Khát vọng nâng tầm nhiếp ảnh nghệ thuật Việt Nam

Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam vừa tổ chức tọa đàm “Giải pháp nào để có nhiều tác phẩm ảnh nghệ thuật chất lượng cao” và hội nghị giữa nhiệm kỳ (2020-2025). Cả hai sự kiện có quy mô và ý nghĩa quan trọng, quy tụ các nghệ sĩ nhiếp ảnh, hội viên trên cả nước để cùng nhìn lại và tìm ra những cách thức nâng cao chất lượng nhiếp ảnh, tiếp tục đóng góp cho nền văn học nghệ thuật Việt Nam trong thời kỳ mới.
Các đại biểu tại tọa đàm về phát triển ảnh nghệ thuật chất lượng cao.
Các đại biểu tại tọa đàm về phát triển ảnh nghệ thuật chất lượng cao.

Tại tọa đàm “Giải pháp nào để có nhiều tác phẩm ảnh nghệ thuật chất lượng cao”, gần 30 tham luận và nhiều ý kiến phát biểu tâm huyết của lãnh đạo Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, các nghệ sĩ nhiếp ảnh, nhà lý luận phê bình và nhà báo... đã cho thấy bức tranh toàn cảnh tương đối đầy đủ của nhiếp ảnh nghệ thuật Việt Nam thời gian qua, cũng như những xu hướng mới đòi hỏi sự thay đổi để thích ứng và phát triển.

Theo bà Trần Thị Thu Đông, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, thay vì khái niệm “tác phẩm đỉnh cao” thì nên dùng cách nói giản dị hơn, cụ thể hơn để các nghệ sĩ dễ hình dung và phấn đấu, chẳng hạn như “tác phẩm phản ánh được sâu sắc, chân thực, sinh động cuộc sống, xứng tầm với sự phát triển của đất nước”. Nữ nghệ sĩ nhiếp ảnh kỳ cựu cũng nhấn mạnh, trong những năm qua, mặc dù Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam và nhiều tổ chức văn hóa văn nghệ khác đã trao nhiều giải thưởng, một năm hoặc hai năm một lần, hay nhiều giải thưởng nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn, kỷ niệm các sự kiện lớn của các bộ, ban, ngành, địa phương…, nhưng hầu như các tác phẩm được trao giải rất mau chìm vào quên lãng. Thực trạng này có rất nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân quan trọng nhất vẫn là yếu tố con người.

Chia sẻ quan điểm này, nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Phong (Gia Lai) nói về lối mòn trong sáng tác như hiện tượng các tác giả cứ duy trì chụp cảnh cũ, vật cũ, người cũ theo một mô-típ cũ, thậm chí gửi cả ảnh cũ dự thi. Lối mòn còn hiện diện ở cả khâu thẩm định ảnh, khi một số vị giám khảo nhiều cuộc thi biểu hiện rõ sở thích và gu cá nhân... Nhà nghiên cứu lý luận phê bình nhiếp ảnh Vũ Đức Tân (Hà Nội) cho rằng, để có tác phẩm hay cần chú trọng một giải pháp tổng thể cho mọi vấn đề. Đối với nghệ sĩ nhiếp ảnh, sở thích đi kèm với lao động và mục đích sống thì mới cho ra đời tác phẩm có giá trị lâu dài. Ông cũng phân tích sự cần thiết có bảo tàng nhiếp ảnh đối với việc lưu trữ, định giá, hội nhập...

Bên cạnh đó, cần khuyến khích phát triển các gallery, nhà sưu tập cá nhân tương tự như đối với mỹ thuật. Bàn về tác động của công nghệ, cụ thể là trí tuệ nhân tạo (AI) với nhiếp ảnh nghệ thuật, nghệ sĩ nhiếp ảnh Lý Hoàng Long (Lâm Đồng) và nhà nghiên cứu lý luận phê bình Trần Quốc Dũng (Thành phố Hồ Chí Minh) chỉ rõ tiềm năng rất lớn của AI trong hỗ trợ sáng tác, song không thể thay thế tư duy hay cảm xúc của con người và cần tách biệt rõ ràng với nhiếp ảnh truyền thống.

