Những khoảng trống cần lấp đầy trong hoạt động hiến, lấy, ghép mô, tạng

Gần đây, những câu chuyện ghép tạng từ người cho chết não, giúp kéo dài sự sống cho nhiều người đã không còn là chuyện hiếm. Mới nhất, một ca hiến tạng tại Bệnh viện Chợ Rẫy đã mở ra trang mới cuộc đời cho bảy người bệnh ở Thành phố Hồ Chí Minh và Huế.
Các bác sĩ tiến hành lấy tạng từ người hiến. Ảnh: CHI MAI
Các bác sĩ tiến hành lấy tạng từ người hiến. Ảnh: CHI MAI

Số liệu thống kê của Trung tâm điều phối ghép tạng quốc gia cho thấy, năm 2022 và 2023 cả nước có khoảng 14 ca hiến tạng sau chết não/năm; năm 2024 tăng lên hơn 41 ca (một kỷ lục); 3 tháng đầu năm 2025 đã có 21 ca hiến tạng. Những người làm công tác ghép tạng cho rằng số lượng ca hiến tạng trong năm 2025 sẽ còn vượt xa so với năm trước.

Việt Nam có số ghép tạng cao nhất Đông Nam Á, nhưng tỷ lệ hiến tạng sau chết não lại thuộc nhóm thấp nhất. Nguồn tạng từ người chết, chết não vẫn khan hiếm, trong khi nhu cầu ghép tạng ngày càng tăng. Hàng nghìn người vẫn chờ đợi, trong khi 2/3 số người chết não xin về thuộc diện có tiềm năng hiến mô, tạng. Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức cộng đồng còn hạn chế, trong khi công tác truyền thông, vận động chưa thật sự hiệu quả.

Những năm gần đây, các cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy hoạt động hiến, lấy ghép mô, tạng từng bước được hoàn thiện. Tuy nhiên, vẫn còn những khoảng trống cần lấp đầy. Cụ thể, đến nay vẫn chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng cho hoạt động tư vấn hiến tặng mô, tạng từ người chết não, chết tim. Chỉ số ít bệnh viện thành lập được tổ tư vấn, vận động hiến tạng. Công tác truyền thông dù đã được đẩy mạnh nhưng chưa đủ rộng và hiệu quả, nhiều người dân vẫn e ngại, lo ngại về tâm linh, đạo đức.

Các chuyên gia lĩnh vực ghép tạng cho rằng, những người được đào tạo bài bản, làm công tác tư vấn tốt sẽ giúp gia đình người bệnh hiểu rõ ý nghĩa nhân văn của hiến tạng và đưa ra quyết định đúng đắn.

Bộ Y tế đã và đang chỉ đạo quyết liệt để từng bước hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy hoạt động hiến, lấy, ghép mô, tạng phát triển mạnh mẽ và bền vững. Nhiều ý kiến cho rằng, cần có chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho các tổ chức, bệnh viện thành lập đội ngũ tư vấn hiến tặng mô, tạng; bảo đảm đội ngũ này có chế độ đãi ngộ phù hợp, giúp họ yên tâm công tác. Ở nhiều nước, tư vấn hiến tặng mô, tạng tại bệnh viện là một phần quan trọng trong hệ thống y tế. Đây là mô hình Việt Nam cần nghiên cứu, áp dụng phù hợp.

Tại hội thảo về vai trò của truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng từ người hiến sau khi chết/chết não được tổ chức mới đây, các chuyên gia quốc tế khuyến nghị, Việt Nam cần tiếp tục xây dựng khung pháp lý; tăng cường giáo dục về hiến tặng và phẫu thuật ghép mô tạng; nâng cao nhận thức cộng đồng; đào tạo chuyên môn cho nhân viên y tế; thiết lập hệ thống đăng ký hiến tạng.

Có thể bạn quan tâm

Bác sĩ khám cho bệnh nhân tại Khoa khám bệnh, Bệnh viện Thanh Nhàn, Hà Nội. (Ảnh: THẾ ĐẠI)

Trụ cột của lộ trình miễn viện phí toàn dân

Triển khai Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, Bộ Y tế đang xây dựng lộ trình nhằm hướng tới mục tiêu mở rộng dịch vụ y tế cơ bản và bảo đảm mọi người dân đều được tiếp cận khám chữa bệnh thiết yếu.

(Ảnh: LÊ ĐỨC)

Bảo vệ sức khỏe thế nào trước "làn sóng bụi mịn" ở Hà Nội?

Hà Nội liên tục nằm trong nhóm những thành phố ô nhiễm nhất thế giới trong ngày, sánh ngang hoặc vượt qua các “điểm nóng” quen thuộc như Delhi, Lahore hay Baghdad. Vì thế, người cao tuổi, trẻ nhỏ, người có bệnh lý nền... cần lưu ý các biện pháp để tự bảo vệ sức khỏe trong những ngày ô nhiễm không khí nặng nề. 

Miễn viện phí sẽ thúc đẩy hoàn thiện hệ thống y tế theo hướng bền vững, giảm nguy cơ người dân trì hoãn hoặc bỏ điều trị do chi phí. (Ảnh minh họa)

Lộ trình thực hiện chính sách miễn viện phí: Tăng công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế

Mặc dù tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế ở nước ta đã đạt 94,2% vào năm 2024 và mạng lưới khám, chữa bệnh được mở rộng tới tận tuyến xã, song chi từ tiền túi của người dân vẫn chiếm hơn 40% tổng chi y tế. Do vậy, chủ trương miễn viện phí là yêu cầu khách quan và cần thiết để bảo đảm quyền được chăm sóc sức khỏe của người dân.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan tặng quà cho người khuyết tật tại lễ kỷ niệm.

Thúc đẩy hòa nhập xã hội đối với người khuyết tật vì sự tiến bộ của cộng đồng

Ngày 2/12, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức Chương trình chào mừng Ngày quốc tế về người khuyết tật (3/12) và Diễn đàn lắng nghe tiếng nói của người khuyết tật với chủ đề “Thúc đẩy hòa nhập xã hội đối với người khuyết tật vì sự tiến bộ của cộng đồng”.

Ảnh minh họa

Tăng cường hiệu quả trong chiến lược cai nghiện thuốc lá

Hiện nay, các sản phẩm thay thế nicotine truyền thống đã và đang được sử dụng rộng rãi trong chương trình cai thuốc lá quốc gia và được hướng dẫn cụ thể trong Sổ tay hướng dẫn tư vấn điều trị cai nghiện thuốc lá tại Việt Nam do Bộ Y tế cung cấp. Tuy nhiên, hiệu quả của các biện pháp này chưa đạt kỳ vọng trong thực tiễn.