Nhiều tiềm lực phát triển
Bình Định đang chủ trương đầu tư xây dựng dự án Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng khoa học-công nghệ vũ trụ với tham vọng sẽ đào tạo, cung cấp nhân lực, thiết bị, công nghệ về thiên văn, vũ trụ cho cả nước và khu vực châu Á. Dự án cũng hướng tới việc thừa hưởng, liên kết và chuyển giao các linh kiện, phụ kiện và trang thiết bị về thiên văn, vũ trụ. Ngoài ra, tỉnh cũng đang hình thành viện nghiên cứu vật lý, thiên văn học và trung tâm nghiên cứu độc học môi trường nhằm nghiên cứu và phục vụ cho hoạt động cảnh báo sớm thiên tai, bảo vệ môi trường. Hiện tại, Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo tỉnh đang tập trung cho lĩnh vực viễn thám; công nghệ chế tạo vệ tinh; thực hiện các đề tài, nhiệm vụ khoa học-công nghệ vũ trụ; nghiên cứu tiếp nhận, chuyển giao công nghệ; đào tạo, phổ biến kiến thức và hỗ trợ khởi nghiệp theo hướng đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực vũ trụ… Trung tâm cũng có các chuyên gia thiên văn học, nhân viên chuyên ngành và các nhóm nghiên cứu từ Trung tâm quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) gồm Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam; Nhóm Vật lý thiên văn quốc tế SAGI và các đối tác trong nước… làm việc và nghiên cứu.
Tiến sĩ Cao Văn Sơn, Trưởng nhóm Neutrino, Viện Khoa học và Giáo dục liên ngành (IFIRSE), trực thuộc Trung tâm quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) cho biết, được thành lập từ năm 2017, Neutrino là nhóm nghiên cứu duy nhất ở Đông Nam Á tham gia hai thí nghiệm quốc tế lớn về vật lý được đặt tại Nhật Bản là thí nghiệm Super-Kamiokande và thí nghiệm T2K. Đây là hai thí nghiệm có vai trò quan trọng trong phát kiến về vật lý hạt cơ bản và vật lý thiên văn của thế giới. Nhóm cùng với các đồng nghiệp ở Nhật Bản, Canada và các nước khác cũng có những đóng góp trực tiếp cho việc phát triển các hệ máy giám sát mới. Thiết bị phát triển ở Viện IFIRSE được cho phép cài đặt ở Nhật Bản để lấy số liệu, phục vụ cho việc nghiên cứu vũ trụ. “Với sự giúp đỡ của nhiều nhà vật lý và chuyên gia trên thế giới, chúng tôi đã dần hình thành môi trường học thuật quốc tế ngay tại viện IFIRSE, và đã có những đóng góp nhất định cho khoa học Việt Nam với những hướng phát triển riêng. Nhóm nghiên cứu Neutrino, Viện IFIRSE có thể đóng góp trực tiếp cho các nghiên cứu công nghệ vũ trụ mà Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Định đang hướng đến”, Tiến sĩ Cao Văn Sơn chia sẻ.
Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hà, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cho biết, hiện nay, tỉnh được coi là trung tâm khoa học và công nghệ của miền trung, có nhiều tiềm năng về nguồn nhân lực công nghệ cao. Vì thế, việc xây dựng chương trình nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ vũ trụ giai đoạn tới sẽ góp phần phục vụ thiết thực và có hiệu quả các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, quản lý tài nguyên, giám sát môi trường và thiên tai. Đồng thời, các nghiên cứu phục vụ nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc theo đúng phương châm kết hợp phát triển kinh tế-xã hội với nhiệm vụ an ninh-quốc phòng, góp phần nâng cao vị thế quốc tế, tiềm lực khoa học-công nghệ và sức mạnh của đất nước.
Cần chiến lược cụ thể
Với sự phát triển không ngừng của khoa học và công nghệ vũ trụ, việc xây dựng và phát triển trung tâm nghiên cứu tại các địa phương đã trở thành một chiến lược quan trọng. Tuy nhiên, không phải nơi nào cũng đủ điều kiện để phát triển cũng như hỗ trợ các dự án liên ngành từ vật lý, thiên văn, sinh học, môi trường… để từ đó tạo ra những giá trị mới bằng cách kết hợp kiến thức và kỹ thuật từ nhiều lĩnh vực khác nhau.