Mặt khác, nhiều tham luận thẳng thắn chỉ ra những “nút thắt” cần tháo gỡ của nhiếp ảnh nghệ thuật Việt Nam đương đại, chẳng hạn như nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Kỳ Nam thấy phong trào nhiếp ảnh nở rộ khiến ảnh dàn dựng cũng “được mùa”, hàng loạt bộ ảnh na ná nhau ra đời, đánh mất dần tính sáng tạo, bản sắc. Bên cạnh đó, nghệ sĩ nhiếp ảnh Hồ Sĩ Minh, Tổng Biên tập Tạp chí Nhiếp ảnh và Đời sống cho rằng lý luận phê bình nhiếp ảnh hiện nay vừa thiếu lại vừa yếu.

Điều này thấy rất rõ với số lượng 1.044 hội viên, nhưng số người làm công tác lý luận phê bình chỉ đếm trên đầu ngón tay. Hiện chỉ có tám người được Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phong tước hiệu “Nhà nghiên cứu lý luận phê bình nhiếp ảnh”, nhưng họ cũng chỉ làm tay ngang, còn lại một số người thỉnh thoảng viết với tâm lý “viết chơi”.

Nhà báo Trần Việt Văn (Báo Lao Động) khẳng định điểm mạnh của nhiếp ảnh Việt Nam là ảnh du lịch, phong cảnh, đời thường, song cũng nêu rõ những điểm yếu như thiếu tác giả có phong cách cá nhân riêng biệt, ít cập nhật các phong cách đương đại của thế giới như nhiếp ảnh ý niệm, cắt dán...

Để khắc phục những hạn chế, khó khăn hiện tại, mỗi đại biểu đều có những ý kiến theo góc nhìn, kinh nghiệm cá nhân, song đa số đều đồng tình với hướng giải pháp, trong đó nhấn mạnh chính bản thân nghệ sĩ phải có ý thức làm mới mình; thay đổi cách thức tổ chức trại sáng tác, tập huấn ảnh; chú trọng công tác thẩm định, lý luận phê bình; đổi mới cách thức công bố tác phẩm, triển lãm và xuất bản sách; huy động nhiều nguồn lực cho công tác đào tạo nhân lực chất lượng cao... Về phía Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, cố gắng tạo mọi điều kiện để các tài năng có thể phát triển và mang lại lợi ích cho cộng đồng.

Tiếp nối tọa đàm là hội nghị giữa nhiệm kỳ (2020-2025) của Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam, hội chuyên ngành Trung ương đầu tiên thuộc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam tổ chức hội nghị giữa nhiệm kỳ.

Theo báo cáo, hiện nay có 1.044 hội viên sinh hoạt tại 77 chi hội nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tại các tỉnh, thành phố trong cả nước. Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam đã tổ chức nhiều cuộc thi và triển lãm quan trọng như: 2 cuộc thi ảnh nghệ thuật quốc tế Việt Nam lần thứ 11 - năm 2021 (VN-21) và lần thứ 12 - năm 2023 (VN-23); 3 cuộc thi cấp khu vực: “Khoảnh khắc SEA Games 31”, “Phụ nữ trong cuộc sống”, “Khoảnh khắc từ trái tim”.

Hội còn phối hợp Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức 3 cuộc thi ảnh cấp quốc gia là “Tổ quốc bên bờ sóng” năm 2021 và 2023, “Tự hào một dải biên cương” năm 2022; phối hợp Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức cuộc thi và triển lãm “Ảnh nghệ thuật Việt Nam 2022”; phối hợp các tỉnh, thành phố tổ chức 20 cuộc liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực. Các công tác khác như tập huấn nghiệp vụ, thi đua khen thưởng, xuất bản các ấn phẩm, lưu trữ, đối ngoại, kiểm tra giám sát... đều cơ bản hoàn thành và đạt một số thành tựu.

