Hành trình truy quét tội phạm trên không gian mạng của Công an Đà Nẵng

Giữa lằn ranh thực ảo

Trong thời đại số ngày nay, tội phạm sử dụng công nghệ cao đã trở thành “bóng ma” gieo rắc nỗi sợ cho người dân và doanh nghiệp. Mỗi thiệt hại mà chúng gây ra không chỉ có những con số "biết nói", mà còn có những tiếng khóc ai oán và sự đổ vỡ niềm tin của các nạn nhân.

Hiện nay, tội phạm sử dụng công nghệ cao đang có xu hướng gia tăng, liên tục thay đổi thủ đoạn, áp dụng công nghệ mã hóa, ẩn danh, đặt máy chủ ở nước ngoài; lợi dụng mạng xã hội, ví điện tử, tiền mã hóa để che giấu hành vi. Khác với tội phạm truyền thống, tội phạm sử dụng công nghệ cao lợi dụng những tiến bộ khoa học để thực hiện hành vi phạm tội một cách tinh vi và khó lường.

Thượng tá Phạm Việt Ân - Trưởng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an thành phố Đà Nẵng cho biết, thời gian gần đây, Đà Nẵng nổi lên các vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng với thủ đoạn tinh vi như: giả mạo cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án; dụ dỗ đầu tư tài chính, tiền ảo; chiếm quyền điều khiển tài khoản mạng xã hội để vay mượn tiền...

Không chỉ thao túng tâm lý, loại tội phạm này còn triệt để lợi dụng các nền tảng thương mại điện tử, dịch vụ trực tuyến xuyên biên giới và các ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tiếp cận, lừa đảo người dân.

Điển hình cho sự tinh vi, phức tạp của tội phạm sử dụng công nghệ cao hiện nay là chuyên án APP4 triệt phá đường dây “tín dụng đen” với tổng số tiền cho vay hơn 20 nghìn tỷ đồng, vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới hơn 5.000 tỷ đồng, thu lợi bất chính 8.000 tỷ đồng…

Đường dây tội phạm trong chuyên án APP4 là một tổ chức tội phạm phức tạp núp bóng các “công ty ma”. Thủ đoạn của các đối tượng không chỉ tinh vi ở việc cho vay nặng lãi qua nền tảng số, mà còn lợi dụng tiền ảo USDT trên sàn Binance và các kênh bất hợp pháp để thực hiện hành vi chuyển tiền trái phép ra nước ngoài.

Trong sáu tháng đầu năm 2025, Công an Đà Nẵng đã phát hiện, đấu tranh làm rõ 16 vụ - 81 đối tượng lợi dụng không gian mạng xâm phạm trật tự an toàn xã hội.

Trong đó có các chuyên án như: hoạt động tổ chức đánh bạc, đánh bạc trên không gian mạng dưới hình thức cá độ bóng đá; sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản, vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới; sử dụng các ứng dụng OTT ẩn danh qua không gian mạng để mua bán trái phép chất ma túy…

Ngoài ra, Phòng PA05 đã phát hiện, đấu tranh làm rõ 1 vụ/1 đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua giao dịch USDT với số tiền khoảng 3,8 tỷ đồng; làm rõ 5 vụ - 5 đối tượng lừa đảo của nhiều bị hại trên cả nước với tổng số tiền chiếm đoạt hàng tỉ đồng; phát hiện, làm rõ 1 vụ - 15 đối tượng thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin tài khoản ngân hàng.

Theo Thượng tá Phạm Việt Ân, công tác truy vết thường gặp nhiều khó khăn do chứng cứ số dễ bị xóa, hoặc thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều đơn vị với thời gian xử lý ngắn.

Song, chính trong cuộc chiến đầy cam go và vô vàn thử thách đó, Phòng PA05 đã từng bước khẳng định là một lực lượng tinh nhuệ, đủ sức làm chủ công nghệ, tấn công trấn áp tội phạm sử dụng công nghệ cao, bảo đảm vững chắc an ninh trật tự trên địa bàn thành phố.

Kế thừa những kinh nghiệm và phương thức đấu tranh hiệu quả từ nhiều chuyên án quy mô được lực lượng Công an nhân dân các tỉnh thành đấu tranh triệt phá, thời gian qua, Phòng PA05 đã triển khai nhiều biện pháp nghiệp vụ đồng bộ, huy động tối đa lực lượng, phương tiện, kỹ thuật để đấu tranh thành công nhiều chuyên án nổi bật, tạo dấu ấn rõ nét trong công tác phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.

Thượng tá Phạm Việt Ân - Trưởng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an thành phố Đà Nẵng.

Từ những cá nhân "tinh hoa" đến lực lượng tinh nhuệ

Mỗi chiến công không chỉ là kết quả của quá trình đấu tranh quyết liệt, mà còn là thước đo chính xác cho sự trưởng thành không ngừng về bản lĩnh và nghiệp vụ của các chiến sĩ an ninh mạng Công an thành phố Đà Nẵng. Với sự quan tâm của Bộ Công an, cấp ủy, chính quyền địa phương, cùng sự chỉ đạo sát sao của Đảng ủy Công an, Giám đốc Công an, lực lượng an ninh mạng tại thành phố Đà Nẵng đã không ngừng ra sức tôi luyện bản lĩnh, trí tuệ và nghiệp vụ.

Nếu tội phạm dựa vào công nghệ để thực hiện những thủ đoạn tinh vi, thì lực lượng an ninh mạng đáp trả bằng sức mạnh tổng hợp được kết tinh từ bản lĩnh chính trị vững vàng, kiến thức chuyên sâu và những kỹ năng đặc biệt. Quá trình đấu tranh các chuyên án quy mô như APP4 và TGL5 cho thấy, mỗi thông tin, tài liệu, dữ liệu số đều là những nhân tố quan trọng góp phần vào kết quả cuối cùng.

