Cho tôi về nhà

1. Bà khẽ xoay mình, miết ngón tay gầy guộc, run run lần sờ, nghe ngóng từng chỗ xem có túm được nó không. Bà rụt rè nhìn ngang dọc, khẽ thì thầm vào tai cái Na. Ngay lập tức, nó lắc đầu nguây nguẩy: “Cụ lo nghĩ linh tinh, ăn no quá nên bụng thành ra như thế, chứ làm gì có quái vật ở trong bụng”. Nó vỗ vỗ lưng còng của bà an ủi, vừa nói như ra lệnh vừa dắt bà đi vào giường, nằm nghỉ.

Bà không thích ở trong phòng một mình, khi bà một mình, bức tường lại vọng ra tiếng ai giục bà đi theo, tiếng gọi tha thiết bám riết tâm trí bà. Bà giật mình hoảng loạn nhiều lần. Con cháu như sợi dây vớt bà từ đáy hồ ngoi lên, sợi dây níu kéo bà ở lại với bầu trời ánh sáng còn nhiều niềm vui, hy vọng. Bà thích được Na ở bên cạnh. Nhưng nó bận học miết. Vắng Na khiến bà thấy chống chếnh, bà giữ chặt tay mẹ Nương của nó: “Đừng đi đâu cả, ở đây với bà, bà sợ lắm”. Nói tóm lại, tầm này bà không thể ở một mình được, nhất định không ở một mình.

Từ hôm bà Thảng hàng xóm, bạn thân của bà ra đi, tâm trạng bà thành ra bất ổn thế. Chắc chỉ người ở độ tuổi lá vàng mới hiểu cảm giác chông chênh khi nghe tin một người bạn già lìa xa cõi tạm. Gần chín mươi tuổi, cơ thể khỏe mạnh được đã mừng. Còn việc đầu óc người già lẫn lộn là chuyện bình thường, trước sau gì cũng đến giai đoạn đó. Đã xác định vậy rồi nhưng lúc bà bắt đầu có biểu hiện khác đi, mọi chuyện lại rắc rối hơn nhiều so với mọi người tưởng.

Ăn cơm rồi, bà bảo chưa ăn cơm. Hai giờ chiều, bà lụi cụi đong gạo thổi cơm. Lúc bà nhận ra người quen, lúc lại quên sạch. Con cái trong nhà, bỗng nhiên bà nhìn chằm chằm hỏi “Bác là ai đấy?”. Đêm bà chẳng chịu ngủ, nói chuyện suốt với ai đó dù trên chiếc giường chỉ có mình thân hình bé nhỏ của bà nằm… Không chịu được những ý nghĩ hoang tưởng ngày càng nặng của bà, con dâu trưởng quyết định chở bà đến bệnh viện tâm thần khám. Nghe được chở đi viện khám bà mừng quýnh, bà sẽ bảo với bác sĩ về cái cục di chuyển trong bụng mình. Hôm rồi, bà nghe trên ti-vi nói có cái cục tức là bị ung thư, ung thư thì không chữa được…

2. Hàng cau già đưa qua đưa lại, ngả nghiêng trong gió, những lọn tóc phớt phơ trong khu vườn, trong tán lá lòa xòa vọng vào tai bà thật nhiều tiếng gọi. Bà trợn mắt lên nhìn thật kỹ. Sao mình bà ở giữa cái sân gạch thông thênh, lạ hoắc. Lưng còng, chân lê, tay rờ rờ từng chỗ, bà lần tìm. Tự nhiên bà nhớ bố mẹ bà ghê gớm. Sân nhà bà là khoảng đất cứng cơ, ở góc sân, có mỗi cái cây mít đứng xơ rơ giữa nắng gió. Ấy thế mà bà thích mê cái bóng của nó. Cả mùa hè cái bóng ôm ấp bóng dáng đứa trẻ ngồi tỉ mẩn xếp từng chiếc lá thành các hình thù khác nhau. Lắm hôm, mê mải ngồi nghịch, bố mẹ gọi mãi đứa trẻ chẳng chịu vào nhà. Hay tiếng gọi vọng vang trong bóng tối ấy của bố mẹ bà? Mà có khi nào bà Thảng nhớ bà thì cất tiếng gọi không? Hay chồng bà đến nơi xa lạ cô đơn quá nên trở về gọi bà đi cùng. Ông bà có 5 người con. Khi các con trưởng thành, chúng lập gia đình, ra ở riêng. Dù cả gia đình đông đúc của con trai cả ở ngay cạnh nhà ông bà, thì mâm cơm hầu hết ngày nào cũng chỉ hai cái bát, hai đôi đũa, cái vườn ngày nào cũng chỉ có bóng dáng ông bà quẩn quanh… Thế mà ông nỡ bỏ lại bà thui thủi một mình. Hình ảnh cuối cùng của ông khiến ngực bà đau thắt mỗi lần thoáng nhớ tới. Nào có bệnh tật gì đâu. Chiều ông còn cọ mồm với bà về việc di chuyển cái cây đinh lăng ra đầu cầu ao. Bà thích để nguyên chậu cây ấy trước cửa nhà vì mầu xanh mát mắt, ông thì đòi di chuyển nó đi, thế vào chỗ đó chậu hoa trạng nguyên. Mặc dù cả hai chả ai bê nổi chậu cây, nhưng ông bà tranh luận không ai nhường ai câu nào. Đùng cái, tối ông bỏ bà ra đi khi miếng cơm còn nghẹn ngang họng. Bà mất ngủ cả tuần sau đó.

