Hình tượng An Tư công chúa trên sân khấu cải lương

"Vì nghĩa nước non" là vở diễn mới nhất vừa được Nhà hát Cải lương Việt Nam công diễn tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Tái hiện tấm gương vì nước quên thân của công chúa An Tư thời nhà Trần, vở diễn không chỉ làm sống dậy một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc, mà còn gửi đi những thông điệp sâu sắc về lòng yêu nước, đức hy sinh.
Cảnh trong vở "Vì nghĩa nước non".
Cảnh trong vở "Vì nghĩa nước non".

"Vì nghĩa nước non" được Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Quỳnh Mai đạo diễn dựa trên kịch bản của tác giả Trần Hồng Vân; chuyển thể cải lương: Nghệ sĩ Ưu tú Ngọc Chi; âm nhạc: Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Anh Tú; Biên đạo múa: Nghệ sĩ Ưu tú Trần Thanh Nam; thiết kế sân khấu: Nghệ sĩ Ưu tú Nguyễn Hoàng Phong. Nội dung vở diễn tập trung khai thác giai đoạn đặc biệt trong cuộc đời công chúa An Tư - em gái Vua Trần Thánh Tông và là cô ruột của Vua Trần Nhân Tông.

Vào tháng Giêng năm 1285, đội quân Nguyên hùng mạnh do tên tướng Thoát Hoan chỉ huy tràn vào xâm lược Đại Việt lần thứ hai. Trước thế giặc hung hãn, trong tình thế vô cùng cấp bách, triều đình nhà Trần buộc phải tìm kế hoãn binh nhằm có thêm thời gian củng cố lực lượng, tổ chức chiến đấu. Để cứu đất nước khỏi thế nguy nan, công chúa An Tư đã sẵn sàng hy sinh, gạt tình riêng, tình nguyện vào trại giặc, chấp nhận làm thiếp của Thoát Hoan để tìm hiểu nội tình quân Nguyên và bí mật gửi tin tức giúp quân dân nhà Trần tìm thời cơ phản kích.

Và khi thời cơ ấy đến, An Tư công chúa đã biến mình thành ngọn lửa sống dẫn đường cho quân nhà Trần biết chỗ ở của Thoát Hoan, khiến hắn sợ hãi phải chui vào ống đồng chạy tháo thân... Gánh trên vai trách nhiệm lịch sử, công chúa An Tư đã góp phần không nhỏ vào chiến thắng vẻ vang của nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên xâm lược.

Cảnh trong vở diễn.

Cảnh trong vở diễn.

Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Quỳnh Mai cho biết, chị rất tâm đắc và hứng thú với kịch bản này, cho nên đã dành nhiều thời gian và công sức để nghiên cứu, tìm hiểu về bối cảnh lịch sử và nhân vật. Có lẽ cũng chính sự gặp gỡ, đồng cảm của tác giả nữ, đạo diễn nữ với nhân vật nữ đã mang đến sự mềm mại trữ tình rất riêng cho tác phẩm, đặc biệt ở những lớp múa hay những lớp chuyển cảnh tinh tế, dẫu cho vở diễn vẫn khắc họa trọn vẹn hào khí Đông A đầy hào sảng, oai phong, với những tiếng "Sát Thát" vang lên mạnh mẽ.

Một kịch bản chặt chẽ được dàn dựng chắc tay đã đưa người xem đến với nhiều miền cảm xúc, lúc thổn thức xúc động trước tình cảm trong sáng, thủy chung của công chúa An Tư dành cho Trần Thông; lúc giằng xé đớn đau, hy sinh tình riêng vì nghĩa lớn; lúc lại bật cười sảng khoái khi tên tướng Thoát Hoan tiếng tăm lừng lẫy cũng khó qua nổi ải mỹ nhân...

Theo dõi vở diễn, dễ nhận ra đạo diễn Hoàng Quỳnh Mai vẫn trung thành với những mảng miếng sân khấu truyền thống, tiếp tục phát huy thế mạnh của âm nhạc cải lương, song cũng không quên đưa vào những cách tân mới mẻ trong mạch diễn có tiết tấu nhanh, mạnh.

Sân khấu được cách điệu theo hình ảnh phượng bào làm nổi bật vẻ đẹp người phụ nữ, kết hợp những lớp múa uyển chuyển sử dụng đạo cụ là những chiếc quạt lớn đã tạo nên sự biến đổi linh hoạt cho từng cảnh diễn, lúc diễn tả tấm áo trinh tiết bị xé bỏ, lúc là con thuyền, lúc lại hóa thành ngọn lửa rực cháy... Sự dụng công này đã góp phần mang đến hiệu ứng thị giác độc đáo, đồng thời tác động mạnh tới xúc cảm người xem.

