Phát hiện các di tích, di vật văn hóa tiền Sa Huỳnh tại Bình Thuận

NDĐT – Sáng 10-9, tại TP Phan Thiết (Bình Thuận), Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) phối hợp Sở VHTTDL tỉnh Bình Thuận báo cáo sơ bộ kết quả khai quật Di tích khảo cổ học Động Bà Hòe ở thôn 5, xã Hàm Đức, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận.

Các nhà khảo cổ đang tiến hành khai quật tại di tích Động Bà Hòe.
Các nhà khảo cổ đang tiến hành khai quật tại di tích Động Bà Hòe.

Di tích Động Bà Hòe được phát hiện từ những năm 1920, khi người Pháp thi công Quốc lộ 1. Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, các nhà khảo cổ đã tiến hành nhiều đợt khai quật và đã tìm ra dấu vết cư trú, mộ táng và một số di vật tiêu biểu của Di tích. Động Bà Hòe đã được công nhận là Di tích cấp quốc gia từ năm 2000.

Ngày 25-5-2016, Bộ VHTTDL ra quyết định cho phép Bảo tàng Lịch sử Quốc gia và Sở VHTTDL tỉnh Bình Thuận tiến hành khai quật Di tích Động Bà Hòe.

Sau gần hai tháng khai quật, các nhà khảo cổ đã mở 5 hố khai quật với tổng diện tích 324 m2. Các di tích xuất lộ trong hố khai quật gồm có mộ táng và một số cụm đá. Trong đó mộ táng có 43 mộ gồm hai loại hình mộ nồi và mộ đất được chôn trong tầng văn hóa có độ sâu trung bình 60-70 cm; mộ đất có 27 mộ được xác định dựa trên các cụm gốm hoặc đồ đá đặt cạnh nhau trên cùng một bình độ. Mộ nồi được xác định với những với những nồi táng kích thước khá lớn, có hoặc không có nắp đậy. Đồ tùy táng chôn theo chủ yếu là đồ đá và đồ gốm bao gồm các công cụ sản xuất như: rìu, cuốc, dọi se chỉ hay các loại đồ dùng sinh hoạt như nồi, bình bát bồng, cốc. Có ba cụm đá được phát hiện là những hạch đá nằm tập trung và một cụm đá là tập hợp của nhiều mảnh tước.

Cùng với các mộ táng và hiện vật, trong tầng văn hóa của những di tích, các nhà khảo cổ còn thu được một khối lượng khá lớn di vật của người xưa chủ yếu là đồ đá và đồ gốm với các loại hình: công cụ ghè đẽo, bàn mài, hòn ghè, hạch đá, mảnh tước, phác vật… là những tín hiệu cho thấy đây có thể là một công xưởng chế tác đá của người xưa. Đồ gốm chủ yếu là các mảnh vỡ của đồ nấu, đồ đựng dung trong sinh hoạt như nồi, bình, bát bồng…

Ông Trương Đắc Chiến, cán bộ nghiên cứu khảo cổ Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, người tham gia khai quật di tích Động Bà Hòe cho biết, qua kết quả khai quật lần này, chúng tôi thấy yếu tố Đá mới ở đây khá đậm nét. Theo đó, lớp cư trú và lớp mộ sớm có thể thuộc Hậu kì Đá mới, nằm trong khung 3.500 – 3.000 năm trước, còn lớp mộ muộn có thể thuộc thời đại Kim khí, niên đại khoảng trên dưới 2.500 năm trước.

Qua tổng thể di tích và di vật khai quật được, có thể thấy Động Bà Hòe là một nơi cư trú của người xưa. Không chỉ là nơi cư trú đơn thuần mà ở đây còn diễn ra các hoạt động chế tác đá rất rõ. Có thể đây là một di tích có tính chất khá đa dạng: cư trú – sản xuất – mộ địa.

