Sáng 3/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Quản lý nợ công (sửa đổi).
Thảo luận tại tổ, các ý kiến đại biểu Quốc hội bày tỏ nhất trí cao với việc cần thiết phải sửa đổi Luật Quản lý nợ công nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và đặc biệt là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng vốn vay, bảo đảm an toàn nợ công; góp phần thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong giai đoạn tới.
Quy định chi tiết các hành vi vi phạm trong quản lý nợ công, bảo đảm tính răn đe
Về cơ chế vay về cho vay lại, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (Đoàn thành phố Hà Nội) bày tỏ đồng tình với việc sửa đổi theo hướng khuyến khích cho vay lại thay vì cấp phát. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng cần tháo gỡ vướng mắc với các đơn vị sự nghiệp công lập, vì hiện nay họ khó có tài sản bảo đảm khi vay vốn.
“Dự thảo Luật quy định ngân hàng được giao cho vay lại không phải chịu rủi ro là hợp lý. Khi đó, các trường đại học, bệnh viện công mới có thể tiếp cận vốn để phát triển”, đại biểu nói.
Đại biểu cũng kiến nghị cơ chế linh hoạt: Đơn vị sự nghiệp đã tự bảo đảm chi thường xuyên vẫn có thể được cấp phát một phần và vay lại phần còn lại, nhằm khuyến khích sử dụng vốn hiệu quả, tránh tâm lý ỷ lại khi được cấp 100%.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị quy định rõ trách nhiệm trong bảo lãnh Chính phủ cho các khoản vay của doanh nghiệp.
“Nếu doanh nghiệp được Chính phủ bảo lãnh mà sau đó không trả được nợ, thì cơ quan thẩm định, thí dụ Bộ Tài chính, phải chịu trách nhiệm tương ứng”, đại biểu nêu ý kiến.
Đại biểu Lý Thị Lan, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang thì chỉ ra: Điều 9 Luật Quản lý nợ công năm 2017 thiếu tính cụ thể, không lượng hóa được hành vi vi phạm, dẫn đến tình trạng khó áp dụng trong thực tiễn, chưa thể hiện được tính răn đe trong thực tế.
“Thực tế cho thấy có những vi phạm trong ký kết, đàm phán, bảo lãnh, cấp phát vốn vay... gây hậu quả nghiêm trọng nhưng xử lý thường không rõ ràng, không truy cứu đến cùng; chưa thể hiện rõ trách nhiệm chính trị, công vụ, không gắn với Luật Cán bộ, công chức và các quy định của Đảng về kiểm soát quyền lực trong cấp phát/bảo lãnh/ưu đãi tài chính...”, đại biểu nêu rõ.
Nhằm thể chế hóa các nghị quyết, quy định của Trung ương về quản lý tài chính công, đầu tư công, đại biểu kiến nghị sửa đổi Điều 9 theo hướng chi tiết hóa trách nhiệm pháp lý: Cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nợ công, tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả, bị xử lý theo một hoặc nhiều hình thức: Xử lý kỷ luật theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức hoặc quy định của Đảng (nếu là Đảng viên); đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết các hành vi vi phạm trong quản lý nợ công, thẩm quyền xử lý, mức độ xử lý và quy trình đánh giá hậu quả, bảo đảm thống nhất với pháp luật liên quan về tài chính công, phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Ngoài ra, theo đại biểu, cần hoàn thiện các văn bản dưới luật về xây dựng cơ chế định giá rủi ro bảo lãnh; báo cáo nghĩa vụ dự phòng bảo lãnh tiềm tàng trong các tài liệu ngân sách hoặc tài chính quốc gia. Có thể học theo mô hình “khoản dự phòng rủi ro bảo lãnh” của một số quốc gia OECD, nhằm theo dõi sát hơn nghĩa vụ nợ dự phòng phát sinh từ bảo lãnh; nâng cao khả năng quản lý rủi ro tài khóa; tiệm cận hơn với thông lệ quốc tế về quản lý nghĩa vụ nợ tiềm ẩn.