Với "Vì nghĩa nước non", Nhà hát Cải lương Việt Nam đã khoe được vẻ đẹp và tài năng của những diễn viên trẻ thuộc Đoàn nghệ thuật Truyền thống của Nhà hát, trong đó phải kể tới sự vào vai rất "ngọt" của nghệ sĩ Thùy Dung trong vai công chúa An Tư.

Bên cạnh đó, vở diễn có sự góp mặt ấn tượng của nhiều nghệ sĩ như: Nghệ sĩ Ưu tú Mạnh Hùng (vai Thoát Hoan); Nghệ sĩ Ưu tú Hồng Hạnh (vai Cốt Đãi Tam); Nghệ sĩ Ưu tú Thiên Hoa (vai Chiêu Phi); các nghệ sĩ Lê Trung Tuấn (vai Trần Thông), Vũ Long (vai Trần Nhân Tông), Trần Cường (vai Trần Quốc Toản), Ngọc Linh (vai Thị Nữ)...

"Vì nghĩa nước non" mang vẻ đẹp tổng hòa của những chất liệu làm nên vở diễn có thể coi là "trái ngọt" xứng đáng cho đam mê nghệ thuật, nỗ lực sáng tạo, cống hiến của ê-kíp dàn dựng và nghệ sĩ biểu diễn.

Có thể bạn quan tâm

Nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế đang làm Tranh dân gian Đông Hồ.

Cơ hội khôi phục Di sản Nghề làm tranh Đông Hồ

Được UNESCO đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp là cơ hội để khôi phục lại nghề làm tranh Đông Hồ, khi người có tay nghề cao và tâm huyết theo đuổi nghề ngày càng ít và nhu cầu tiêu thụ tranh rất thấp do những thay đổi của thị hiếu và thị trường.

Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa vào vai người bà nhân hậu, giàu tình yêu thương trong phim "Thế hệ kỳ tích". (Ảnh: ĐOÀN PHIM CUNG CẤP)

Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa hoàn thành giấc mơ diễn viên ngày nhỏ với phim “Thế hệ kỳ tích”

Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa từng chia sẻ, ước mơ ngày nhỏ của bà là trở thành diễn viên. Với vai chính bà nội Nga Tứ trong “Thế hệ kỳ tích” - một bộ phim điện ảnh cổ vũ tinh thần theo đuổi lý tưởng, chinh phục thử thách của thế hệ trẻ, ước mơ ấy của Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa đã trở thành hiện thực.

Lần đầu tiên tổ chức, Liên hoan Trà Quốc tế-Huế 2025 được tổ chức tại thành phố di sản. (Ảnh: BTC)

Khai mạc Liên hoan Trà Quốc tế-Huế 2025

Sáng nay 11/12, tại Cung Trường Sanh - Đại Nội Huế diễn ra Lễ khai mạc Liên hoan Trà Quốc tế-Huế 2025. Sự kiện do Sở Du lịch thành phố Huế phối hợp với Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế và các đơn vị liên quan cùng chủ trì tổ chức với sự đồng hành của Hiệp hội Chè Việt Nam (VITAS) và Hiệp hội Trà Đông Nam Á (ATO).

Các đại biểu cắt băng khai mạc triển lãm. (Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc)

Triển lãm đặc biệt về Chủ tịch Hồ Chí Minh và quan hệ Việt Nam-Hàn Quốc

Chiều 10/12, tại Tòa nhà Hội quán Nghị sĩ Quốc hội Hàn Quốc đã diễn ra Lễ khai mạc Triển lãm đặc biệt với chủ đề “Chòm sao Bắc Đẩu: Tình hữu nghị kết nối bằng ánh sáng”, trưng bày các tác phẩm điêu khắc ánh sáng về Chủ tịch Hồ Chí Minh của nghệ nhân Việt Nam Bùi Văn Tự và các tác phẩm về Hàn Quốc của nghệ nhân Hàn Quốc Moo-E.

Tái bản “Truyện Kiều” với diện mạo mới

Tái bản “Truyện Kiều” với diện mạo mới

Bản “Truyện Kiều” do Nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành có phần minh họa vô cùng công phu của họa sĩ Nguyễn Công Hoan: vẽ trên giấy xuyến chỉ mỏng tang, sử dụng hai tông màu vàng và xanh lá làm chủ đạo, với những chi tiết mang đậm nét văn hóa Việt Nam.