“Ới bác gì ơi, cho tôi về nhà tôi với?”.

“Mẹ sao thế? Con Miên đây. Mẹ vào trong nhà đi, con cho vịt, gà ăn xong con vào”.

“Sao tôi lại ở đây? Bác cho tôi về nhà tôi với”.

“Khổ quá, tí nữa rồi về, mẹ vào trong kia ngồi đợi đã nhé”.

Con gái dỗ dành, dìu bà vào nhà như đứa trẻ.

Tưởng nói vài câu êm xuôi. Vừa định quay đi thì bà túm vạt áo Miên, vừa nói vừa run, đôi mắt màng đục nhìn con gái rưng rưng:

“Đừng để tôi một mình, họ cứ gọi tôi đi thôi bác ơi”.

Miên thở dài, kéo chiếc ghế lại gần, ngồi xuống bên mẹ.

Tay vén những lọn tóc trắng rủ rơi trước mặt mẹ, vuốt gọn ra phía sau. Miên thủ thỉ: “Con đây mà, con gái mẹ mà mẹ không nhận ra được ư?”.

Bà lặng thinh, chả nói gì. Gương mặt dãn ra khi có người ngồi bên cạnh.

Con gái Miên của bà được tiếng chiều mẹ nhất mà tầm này sắp không chịu đựng nổi. Chỉ ngồi với bà một tí là người ngợm nóng ran, sốt ruột. Từ bao giờ, cô Miên chả thiết tha nói chuyện với mẹ mình, nói chuyện gì được khi bà không còn tỉnh táo. Trước nghĩ đơn giản, mình không phải đi làm công ty, chỉ loanh quanh vườn tược, đồng áng gần nhà, không vướng bận giờ giấc như các anh chị, nên cô đồng ý đưa bà về nhà mình, chịu trách nhiệm trông nom bà ban ngày, tối sẽ đưa bà về nhà. Giờ mới thấy trông bà còn khó hơn trông một đứa trẻ. Miên đi một bước, bà theo một bước. Bảo bà ngồi yên, Miên làm ngoài vườn, cần gì bà ới cái là được, bà cũng không chịu. Đã thế, còn luôn miệng đòi về.

Anh con cả ở ngay cạnh nhà nhưng bấn bíu công việc. Cô Xoan, cô Hà lấy chồng cùng làng, kinh tế khó khăn nên quanh năm phải làm thêm giờ. Cô Miên lấy chồng ở làng khác, kinh tế khá hơn chút nhưng muốn gửi bà ở đó thì cháu dâu sáng sớm phải đèo bà sang. Cô Miên đã có lần đánh tiếng với anh chị em, lâu dài không thể một mình trông mẹ được. Còn cậu út thì tít tận trong nam.

Cuộc bàn tính của đại gia đình căng thẳng. Chỉ mỗi cái Na vui vẻ nhận, nó bảo nếu không phải đi học, nó trông cụ cả ngày cũng được, tại nhà nó ở ngay cạnh nhà cụ. Mẹ Nương gí đầu nó dọa, cẩn thận, cụ suốt ngày nói chuyện với ma đấy. Nó chả sợ, cứ học xong là nó chạy sang, rúc vào tìm hơi ấm quen thuộc của cụ.