Tuy nhiên, hội nghị cũng đề cập đến những mặt còn yếu kém như khoảng trống lý luận phê bình, nhiều hoạt động chưa thực hiện được, một số hội viên còn sáng tác rập khuôn và thiếu sáng tạo, một số bộ phận trong cơ quan Hội yếu chuyên môn... Với những bài học kinh nghiệm và quyết tâm trong giai đoạn mới, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam cũng đã đề ra các nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian sắp tới nhằm phát triển chuyên nghiệp và toàn diện, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động sáng tác để phục vụ đất nước, nhân dân.

Đó là: tổ chức các hoạt động để tiến tới tổng kết 50 năm nhiếp ảnh Việt Nam sau ngày thống nhất đất nước; tổ chức các hoạt động kỷ niệm của giới nhiếp ảnh và Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam; xuất bản sách “Lịch sử nhiếp ảnh Việt Nam (1869-2022); xây dựng đề án “Không gian sáng tạo và chuyển đổi số tác phẩm nhiếp ảnh nghệ thuật Việt Nam tại Trung tâm Lưu trữ và Triển lãm tác phẩm nhiếp ảnh Việt Nam”; tăng cường hợp tác quốc tế với các tổ chức nhiếp ảnh của Hàn Quốc, Lào; từng bước số hóa kho tư liệu để hoàn thành công tác lưu trữ và trao đổi ảnh…

Có thể bạn quan tâm

Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng.

Xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân đạt hiệu quả cao

Chiều 5/12, Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng, nhằm giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số chuyên đề trọng tâm, cấp bách cuối năm 2025; kiểm điểm tự đánh giá xếp loại chất lượng của Ban Thường vụ Đảng ủy xã năm 2025.

Các đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Lương Quốc Đoàn (lần lượt thứ nhất và ba từ trái sang) trao giải A Giải báo chí và giải A Cuộc thi viết cho các tác giả, đại diện nhóm tác giả tiêu biểu.

Trao giải báo chí về "tam nông" tặng 34 tác phẩm xuất sắc

Năm nay, Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn ghi nhận kỷ lục về số lượng tác phẩm dự thi với gần 1.900 bài gửi. Từ đây, Ban tổ chức đã đánh giá, lựa chọn và tìm ra hai giải A, bốn giải B, sáu giải C, mười giải Khuyến khích và 12 giải chuyên đề. Báo Nhân Dân có một tác phẩm giành giải chuyên đề.

Trao giải "Vinh danh người truyền lửa" cho 15 cá nhân xuất sắc.

Vinh danh những “Người truyền lửa” vì cống hiến, đóng góp thiết thực cho cộng đồng

Những cá nhân tiêu biểu nhất của giải thưởng “Vinh danh Người truyền lửa” đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng đều có chung một tinh thần luôn nỗ lực không ngừng vì những điều tốt đẹp. Câu chuyện họ mang theo đã truyền cảm hứng, góp phần bồi đắp niềm tin, khơi dậy khát vọng cống hiến và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

Anh Lương Minh Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Đắk Lắk trao tặng Bằng khen của Ban Chấp hành Tỉnh đoàn Đắk Lắk cho anh Nguyễn Văn Minh.

Tặng Bằng khen cho anh Nguyễn Văn Minh vì đã có hành động dũng cảm cứu người trong mưa lũ

Hành động dũng cảm của anh Nguyễn Văn Minh không chỉ hỗ trợ lực lượng chức năng kịp thời đưa người dân ở vùng lũ đến nơi an toàn, anh còn có tinh thần trách nhiệm, xả thân vì cộng đồng, là tấm gương điển hình về người tốt, việc tốt để đoàn viên, thanh niên trong và ngoài tỉnh học tập, rèn luyện.

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; điều tra làm rõ nguyên nhân, khắc phục hậu quả vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, Thành phố Hồ Chí Minh … là một số tin tức đáng chú ý ngày 5/12.

Đoạn bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long đã bị nước biển cuốn trôi hoàn toàn.