Tiến sĩ Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam cho biết, Bình Định có kinh nghiệm trong việc đầu tư xây dựng các công trình có tính đặc thù khoa học như Trung tâm quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành, Trung tâm Khám phá khoa học và Đổi mới sáng tạo. Trong các công trình này có nhiều hạng mục được thiết kế có liên quan lĩnh vực hàng không vũ trụ, thí dụ như các sa bàn về hệ mặt trời, đài thiên văn quan sát bầu trời… Thời gian tới, tỉnh đang hướng tới xây dựng trung tâm nghiên cứu và ứng dụng công nghệ hàng không và vũ trụ một cách bài bản, có sự phối hợp của một số viện nghiên cứu, trường đại học lớn và các hiệp hội chuyên ngành. Ngay từ khâu thiết kế dự án ban đầu cần tính toán đúng về quy mô, phạm vi nghiên cứu, khả năng đầu tư, cơ chế vận hành, hiệu quả sử dụng sản phẩm nghiên cứu và công nghệ tạo ra. Bên cạnh đó, vấn đề nguồn nhân lực chất lượng cao gồm: Cán bộ quản lý khoa học, cán bộ nghiên cứu, cán bộ phục vụ nghiên cứu, để vận hành dự án, duy trì hoạt động hiệu quả cao nhất cũng cần tính toán kỹ lưỡng.
Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Nguyễn Đình Đức, Phó Chủ tịch Hội Cơ học Việt Nam cho rằng, tỉnh Bình Định cần hợp tác chặt chẽ với Trung tâm Vũ trụ Việt Nam để có thể tạo ra những định hướng và đặc thù riêng biệt phù hợp địa phương và khu vực. Ngoài ra, Bình Định cần tiến hành nhiều nghiên cứu tổng thể về sự phát triển và thực trạng nghiên cứu, ứng dụng công nghệ hàng không và vũ trụ tại Việt Nam, từ đó đưa ra những quy hoạch chiến lược và chính sách thu hút đội ngũ chuyên gia trong nước và nước ngoài, cùng các nhà khoa học, chuyên gia hàng đầu thế giới tham gia hợp tác nghiên cứu tại trung tâm. Việc phối hợp các trường đại học đang đào tạo về công nghệ vũ trụ là rất quan trọng để xây dựng và chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao, đủ khả năng triển khai các nghiên cứu và hợp tác quốc tế. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực mà còn thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo, nâng cao khả năng cạnh tranh quốc gia trong lĩnh vực công nghệ cao.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Hải Giang, Bình Định luôn coi khoa học-công nghệ cùng giáo dục và đào tạo như một nhân tố quan trọng để phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững, cũng là điều kiện để góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư. Thời gian tới, tỉnh đặt mục tiêu bảo đảm chi tối thiểu cho khoa học-công nghệ đạt 2% tổng chi ngân sách địa phương, đồng thời sẽ chú trọng đầu tư, phát triển trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, các tổ chức nghiên cứu, trường đại học. Qua đó, hỗ trợ và đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Theo quy hoạch tỉnh Bình Định thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn năm 2050, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh xây dựng và phát triển khu đô thị khoa học Quy Hòa với mục tiêu hình thành trung tâm đổi mới sáng tạo cấp vùng khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, cùng với các viện nghiên cứu vật lý và thiên văn học theo chiến lược phát triển ứng dụng khoa học và công nghệ vũ trụ ■
![[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo](https://cdn.nhandan.vn/images/3883af5deaaac3167e637b7d16f14779aa56e949fa95dcda3ea8f2e7d5f5a32d330425d5ac55c34c59fce11813c594647213fad326aff1a6b54fc268269aa751/1764674648273.jpg.webp)
![[Video] Hệ thống số hóa quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ](https://cdn.nhandan.vn/images/3883af5deaaac3167e637b7d16f14779aa56e949fa95dcda3ea8f2e7d5f5a32d39b58d5591d528b453053a3a4d15ce3315b6ca5023d0d7a4ed9b35952ec5ea1360f756bb67b9d48b3e8ee90339ffde13/avatar-of-video-1031173.png.webp){kind=avatar}
![[Video] Dấu ấn công nghệ Việt tại Tuần lễ Số quốc tế Việt Nam 2025](https://cdn.nhandan.vn/images/3883af5deaaac3167e637b7d16f14779aa56e949fa95dcda3ea8f2e7d5f5a32d39b58d5591d528b453053a3a4d15ce33a85f15c6fb0d325f2c7b84b84cd3badf60f756bb67b9d48b3e8ee90339ffde13/avatar-of-video-1031150.png.webp){kind=avatar}