3. Mỗi tuần bà sẽ ở một nhà. Sau các cuộc họp, đại gia đình kết luận. Hồi xưa, khi 5 đứa con lít nha lít nhít, chả biết bằng cách nào đó, ông bà có thể nuôi từng ấy cái miệng ăn, chăm từng ấy đứa trẻ đi qua năm tháng đói nghèo. Hay như mọi người vẫn bảo “trời sinh voi, trời sinh cỏ”, nên ông bà cứ đẻ, khắc chúng nó có cái ăn mà lớn. Ông bà nuôi đàn con thơ dù vất vả, cực nhọc, mà cảm giác hạnh phúc tràn ngập. Bà Thảng thường nói lời ghen tị với bà vì bà có đông con, nhiều cháu, lại có bốn đứa chắt nữa cơ. Na là chắt thứ hai của bà.

Gần đây cơ thể bà mệt lả, thở dốc liên tục. Dù đến bác sĩ, bà có trình bày về mấy cái cục lổn nhộn trong bụng, nhưng bác sĩ có vẻ không tin lời bà nói. Ông ấy nắn nắn bóp bóp xong, kêu so với tuổi tác, sức khỏe bà thật tuyệt vời. Cuộc đi khám thành ra công cốc. Bà đinh ninh, nhất định, bà phải bị bệnh gì đấy, có cái gì đấy bất thường trong cơ thể. Trước bà còn hăm hở ra vườn bòn rau, chứ nay ngồi lâu một chỗ đã thấy mệt. Vậy mà không hiểu sao cứ sáng sáng người ta lại chở bà đi khỏi nhà mình.

Lỉnh kỉnh túi xách, quần áo, hộp trầu, cau là của cụ. Bỉm sữa, thuốc, khăn lau… là của bé Mít. Na cười tít mắt bảo, cụ và em Mít giống hệt nhau, sáng bố mẹ xách ba-lô, chở hai người lên đường, chiều tối muộn lại được đón về.

Bà không phân định được những nhà bà đến, giờ bà chỉ nhớ mỗi cái Na, nhớ cái sân đất quen thuộc, nhớ khu vườn có đủ loại rau quả… Bà ngồi gật gù một chỗ, mắt mờ đục bởi thời gian trôi hay bởi nỗi buồn, cô đơn của đời sống dâng đầy. Cuộc đời ai rồi cũng ngả về phía hoàng hôn, cuộc chia tay nào rồi cũng đến, chỉ là sớm hay muộn. Bà lại nhớ những cuộc chia tay trong cuộc đời mình. Viên thuốc an thần làm bà lờ đờ hay ký ức chập chờn khiến bà miên man, chìm đắm. Mỗi một người thân yêu rời bỏ bà, bà không thể nào biết họ sẽ đi đâu. Nhưng họ đã để lại khoảng trống trong đời bà, là nỗi nhớ thương, nỗi buồn vời vợi. Mẹ bà mất năm bà bốn mươi hai tuổi. Bà khóc như một đứa trẻ. Sự mất mát ấy chẳng gì bù đắp được. Bà nghĩ, cái Na cũng sẽ khóc hết nước mắt nếu chẳng còn được nhìn thấy bà nơi góc phòng. Bà tin thế vì khi bên bà, chỉ có Na thao thiết nói chuyện cùng bà. Còn ai buồn đau nữa không khi bà đi theo tiếng giục giã, vẫy gọi da diết mỗi ngày thì bà chẳng biết.

Bà nghe giọng bác gì vừa như thân quen vừa như xa lạ, đang than thở với khách đến chơi nhà, rằng bác ấy chán chường với cảnh này lắm rồi. Già cả lẩm cẩm. Chân tay lóng ngóng. Đến đi vệ sinh giờ cũng phải có người dắt. Bà ngơ ngác. Làm việc gì vì trách nhiệm, nghĩa vụ sẽ khó chịu hơn nhiều so với làm bằng tình yêu thương. Yêu thương như hạt ngọc quý hiếm, long lanh, nhưng không phải ở hoàn cảnh nào cũng phát sáng được.

Bác ấy vừa dắt bà đi vệ sinh xong. Mặt cau có, chân tay lạnh lùng quệt quệt. Bà không biết ai vào với ai. Dù vậy, bà cảm nhận được sự ấm áp từ bàn tay người khác truyền sang mình, thấy rõ được ánh mắt bao dung, trìu mến của người bên cạnh. Lâu rồi, bà không gặp ánh mắt nào cho bà cảm giác ấm áp. À không, trừ cái Na, nó hay ngước mắt nhìn bà chớp chớp, ánh mắt ngây ngô nhưng làm bà thấy ấm lòng.