Sớm gia cố bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải

Những ngày này, triều cường kết hợp với sóng to, gió lớn đã gây sạt lở hơn 500m bờ bao ngăn triều cường khu vực Cồn Nhàn thuộc 2 ấp Đông Thành, Hồ Thùng, xã Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long. Nước biển tràn vào đất liền gây thiệt hại thủy sản, hoa màu, ảnh hưởng khoảng 50ha đất sản xuất của hàng chục hộ dân.

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký Công điện số 236/CĐ-TTg ngày 5/12/2025, yêu cầu các cơ quan chức năng khẩn trương xử lý vụ cháy xảy ra lúc 4 giờ 37 cùng ngày tại số 227 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh (TP Hồ Chí Minh), khiến bốn người thiệt mạng và hai người bị thương. 

Dự án "Mắt sáng cộng đồng" bố trí các xe phẫu thuật lưu động đạt chuẩn bệnh viện để hỗ trợ người dân vùng sâu, vùng xa.

Dự án "Mắt sáng cộng đồng": Mỗi đôi mắt sáng trở lại là một cuộc đời lần nữa mở ra

Hơn 10 năm về trước, đoàn bác sĩ của Bệnh viện Mắt quốc tế DND không quản ngại khó khăn, đến Quỳnh Nhai (Sơn La) để tiến hành thay thủy tinh thể cho hơn 100 người cao tuổi. "Đó là những ngày trời rét căm, chúng tôi 'mang' cả phòng mổ lên núi, với mong muốn đem ánh sáng trở lại cho bà con vùng cao", bác sĩ Quỳnh hồi tưởng.

Thành phố Đà Nẵng họp triển khai "chiến dịch Quang Trung".

Đà Nẵng tăng tốc triển khai "chiến dịch Quang Trung"

Ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng yêu cầu việc sửa chữa và xây dựng lại nhà cửa phải bảo đảm tiêu chí an toàn, bền vững, không để tình trạng nhà làm xong 2-3 năm đã hư hỏng. Tại các địa bàn khó khăn chưa triển khai được phải có phương án tạm thời cho dân ngay.

Phối cảnh cầu vượt trực thông trên tuyến đường Cổ Linh.

Làm cầu vượt trực thông dài hàng trăm mét giải quyết ùn tắc đường Cổ Linh

Do lưu lượng phương tiện lớn, đường Cổ Linh (Hà Nội) luôn trong tình trạng ùn tắc, mất trật tự an toàn giao thông, là “điểm nghẽn” phát triển kinh tế-xã hội của khu vực. Dù mới đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng phường Long Biên đã chủ động đề xuất giải pháp giải quyết căn cơ tình trạng này.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Hồ Văn Niên cùng lãnh đạo các ban, sở, ngành của tỉnh và địa phương thực hiện nghi thức khởi công xây dựng nhà mới cho gia đình bà Hồ Thị Hương, ở xã Tây Trà.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu sớm hoàn thành việc xây mới và sửa chữa nhà cho người dân vùng bão lũ

Sáng 5/12, tại buổi lễ trao kinh phí hỗ trợ cho các gia đình có nhà bị hư hỏng do mưa lũ ở xã Tây Trà, đồng chí Hồ Văn Niên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu địa phương huy động tối đa nguồn lực, sớm hoàn thành việc xây mới, sửa chữa nhà, để các gia đình nhanh chóng ổn định chỗ ở, an cư, lạc nghiệp.

Văn phòng Làng trẻ em SOS Việt Nam.

Cần giải quyết tốt các vấn đề đặt ra khi chuyển các Làng SOS về địa phương quản lý

Gần 40 năm qua, với sự hỗ trợ của Làng trẻ em SOS quốc tế và các nhà tài trợ, Việt Nam có hơn 7.000 trẻ em, thanh, thiếu niên được nuôi dưỡng tại 17 cơ sở. Hiện nay, do nhiều nguyên nhân, nhiều Làng trẻ SOS cơ sở bị dừng nguồn tài trợ dẫn đến gặp nhiều khó khăn trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em.