Về các mối quan hệ văn hóa, các nhà khảo cổ cho rằng di tích Động Bà Hòe có một số nét gần gũi với các di tích ở Đông Nam Bộ, như Dốc Chùa, Đa Kai hay An Sơn, Lộc Giang. Những yếu tố của văn hóa Xóm Cồn ở miền trung cũng hiện diện trong di tích này. Các đặc trưng của văn hóa Sa Huỳnh không thấy xuất hiện. Như vậy, có thể trước khi văn hóa Sa Huỳnh lan tỏa đến cực nam Trung Bộ, ở đây đã tồn tại một cộng đồng cư dân cổ với một tầng văn hóa khá ổn định và gần gũi với không gian văn hóa Đông Nam Bộ hơn. Sau này, dù có chịu ảnh hưởng bởi sự lan tỏa của văn hóa Sa Huỳnh, thì các nhóm cư dân ở đây vẫn phát triển theo sắc thái riêng.

Ông Nguyễn Văn Đoàn, Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho rằng, qua đợt nghiên cứu này đã mang lại kết quả rất có ý nghĩa, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia sẽ tiếp tục phối hợp với Sở VHTTDL tỉnh Bình Thuận chỉnh lý toàn bộ dữ liệu những hiện vật này để thông qua đó chúng ta có thể hình dung được diện mạo nào đó về đời sống cư dân xưa cách đây hơn 3.000 năm cho đến 2.000 năm trước. Trên cơ sở đó, từng bước xây dựng hoàn thiện hồ sơ khoa học, phát huy các giá trị tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cũng như Bảo tàng Bình Thuận trong việc quảng bá và tôn vinh các giá trị văn hóa của người xưa trên mảnh đất này.

Các di tích xuất lộ trong các hố khai quật gồm có mộ táng và một số cụm đá được bảo quản.

Khu vực khai quật có diện tích 324 m2 ngay sát khu vực dân cư đang sinh sống, nên việc quản lý và bảo vệ di tích cần được quan tâm đặc biệt.

Một số di vật được tìm thấy tại Di tích Động Bà Hòe.

Có thể bạn quan tâm

Em bé gửi gắm điều ước lên Cây Hạnh phúc.

Lan tỏa yêu thương, sẻ chia từ “Cây Hạnh phúc” tại Ngày hội Việt Nam hạnh phúc 2025

Là một trong 13 không gian trải nghiệm của Ngày hội Việt Nam hạnh phúc 2025, khu vực “Cây Hạnh phúc-Nơi điều ước thành hiện thực” là điểm dừng chân đặc biệt thu hút đông đảo người dân và du khách. Không khí nơi đây như chậm lại, để mỗi người có thể dành khoảnh khắc suy ngẫm về điều khiến bản thân cảm thấy hạnh phúc.

Du khách thích thú xem "cá lóc bay" ở làng du lịch cộng đồng cồn Sơn.

Đặc sắc Lễ hội Văn hóa sông nước Cần Thơ và các sản phẩm du lịch đặc thù thu hút du khách

Sau sáp nhập, thành phố Cần Thơ mở ra không gian phát triển mới, với hệ sinh thái đa dạng và nét văn hóa độc đáo. Để phát triển du lịch, Cần Thơ tổ chức các lễ hội quy mô lớn đặc trưng vùng sông nước; chủ động liên kết các doanh nghiệp, đơn vị lữ hành, điểm du lịch… phát triển các sản phẩm mới, đặc thù nhằm thu hút du khách.

Một chương trình biểu diễn nghệ thuật quy mô tại Sa Pa. (Ảnh LỮ MAI)

Điểm đến vùng cao và nghệ thuật thực cảnh

Sa Pa (Lào Cai) vừa biểu diễn thành công hai chương trình nghệ thuật thực cảnh quy mô lớn với sự tham gia của đông đảo nhân dân các dân tộc cùng diễn viên chuyên nghiệp, bồi đắp thêm hệ sinh thái du lịch văn hóa cộng đồng ở vùng cao.

Các bạn trẻ hào hứng xem phim "Tổ quốc trong tim: The concert film"

Lan tỏa mạnh mẽ tinh thần yêu nước trong các thế hệ

Tổ quốc trong tim: The Concert Film" đã chính thức phát hành rộng rãi, tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với công chúng. Tác phẩm điện ảnh âm nhạc này chinh phục khán giả không chỉ bằng chất lượng nghệ thuật, mà còn bằng khả năng truyền tải cảm xúc thiêng liêng về Tổ quốc, khơi dậy sâu sắc niềm tự hào và tình yêu đất nước.

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.