Bà mong mỏi về nhà mình lắm. Một ngày mong, nửa buổi mong, từng giờ mong. Giờ ở nhà ai hay nhà bà, thì bà cũng chỉ ngồi một chỗ, ngồi đau lưng thì nằm, nằm chán thì lại ngồi. Nhưng bà vẫn thích về nhà mình. Cái khung cảnh thân quen, vị trí thân quen, chiếc giường thân quen cho bà cảm giác an toàn, dễ chịu. Đúng rồi, càng ngày bà càng nhớ nhiều đến thứ khiến mình dễ chịu. Thế nên thời gian như lộn ngược, bà thấy mình đang sống trong ngày tháng xưa cũ, cứ nói chuyện miên man với ai đó. Họ không xuất hiện trước mắt người khác, nhưng lại xuất hiện trước mặt bà. Bà nói chuyện rất lâu, chỉ khi họ rủ bà đi khỏi căn nhà, rời bỏ cuộc sống này thì bà lại hoảng hốt. Làm sao có thể rành rẽ tình yêu của bà với người thân đang ở đây và những người thương yêu đã bỏ bà đến nơi nảo nơi nào. Bà chỉ biết rằng, mình còn muốn sống, dù buồn, vui, cô đơn, lúc minh mẫn hay lú lẫn. Chả thế mà những người bị mắc bệnh trọng, cơ thể đau đớn, nhưng họ vẫn giành giật sự sống từng phút giây. Sống được mới khó, chứ buông xuôi để chết thì dễ quá. Và càng dễ hơn với những chiếc lá đã ngả vàng.

4. Bà đón tuổi chín mươi. Độ tuổi nhiều người ao ước chạm tới. Cậu con cả dứt khoát, lần này phải làm mừng đại thọ cho mẹ thật to. Ăn cỗ từ hôm trước đến hôm sau cho rực rỡ nhất làng, hàng xóm sẽ mở to mắt thấy rõ con cháu của mẹ đông đúc, hùng mạnh cỡ nào. Con cháu nhất định sẽ làm cho mẹ được mát mặt. Việc này thì không phải bàn lên bàn xuống nhiều, cả nhà đồng thuận, nhất trí rất nhanh.

Cậu út trong nam đặt vé tức tốc bay ra. Bếp núc nhộn nhịp. Phông bạt bay phấp phới. Bàn ghế dựng kín từ đầu đến cuối sân, phủ toàn khăn đỏ rực. Tiếng người choe chóe từ tờ mờ sáng. Bà vẫn mong nhìn thấy bóng người mỗi ngày còn gì. Nay nhà chật ních người.

Chiếc xe tải đỗ phịch trước cổng nhà bà. Bác lái thò đầu ra: ‎“Nào nào, mọi người khuân giúp tôi một tay, đưa các thứ xuống”.

Mấy người đàn ông hồ hởi chạy ra đỡ. Loa thùng lớn bé theo đàn, lần lượt được đưa vào sân, xếp lên sân khấu. Hoành tráng thật, còn hơn hồi cưới đứa cháu trai bà.

Cơn buồn ngủ liên tục tìm đến. Bà nằm li bì, ít nói chuyện một mình hẳn và cũng ít đòi hỏi nọ kia. Tiếng động làm bà không khỏi thắc mắc, thấy dáng Na lướt qua đầu giường, bà với hỏi:

“Na ơi Na, người ta làm gì thế?”.

“Ơ, nay mừng đại thọ cụ mà, mọi người đang chuẩn bị ạ”.

Bàn tay xương xẩu, nhăn nheo bám chặt manh chiếu, bà từ từ ngồi dậy. Tất cả từ đầu tóc đến da dẻ, thân hình bà lúc này hệt cái cây già cỗi, cạn nhựa, chỉ đôi mắt ngơ ngác như đứa trẻ:

“Cho cụ về nhà đi Na”.

“Cụ lạ nhỉ, nhà cụ đây chứ đâu”.

Chưa bao giờ bà lẫn nhà mình. Đây là lần đầu tiên.

Bà ngó nghiêng nhìn chung quanh, thấy cái gì cũng lạ lẫm. Nhạc rình rình bắt đầu phát từ cái loa thùng to đặt đầu sân khiến bà cảm thấy tròng trành như say sóng. Bỗng Nương, mẹ của cái Na hốt hoảng chạy vào:

“Bà thay ngay áo đỏ đi, đến giờ ra xã nhận giấy khen, quà tặng rồi”.

