Quang Huy (30 tuổi, ở quận Hà Đông, Hà Nội) là một viên chức nhà nước, vừa lập gia đình. Gia đình Huy có 6 người sinh sống trong căn hộ 28m2. Cách đây 3 năm, anh từng 2 lần làm hồ sơ đăng ký mua nhà ở xã hội nhưng 1 lần thì “bị loại từ vòng gửi xe” do hồ sơ không đạt; lần sau thì bốc thăm không may mắn. Giờ hai vợ chồng tính làm tiếp một bộ hồ sơ nữa nhưng đang loay hoay chứng minh thu nhập do vợ anh là lao động tự do.
Trong khi đó, Bảo Trung, quê ở Sơn La đã xuống Hà Nội làm việc 6 năm. Anh nay đã 35 tuổi, từng ấp ủ mong ước mua được nhà Hà Nội. Do tài chính khó khăn nên nhà ở xã hội là hy vọng duy nhất của Bảo Trung. Tuy nhiên, Trung chia sẻ, trước đây, do không có hộ khẩu Hà Nội nên anh không đạt tiêu chuẩn.
Chuyện của Huy và Trung cũng là những vướng mắc của rất nhiều người muốn mua nhà ở xã hội. Theo phản ánh, trước đây, do thiếu thông tin nên những người có nhu cầu mua nhà thường rất vất vả trong việc hoàn thiện hồ sơ và cũng không biết mình có đủ tiêu chuẩn được mua nhà ở xã hội hay không. Từ đó dẫn đến tâm lý, cứ nghĩ đến mua nhà ở xã hội là khó.
Mở rộng đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội
Trước đây, Luật Nhà ở 2014 quy định, đối tượng được mua nhà ở xã hội chủ yếu là người lao động có thu nhập thấp. Nhưng hiện nay, phạm vi đã mở rộng bao gồm cả cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và hộ gia đình chính sách. Hiểu một cách đơn giản, những người gặp khó khăn về kinh tế, nhà ở sẽ được Nhà nước hỗ trợ để mua được nhà giá rẻ, ở đây là nhà ở xã hội.
 |
| Có 12 nhóm đối tượng được hưởng chính sách về nhà ở xã hội. (Ảnh minh họa) |
Cụ thể, theo Luật Nhà ở 2023, đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội bao gồm:
(1) Người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ thuộc trường hợp được hỗ trợ cải thiện nhà ở theo quy định của Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng.
(2) Hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn.
(3) Hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu.
(4) Hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị.
(5) Người thu nhập thấp tại khu vực đô thị.
(6) Công nhân, người lao động đang làm việc tại doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong và ngoài khu công nghiệp.
(7) Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, công nhân công an, công chức, công nhân và viên chức quốc phòng đang phục vụ tại ngũ; người làm công tác cơ yếu, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu hưởng lương từ ngân sách nhà nước đang công tác.
(8) Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức.
(9) Đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ theo quy định tại khoản 4 Điều 125 của Luật Nhà ở 2023, trừ trường hợp bị thu hồi nhà ở công vụ do vi phạm quy định của Luật Nhà ở 2023.
(10) Hộ gia đình, cá nhân thuộc trường hợp bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở.
(11) Học sinh, sinh viên đại học, học viện, trường đại học, cao đẳng, dạy nghề, trường chuyên biệt theo quy định của pháp luật; học sinh trường dân tộc nội trú công lập.
(12) Doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp.
 |
| Phối cảnh dự án nhà ở xã hội Rice City Long Châu tại quận Long Biên. |
Nếu người dân nằm trong diện được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội thì bước tiếp theo cần chứng minh những điều kiện về nhà ở và thu nhập.
