Lắng nghe âm vang di sản văn hóa chiêng Mường giữa lòng Hà Nội

Trải qua nhiều thế hệ, tiếng chiêng không chỉ là phương tiện biểu đạt âm nhạc mà còn hàm chứa những giá trị sâu sắc về tín ngưỡng, phong tục, thế giới quan và bản sắc văn hóa của người Mường.

Thứ Bảy, ngày 20/12/2025 - 21:38

Các nghệ nhân người Mường giới thiệu về di sản văn hóa chiêng Mường tại chương trình. (Ảnh: TITC)

Chiêng Mường là một trong những di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu, gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của cộng đồng người Mường. Người Mường xưa đã thổi hồn vào cồng chiêng, sáng tạo nên những giai điệu mang đậm bản sắc dân tộc trên nền văn minh nương rẫy kết hợp với văn minh lúa nước.

Kéo dài đến hết ngày 21/12, Trung tâm Thông tin du lịch, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam tổ chức chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa phi vật thể gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật (số 22 Hàng Buồm, Hà Nội).

Trong khuôn khổ chương trình, di sản chiêng Mường được giới thiệu, trình diễn và trưng bày cùng Nhạc Ngũ âm của người Khmer, góp phần tôn vinh và lan tỏa những giá trị văn hóa đặc sắc của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Phó Cục trưởng Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy chia sẻ: "Thông qua chương trình, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam mong muốn các địa phương, điểm đến, hiệp hội, doanh nghiệp du lịch và cộng đồng cùng chung tay bảo tồn, phát huy giá trị di sản, đưa di sản trở thành nguồn lực quan trọng trong quảng bá hình ảnh Việt Nam, thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm các giá trị văn hóa truyền thống".

Chiêng Mường mang những đặc trưng riêng biệt so với các loại hình cồng chiêng khác. Dàn chiêng thường gồm nhiều chiếc với kích cỡ và cao độ khác nhau, mỗi chiếc đảm nhận một vai trò âm thanh riêng, tạo nên tổng thể hài hòa, giàu tiết tấu.

Khi diễn tấu, các nghệ nhân không chỉ tuân theo khuôn nhịp truyền thống mà còn linh hoạt biến tấu, thể hiện cảm xúc và kinh nghiệm truyền đời. Âm thanh chiêng Mường trầm hùng, sâu lắng, khi rộn ràng, khi khoan thai, phản ánh sinh động nhịp sống và tâm hồn của người Mường.

Theo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, trong đời sống cộng đồng người Mường, chiêng hiện diện trong hầu hết các sự kiện quan trọng như: lễ mừng nhà mới, lễ cưới, lễ tang, lễ hội truyền thống và các nghi lễ nông nghiệp cầu mùa, cầu mưa...

Tiếng chiêng vang lên được quan niệm là cầu nối giữa con người với tổ tiên, thần linh và thế giới tự nhiên, thể hiện khát vọng về cuộc sống bình an, no đủ và sự gắn kết bền chặt của cộng đồng bản Mường.

Hoạt động giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa phi vật thể gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi lần này là sự tiếp nối của Chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên và nghệ thuật xòe Thái (năm 2023), cùng chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa thực hành then và làm gốm Chăm (năm 2024).

Qua đó, góp phần triển khai thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030.

Bên cạnh hoạt động trưng bày, Trung tâm Thông tin du lịch cũng mời nghệ nhân từ các địa phương đến giao lưu, trình diễn về 2 di sản văn hóa phi vật thể trên. Ngoài ra, tổ chức tọa đàm, trao đổi, giao lưu với các chuyên gia, nhà nghiên cứu, cộng đồng sở hữu di sản và công chúng; trưng bày gian hàng quảng bá, giới thiệu các sản vật, sản phẩm du lịch địa phương; không gian ẩm thực truyền thống địa phương…

Di sản văn hóa chiêng Mường, với những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật đặc sắc, không chỉ là niềm tự hào của cộng đồng người Mường mà còn là một phần quan trọng trong kho tàng di sản văn hóa đa dạng của Việt Nam.

Việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản thông qua các chương trình giới thiệu, trưng bày gắn với phát triển du lịch góp phần đưa di sản đến gần hơn với công chúng, làm giàu thêm bản sắc văn hóa dân tộc trong tiến trình hội nhập và phát triển.

GIAO THI