Làm rõ trách nhiệm của ngân hàng thương mại cho vay lại nếu xảy ra rủi ro
Phát biểu tại Tổ 11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thống nhất nhiều nội dung trong dự thảo Luật về: Phân loại nợ công, nguyên tắc quản lý nợ công, các nội dung phân cấp, phân quyền cho Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính trong một số nhiệm vụ về quản lý nợ, tăng cường sự chủ động, chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc quyết định và sử dụng ngân sách.
Liên quan đến cấp phát bảo lãnh Chính phủ, dự thảo luật sửa đổi điều kiện cấp phát bảo lãnh Chính phủ theo hướng, Bộ Tài chính không thực hiện thẩm định phương án tài chính mà chỉ dựa vào kết quả thẩm định của một số tổ chức tín dụng.
Theo Chủ tịch Quốc hội, quy trình như vậy chưa thể hiện rõ trách nhiệm của cơ quan cấp bảo lãnh; song đề nghị làm rõ, tạo thêm cấp trung gian làm tăng thủ tục hành chính, đồng thời nêu rõ trách nhiệm và nghĩa vụ tổ chức tín dụng thẩm định trong phương án tài chính.
Về tổ chức vay, trả nợ của chính quyền địa phương, Chủ tịch cho rằng việc phân cấp nhằm tăng quyền tự chủ cho địa phương, giúp giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian phát hành, tạo điều kiện để địa phương huy động vốn nhanh hơn cho các dự án. Tuy nhiên, việc giao quyền hoàn toàn cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh phê duyệt phát hành trái phiếu chính quyền địa phương cần thực hiện trong phạm vi tổng mức vay được Quốc hội phê duyệt để đảm bảo an toàn nợ công.
Về phương thức cho vay vốn ODA, dự thảo Luật bổ sung quy định theo hướng: ngân hàng thương mại thực hiện cho vay lại đối với đơn vị sự nghiệp công lập theo phương thức cơ quan cho vay không chịu rủi ro tín dụng (Khoản 2 Điều 35); cho vay lại đối với các doanh nghiệp để đầu tư chương trình, dự án thuộc danh mục ưu tiên đầu tư của nhà nước theo phương thức cơ quan cho vay lại chịu một phần rủi ro tín dụng (Khoản 4 Điều 35).
Chủ tịch yêu cầu phải đánh giá tác động kỹ lưỡng các nội dung trên. Chủ tịch Quốc hội chỉ ra, trường hợp cho vay lại mà không chịu rủi ro tín dụng có thể dẫn đến lơi lỏng về thủ tục thẩm định đối tượng vay, từ đó có thể tạo rủi ro lớn tập trung toàn bộ lên cơ quan Nhà nước phải gánh chịu.
Lưu ý vấn đề trên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ trường hợp xảy ra rủi ro không trả được nợ vay thì trách nhiệm của ngân hàng thương mại được quy định như thế nào trong luật?
"Chúng ta phải có điều khoản này để nếu chỉ phải chia sẻ một phần rủi ro thì tỷ lệ này là bao nhiêu, được xác định trên cơ sở nào cũng phải có quy định trong luật. Nếu quy định trong luật không được thì giao cho Chính phủ hướng dẫn, ban hành nghị định", Chủ tịch Quốc hội nói.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Tài chính - cơ quan chủ trì soạn thảo và Ủy ban Kinh tế và Tài chính - cơ quan chủ trì thẩm tra, tiếp tục dày công rà soát để sửa đổi luật sao cho thuận lợi để quản lý nợ công tốt hơn nữa trong thời gian tới, bảo đảm nợ công dưới giới hạn cho phép và góp phần phát triển đất nước.
![[Video] Hợp nhất 3 Chương trình mục tiêu quốc gia phải giải quyết được “điểm nghẽn lớn”](https://cdn.nhandan.vn/images/8f0e69cb696c03bfdf91ec30c3d24bbd44a9643ce1fb8c17cf4d9898ff6d3b9d8ccdd9a00eb6e020333b0b877bec59ea31017b07789999476c90be6e264b4707/img-2283-4357.png.webp)