Do đó, mỗi cán bộ, chiến sĩ PA05 đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa bản lĩnh, nghiệp vụ và công nghệ. Đó là sự am hiểu pháp luật, nghiệp vụ; tư duy phân tích sắc bén và khả năng sáng tạo trong xử lý tình huống; nắm vững kiến thức chuyên sâu về công nghệ thông tin, mạng máy tính, kỹ thuật điều tra số và kỹ năng khai thác, phân tích dữ liệu số; phối hợp tác chiến hiệu quả giữa các lực lượng và có ngoại ngữ tốt để xử lý thông tin quốc tế.

Thượng tá Phạm Việt Ân - Trưởng Phòng PA05 cho biết, đối mặt với tội phạm công nghệ cao, nhiều khi không có sẵn “khuôn mẫu” để giải quyết. Mỗi vụ việc đòi hỏi sự linh hoạt, suy nghĩ đa chiều và tìm ra phương án tối ưu. Đặc biệt, trong bối cảnh công nghệ thay đổi từng ngày, mỗi cán bộ, chiến sĩ phải không ngừng “tự đào tạo”, học hỏi và kịp thời nắm bắt, cập nhật các văn bản quy định pháp luật, cũng như làm chủ các công nghệ mới.

Nhận thức sâu sắc tính tiên phong của thế hệ trẻ, Đại úy Bùi Trọng Nhân - cán bộ Phòng PA05, đã tham gia xây dựng các công cụ tự động hóa trong phân tích, lọc dữ liệu, giải mã và phục hồi dữ liệu bị mã hóa; đồng thời, thường xuyên cập nhật, thử nghiệm và đề xuất áp dụng các phần mềm, nền tảng mới phục vụ công tác điều tra, giám sát và phòng ngừa tội phạm trên không gian mạng.

"Việc kết hợp sự nhanh nhạy trong nắm bắt công nghệ với kinh nghiệm, nghiệp vụ của các đồng chí đi trước đã giúp cá nhân tôi nói riêng, đơn vị nói chung rút ngắn thời gian xử lý vụ việc, nâng cao hiệu quả công tác, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao", Đại úy Bùi Trọng Nhân nói.

Để xây dựng một lực lượng tinh nhuệ, chuyên sâu và hiện đại, Phòng PA05 trong thời gian qua thường xuyên tổ chức huấn luyện, diễn tập kỹ năng, chia sẻ kinh nghiệm thực chiến; quan tâm, đề xuất kịp thời công tác biểu dương, khen thưởng để tạo động lực; đồng thời, truyền cho cán bộ, đảng viên tinh thần “Không gian mạng là ảo nhưng người phạm tội là thật” và niềm tự hào trong bảo vệ bình yên cho nhân dân trên không gian mạng.

“Trên trận tuyến không tiếng súng của cuộc chiến với tội phạm mạng, người chiến sĩ Công an nhân dân phải đối mặt với vô vàn thách thức. Đó không chỉ là thử thách về trình độ công nghệ, mà còn là sự tôi luyện về bản lĩnh chính trị, ý chí, kinh nghiệm và tinh thần tận tụy”, Thượng tá Phạm Việt Ân chia sẻ.

“Đi trước đón đầu” trong bảo vệ an ninh mạng

Theo báo cáo của Ban Công nghệ, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA), năm 2025, thế giới sẽ tiếp tục chứng kiến sự chuyển dịch trong thế trận an ninh mạng, với các cuộc tấn công mã độc hướng tới các tổ chức thay vì cá nhân. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo và công nghệ lượng tử sẽ tiềm ẩn nguy cơ bị tội phạm lợi dụng làm những “vũ khí” tinh vi chưa từng có. Các mã độc có khả năng tự nâng cấp, công nghệ Deepfake được cải tiến và các công cụ AI tạo sinh sẽ tạo ra nội dung giả mạo khó lường, gây thách thức lớn cho việc bảo vệ dữ liệu.

Thành phố Đà Nẵng, với định hướng phát triển thành một thành phố thông minh đã sớm nhận thức được tầm quan trọng của an ninh mạng. Song, trong bối cảnh Đà Nẵng đang đẩy mạnh phát triển công nghiệp công nghệ số và những mô hình phát triển mới như Trung tâm tài chính quốc tế và khu thương mại tự do, vai trò của an ninh mạng càng trở nên quan trọng và cấp thiết.

Theo Thượng tá Phạm Việt Ân, với nhiệm vụ và trọng trách được Ban Giám đốc Công an thành phố giao phó, thời gian đến, Phòng PA05 tiếp tục đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, ứng dụng các công nghệ vào giám sát, phân tích và xử lý sự cố, tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi phương pháp, kinh nghiệm từ các đơn vị có thế mạnh trên lĩnh vực an ninh mạng.

Đồng thời, đặc biệt chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ có trình độ cao về phân tích dữ liệu lớn, điều tra số và phòng, chống tấn công mạng; thường xuyên chủ động nắm chắc tình hình, phát hiện sớm nguy cơ và triển khai các biện pháp ứng phó kịp thời.

Thiếu tướng Nguyễn Hữu Hợp, Giám đốc Công an thành phố Đà Nẵng nêu rõ: "Về nhiệm vụ trọng tâm cần tiếp tục tham mưu Thành ủy ban hành chỉ thị về an ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao, nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới đầy thách thức".