Đối với điều kiện về nhà ở, người được mua nhà ở xã hội phải là những người chưa sở hữu nhà tại nơi có dự án; chưa mua/thuê/thuê mua nhà ở xã hội; chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở tại nơi có dự án; không ở nhà công vụ. Trường hợp nếu có nhà thì diện tích bình quân dưới 15m2 sàn/người. Như vậy, đối với Quang Huy, do gia đình có sáu người cùng sinh sống trong căn hộ 28m2 (thấp hơn diện tích bình quân) nên anh đủ điều kiện về nhà ở. Còn với Bảo Trung, mặc dù hộ khẩu ở Sơn La nhưng nếu anh chưa sở hữu nhà ở Hà Nội thì hoàn toàn đủ điều kiện xét mua nhà ở xã hội.
Đối với điều kiện về thu nhập: Trường hợp độc thân thì thu nhập không quá 15 triệu đồng/tháng, còn cặp vợ chồng thì không quá 30 triệu đồng/tháng. Để chứng minh thu nhập cần xin xác nhận bảng tiền công, tiền lương do cơ quan, đơn vị nơi làm việc xác nhận (thời gian một năm liền kề, tính từ thời điểm nộp hồ sơ).
Trường hợp không có hợp đồng lao động thì có thể xin xác nhận của Ủy ban nhân dân xã, phường nơi cư trú. Tuy nhiên, việc xin xác nhận khá khó khăn.
Nhận định về vấn đề này, luật sư Phạm Thị Thúy Đạt, Giám đốc Công ty Luật Trách nhiệm hữu hạn Queen Law & Associates, đoàn luật sư Thành phố Hà Nội cho biết, cần xem xét lại quy định xác nhận thu nhập của lao động tự do, có thể giao cho cơ quan thuế bởi nếu chưa phải nộp thuế thu nhập cá nhân thì người đó đủ điều kiện theo quy định. Hình thức khác có thể áp dụng là yêu cầu người dân xin sao kê từ phía ngân hàng. Việc để Ủy ban nhân dân xã, phường xác nhận vấn đề này là vừa gây khó cho họ và cả người dân.
Hoàn thiện hồ sơ mua nhà ở xã hội ra sao?
Quang Huy đã 3 lần làm hồ sơ xin mua nhà ở xã hội nhưng có đến hai lần hồ sơ không đạt chuẩn. Anh chia sẻ, hồ sơ có 4 loại giấy tờ chính gồm đơn xin mua nhà; giấy tờ chứng minh đối tượng, nhà ở và thu nhập. Khó khăn nhất là các mẫu giấy chứng minh, trong đó có nhiều mục nhỏ khá khó hiểu, phải tra cứu thông tin trên mạng mới điền được nhưng cũng không rõ đúng hay không.
Trao đổi về vấn đề này, luật sư Phạm Thị Thúy Đạt cho biết, nhiều người dân đã phải liên hệ với các văn phòng luật xin tư vấn, thậm chí ủy quyền để làm hồ sơ, thủ tục do các quy định không cụ thể, nếu không có kiến thức pháp lý sẽ gặp nhiều khó khăn. Đây là một trở ngại, khiến không ít người dù đủ điều kiện mua nhà nhưng “bỏ cuộc”.
Hồ sơ mua nhà ở xã hội
1. Đơn mua nhà ở xã hội (Mẫu số 01 Phụ lục II Nghị định 100/2024/NĐ-CP).
2. Giấy tờ chứng minh thuộc đối tượng được mua nhà ở xã hội:
+ Đối tượng (1) có giấy tờ chứng minh đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội là bản sao có chứng thực giấy tờ chứng minh người có công với cách mạng hoặc bản sao có chứng thực giấy chứng nhận thân nhân liệt sỹ theo quy định của Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng.
+ Đối tượng (2), (3), (4) có giấy tờ chứng minh đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội là bản sao có chứng thực giấy chứng nhận hộ gia đình nghèo, cận nghèo theo quy định.
+ Các đối tượng (5), (6), (8), (9), (10), (11) thực hiện theo Mẫu số 01 tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư 05/2024/TT-BXD.
+ Mẫu giấy tờ chứng minh đối tượng (7) thực hiện theo hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an.
3. Mẫu giấy tờ chứng minh điều kiện về nhà ở
+ Mẫu số 02 (đối với trường hợp chưa có nhà ở) Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư 05/2024/TT-BXD.