Thượng tá, nhà văn Nguyễn Xuân Thủy giao lưu cùng các em học sinh.

Nhà văn Nguyễn Xuân Thủy lan tỏa những câu chuyện ý nghĩa về Trường Sa

Hướng tới Kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944-22/12/2025), nhiều hoạt động ý nghĩa đã được tổ chức. Trong đó, chuỗi giao lưu với nhà văn Nguyễn Xuân Thủy cùng tác phẩm "Tôi kể em nghe chuyện Trường Sa" đã giúp học sinh hiểu hơn về chủ quyền biển đảo thiêng liêng và hình ảnh người lính hôm nay.

Một trích đoạn từ bộ tranh "Những mùa hy vọng" của họa sĩ Vũ Thùy Mai.

Những mùa hy vọng trong tranh của họa sĩ Vũ Thùy Mai

Trong thời gian gần đây, bộ sưu tập "Những mùa hy vọng" của họa sĩ Vũ Thùy Mai liên tục xuất hiện tại nhiều triển lãm nhóm và thu hút sự quan tâm của giới mỹ thuật. Các tác phẩm thể hiện hành trình nội tâm của người nghệ sĩ trong nỗ lực truyền tải những câu chuyện về sức sống, niềm tin và góc lắng đọng trong tâm hồn.

“Điện Biên Phủ” đến với độc giả A-rập: Nhịp cầu đưa lịch sử Việt Nam ra thế giới

“Điện Biên Phủ” đến với độc giả A-rập: Nhịp cầu đưa lịch sử Việt Nam ra thế giới

Trong khuôn khổ các hoạt động đối ngoại và giao lưu văn hóa-học thuật giữa Việt Nam với các quốc gia khu vực Ả Rập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản tiếng Việt cuốn sách "Điện Biên Phủ" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp do Light books phát hành, đồng thời phát hành phiên bản tiếng A-rập.

Khu trưng bày trang phục truyền thống của các dân tộc Việt Nam thu hút sự quan tâm của đông đảo quan khách tham dự Hội nghị. (Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Venezuela)

Việt Nam tham dự Hội nghị quốc tế của các dân tộc bản địa vì hòa bình và phát triển tại Venezuela

Tại “Hội nghị quốc tế của các dân tộc bản địa vì hòa bình và phát triển”, thông qua việc giới thiệu bản sắc 54 dân tộc anh em Việt Nam, nhất là vai trò của phụ nữ trong lưu giữ di sản, đại diện Việt Nam đã góp phần lan tỏa thông điệp về hòa bình – một nền hòa bình bắt nguồn từ sự tôn trọng bản sắc.

Ông Vishal V. Sharma, Đại sứ, Phái đoàn thường trực của Ấn Độ bên cạnh UNESCO, Chủ tịch Kỳ họp lần thứ 20 Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO gõ búa ghi danh di sản Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. (Ảnh: Cục Di sản văn hóa cung cấp)

Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của UNESCO

Nghề làm tranh Đông Hồ đã được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp tại Kỳ họp lần thứ 20 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO, diễn ra tại Di sản Văn hóa Thế giới Pháo Đài Đỏ, New Delhi, Ấn Độ.

Nhiều bạn trẻ tham quan triển lãm nghệ thuật "Phổ thinh lặng". (Ảnh: Linh Bảo)

Vẻ đẹp của thinh lặng

Triển lãm nghệ thuật “Phổ thinh lặng” tại không gian An Fine Art Gallery 159 Đồng Khởi, phường Sài Gòn, Thành phố Hồ Chí Minh mở ra không gian đối thoại giữa nghệ sĩ, chuyên gia, gia đình và cộng đồng về thế giới vô thanh của trẻ rối loạn phổ tự kỷ.

Du khách mặc Việt cổ phục khi khám phá phố cổ Hội An (Đà Nẵng).

Sắc áo Việt trong hành trình du lịch

Áo dài và cổ phục đang trở lại mạnh mẽ trong đời sống, từng bước trở thành chất liệu mới của du lịch văn hóa. Từ các lễ hội, diễu hành đến nhiều tour khám phá làng nghề và bảo tàng, xu hướng này làm phong phú sản phẩm du lịch và khơi dậy niềm tự hào, góp phần cho sự phát triển bền vững công nghiệp văn hóa.