Vừa nói, cháu dâu vừa giật phăng cái áo đỏ đang treo trên móc. Đưa tay phải, tay trái bà luồn nhanh vào áo. Thoăn thoắt quấn tóc cho bà. Bà ngoan ngoãn ngồi im. Các cô con gái phi từ dưới bếp lên, cũng nhanh chóng diện những chiếc áo dài rất đẹp. Mọi người sôi nổi bàn thêm chút phấn, gạt bớt son, tóc quấn lên hay để xõa. Một cô quay sang nhìn bà cười tít mắt: “Nay nhất mẹ nhá, vui không để đâu cho hết”. Rồi tiếp tục trát phấn mà không để ý mẹ chẳng nở lấy một nụ cười. Trang điểm xong xuôi, các con dắt bà lên xe. Người bà lắc lư, thỉnh thoảng xóc lên theo nhịp bánh xe, tay bà bấm chặt bụng. Mấy cục lổn nhổn nay không thấy rõ, chỉ cơn đói cồn cào từ cái dạ dày rỗng đang đình công. Tối qua ăn ít, sáng nay bà đã ăn gì đâu. Mọi người mải làm cỗ, quên chưa cho bà ăn gì.

Hội trường xã đông nghịt. Các nhà khác con cháu đông cũng chả kém. Con dâu trưởng dắt bà lên ghế đầu.

Con cháu gọi nhau í ới ra chụp hình ngoài cửa hội trường, bỏ lại bà ngồi xơ rơ, rụt rè, ngại ngùng ngước nhìn chung quanh. Chương trình mãi mới bắt đầu. Ngồi hồi lâu, mỏi mỏi, lưng đau mà bà không biết làm thế nào dịch chuyển. Bỗng có hai người nhấc bà lên sân khấu, rồi người ta ấn vào tay bà cái khung to tướng cùng bó hoa rực rỡ. Máy ảnh mọi góc chụp lia lịa. Bà thấy mình như lịm đi.

Được ngồi trên giường, được tháo chiếc áo dài bùng nhùng trên người ra, bà thở phào nhẹ nhõm. Nằm mê man, vừa thiu thiu vào giấc thì con cháu gọi dậy ăn cỗ. Bà không chịu ra ngoài sân, ăn cùng mọi người. Cháu dâu đành bê đồ ăn vào tận giường. Nem, thịt gà, cua biển… bày trước mặt. Sáng đói đến lả mà giờ miệng không thèm ăn. Mồ hôi tự dưng túa ra. Bà cầm bát cơm cháu dâu đưa, tay run run, vì đói, cố lùa miếng cơm vào miệng nhai trệu trạo.

Tiếng hát karaoke vang lên. Nhạc liên hồi không dứt. Lúc lâm ly bi đát. Lúc xập xình điên đảo. Tiếng thu dọn bát đĩa, bàn ghế được dẹp gọn ra hai bên. Trước tiếng nhạc remix sôi động, không ai giữ nổi chân tay, đứng hết dậy, quây tụm nhẩy tưng bừng. Vui ơi là vui. Rượu say ngà ngà, những chiếc bóng lắc lư, ngả nghiêng.

“Sao người ta cứ gây ồn ào mãi thế nhỉ?”.

Bà ngồi trong góc phòng đờ đẫn nhìn ra. Ngay cả cái Na lúc này cũng xúm vào đó để vui. Thuốc an thần cũng không thể ru bà ngủ lúc này.

Nhạc đang ồn ã, bỗng tắt lịm. Nội dung chính bây giờ mới đến, MC tuyên bố. Từ chiếc micro phát ra giọng nói nghẹn ngào, như bao nhiêu tình cảm dồn nén, như bao lời biết ơn đến người mẹ cả đời tần tảo nuôi nấng đàn con.

“Mẹ ơi, mẹ ra đây với bọn con. Mẹ là nhân vật chính hôm nay cơ mà. Mẹ không thể không ra đây. Mẹ nói lời gì với chúng con đi, nay mẹ cảm thấy vui không?”.

Đôi cánh tay nhấc bà dậy, dìu bà ra sân. Micro nhanh chóng được đưa đến, gí sát miệng bà. Bà nhìn quanh. Gương mặt nào cũng đang háo hức, thổn thức đợi bà cất lời... Nhìn các bác ở đây lạ thật, lạ quá. Sao cái Na khẳng định đây là nhà cụ nó nhỉ. Nhà bà vắng vẻ quanh năm, sáng ra chỉ có vườn cây thiu thiu ru bà, chiều muộn mầu đỏ ruộm góc vườn dỗ dành bà, tối đêm thì có ngọn đèn leo lét làm bạn. Nhà bà làm sao lại đông người thế. Quan trọng nữa người ta lại muốn nói chuyện với bà. Thật khó tin. Bà có đang vui không ư? Bà chả biết nữa. Bà quay nhìn chung quanh, thỏ thẻ một cách tội nghiệp: “Làm ơn cho tôi về nhà!”.