+ Mẫu số 03 (đối với trường hợp có nhà ở) Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư 05/2024/TT-BXD.
Trường hợp người đứng đơn đã kết hôn thì vợ hoặc chồng của người đó cũng phải kê khai mẫu giấy tờ chứng minh điều kiện về nhà ở theo Mẫu số 02 tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư 05/2024/TT-BXD.
4. Mẫu giấy tờ chứng minh điều kiện về thu nhập
+ Đối tượng (5), (6), (7), (8) là Mẫu số 04 tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư 05/2024/TT-BXD.
+ Đối tượng (5) nhưng không có hợp đồng lao động là Mẫu số 05 tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư 05/2024/TT-BXD.
Trường hợp người đứng đơn đăng ký mua, thuê mua nhà ở xã hội đã kết hôn thì vợ hoặc chồng của người đó cũng phải kê khai mẫu giấy tờ chứng minh điều kiện về thu nhập theo Mẫu số 04 hoặc Mẫu số 05 tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư 05/2024/TT-BXD.
Theo luật sư, thực tế, để tiếp cận với các thông tin liên quan đến dự án nhà ở xã hội cũng như hồ sơ cần thiết, người dân chủ yếu truy cập vào trang thông tin của Bộ Xây dựng hoặc từ phía chủ đầu tư.
Các chuyên gia cũng nhận định: Dù thông tin là công khai, minh bạch nhưng vẫn “làm khó” đa số người dân.
“Chính phủ có thể có thêm quy định, Ủy ban nhân dân xã, phường tổ chức bán hồ sơ cho các đối tượng mua nhà. Người dân đến mua hồ sơ, được cán bộ hướng dẫn điền và làm thủ tục. Với cách làm này sẽ giúp cho khả năng tiếp cận mua nhà ở xã hội của người dân cao hơn”, luật sư Phạm Thị Thúy Đạt chia sẻ.
Theo quy định, người dân sẽ nộp hồ sơ cho chủ đầu tư. Chủ đầu tư sau khi kiểm tra, sẽ tiến hành các bước bán nhà theo quy định cho người đủ điều kiện. Trường hợp số lượng căn hộ ít hơn số lượng người đăng ký mua, chủ đầu tư phải tiến hành bốc thăm lựa chọn người mua nhà.
Nhìn tổng thể, về các điều kiện để được mua nhà ở xã hội, những quy định mới của Luật Nhà ở 2023 hay những hướng dẫn mới nhất của Chính phủ (Nghị định 100/2024/NĐ-CP) và Bộ Xây dựng (Thông tư 05/2024/TT-BXD) đã tháo gỡ khá nhiều khó khăn cho nhu cầu mua nhà ở xã hội của người dân.
![[Video] Đèo Prenn mở lưu thông tạm trong ba ngày, tiếp tục cấm xe tải do nguy cơ sạt lở](https://cdn.nhandan.vn/images/96664fff867a18844cf7965e4e1c11786c6aa39a53b124c43ab34a1bd9e0ab6c1d0d71f93785afe6b9a14c9dd7dab030b83e85cd67007f17d9ea2cfff27d79a93c7c4f229359aba580a4e2f637103b66/dung00-19-09-06still008.jpg.webp)
![[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh](https://cdn.nhandan.vn/images/96664fff867a18844cf7965e4e1c11786c6aa39a53b124c43ab34a1bd9e0ab6ca28f6fb4478585014c408d92b79a2d587efe97027c501463309ba70e932446703c7c4f229359aba580a4e2f637103b66/dung00-21-41-08still009.jpg.webp)
![[Video] Đề xuất điều chỉnh phụ cấp chức vụ lãnh đạo từ ngày 1/1/2026](https://cdn.nhandan.vn/images/96664fff867a18844cf7965e4e1c11786c6aa39a53b124c43ab34a1bd9e0ab6c936a18ed7e520a593f1fbaa3ae1d1f915e6640d1585bf8790e5b1d3bc43a57533c7c4f229359aba580a4e2f637103b66/dung00-12-27-24still005.jpg.webp)
