Bảo đảm thống nhất trong quy định các đối tượng thuộc nhóm dễ bị tổn thương

Đại biểu Quốc hội đề nghị cần nghiên cứu, rà soát các quy định pháp luật liên quan, để quy định đầy đủ, thống nhất các đối tượng cần bảo vệ thuộc nhóm dễ bị tổn thương và lợi ích công tại dự thảo nghị quyết.
Quốc hội thảo luận ở hội trường. (Ảnh: BÙI GIANG)
Quốc hội thảo luận ở hội trường. (Ảnh: BÙI GIANG)

Sáng 29/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở hội trường dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc thí điểm Viện Kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công.

Không bỏ sót đối tượng cần bảo vệ

Các ý kiến đại biểu nhất trí với sự cần thiết xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm Viện Kiểm sát nhân dân khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể, nhóm dễ bị tổn thương hoặc nhóm lợi ích công nhằm kịp thời thể chế hóa Nghị quyết số 27 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Kết luận số 120 của Bộ Chính trị. Đồng thời, tạo công cụ pháp lý bảo vệ tốt hơn quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích công cộng theo yêu cầu của Hiến pháp năm 2013.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 1, khoản 2 Điều 3 của dự thảo nghị quyết, Viện Kiểm sát thí điểm khởi kiện vụ án dân sự công ích để bảo vệ quyền dân sự nhóm dễ bị tổn thương gồm có 6 nhóm gồm: trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, phụ nữ đã mang thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người có hoàn cảnh nhận thức khó khăn làm chủ hành vi, người mất năng lực hành vi dân sự, dân tộc thiểu số sống ở các vùng có điều kiện kinh tế khó khăn.

Đại biểu Trần Nhật Minh (Đoàn Nghệ An). (Ảnh: BÙI GIANG)

Đại biểu Trần Nhật Minh (Đoàn Nghệ An). (Ảnh: BÙI GIANG)

Về bảo vệ lợi ích công gồm có 4 lĩnh vực: tài sản công, đầu tư công; đất đai, môi trường, tài nguyên khác; an toàn thực phẩm, dược phẩm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Góp ý vào nội dung này, đại biểu Trần Nhật Minh (Đoàn Nghệ An) cho rằng đối tượng trong dự thảo nghị quyết quy định rộng hơn so với Bộ luật Tố tụng dân sự và có một số trường hợp chưa thống nhất. Thí dụ, về lợi ích công, Bộ luật Tố tụng dân sự chỉ quy định là tài sản công, lợi ích công cộng, quyền sử dụng đất nhà ở. Còn về nhóm dễ bị tổn thương, dự thảo nghị quyết lại quy định thiếu đối tượng người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Dẫn chứng tại khoản 2 Điều 187 Bộ luật Tố tụng dân sự về quyền khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, lợi ích công cộng và lợi ích của Nhà nước quy định: "Tổ chức đại diện tập thể lao động có quyền khởi kiện vụ án lao động trong trường hợp cần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể người lao động hoặc khi người lao động ủy quyền theo quy định của pháp luật”, đại biểu cho rằng đây cũng là nhóm đối tượng cần được bảo vệ nhưng chưa được đưa vào đối tượng điều chỉnh của nghị quyết.

Do đó, đại biểu Nhật Minh đề nghị cần nghiên cứu, rà soát các quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự để quy định đầy đủ, chính xác các đối tượng thuộc nhóm dễ bị tổn thương và lợi ích công tại dự thảo Nghị quyết.

“Việc này nhằm bảo đảm sự thống nhất với pháp luật hiện hành, không bỏ sót đối tượng cần bảo vệ, đồng thời có thể tiếp tục bổ sung thêm các trường hợp cần thiết khác theo quy định pháp luật hiện hành”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh). (Ảnh: BÙI GIANG)
Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh). (Ảnh: BÙI GIANG)

Theo đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh), một số nội dung trong quy định này chưa thống nhất với các văn bản pháp luật chuyên ngành như: Luật Trợ giúp pháp lý, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Bình đẳng giới… Đặc biệt, việc xác định người dân tộc thiểu số là nhóm dễ bị tổn thương, chỉ khi họ sống tại vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, theo đại biểu là một cách tiếp cận trung lập nhưng lại dễ gây tranh luận khi áp dụng thực tiễn.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị, cần làm rõ tiêu chí xác định người dân tộc thiểu số là nhóm yếu thế, chẳng hạn như thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo không biết chữ hoặc không tiếp cận được các dịch vụ pháp lý. Đồng thời, nên bổ sung các nhóm đối tượng có tính chất dễ bị tổn thương rõ ràng và phổ biến trong xã hội, như phụ nữ đơn thân nuôi con nhỏ, nạn nhân bạo lực gia đình, người nhiễm HIV/AIDS, người mắc bệnh hiểm nghèo hoặc nạn nhân của nạn mua bán người.

Để bảo đảm tính linh hoạt và bao quát, đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng nên bổ sung cụm từ " và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật". Đồng thời, giao Viện Kiểm sát nhân dân tối cao hoặc Chính phủ hướng dẫn chi tiết trong văn bản dưới luật.

Liên quan đến thời gian thí điểm nghị quyết 3 năm, đại biểu cho rằng quy định như dự thảo nghị quyết hiện nay khá ngắn, nếu xét đến các yếu tố triển khai pháp lý, đào tạo nguồn lực, xử lý vụ việc, tổng kết chính sách. Thực tiễn xét một vụ án dân sự có thể kéo dài từ 1-2 năm qua các cấp sơ thẩm, phúc thẩm, thậm chí giám đốc thẩm, tái thẩm, chưa kể các vụ việc có yếu tố phức tạp, nhiều đương sự có liên quan đến tài sản công, di dời, thi hành án.

Do đó, đại biểu đề nghị kéo dài thời gian thí điểm lên 5 năm để bảo đảm có đủ không gian và thời gian cho Viện Kiểm sát cấp địa phương và cấp Trung ương hoàn thiện quy trình kiểm sát thực tế, xử lý và theo dõi đủ chu kỳ vụ án; đồng thời tổng hợp, thống kê, đánh giá cả định lượng và định tính về kết quả thí điểm.

Khởi kiện vì lợi ích công

Phát biểu giải trình, làm rõ nội dung các đại biểu quan tâm, Viện trưởng Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết: Khởi kiện của Viện Kiểm sát khác với khởi kiện dân sự. Hiểu theo cách thông thường, khởi kiện dân sự là bảo vệ quyền lợi riêng tư, lĩnh vực tư nhân. Trường hợp này, khởi kiện của Viện Kiểm sát là thực hiện công quyền, quản lý trật tự của Nhà nước và bảo đảm trật tự xã hội.

Viện trưởng Kiểm sát nhân dân tối cao tối cao Nguyễn Huy Tiến.

Viện trưởng Kiểm sát nhân dân tối cao tối cao Nguyễn Huy Tiến.

“Với tính chất công quyền cho nên Viện Kiểm sát không làm đơn, không xin để bảo vệ quyền lợi cho mình. Đây là đại diện cho công quyền để bảo vệ trật tự pháp luật chung, trong đó có các lĩnh vực liên quan đến đa số mọi người, thí dụ về môi trường sống”, ông Tiến nói.

Cũng theo Viện trưởng Nguyễn Huy Tiến, do Viện Kiểm sát vì lợi ích chung nên không có chuyện nộp án phí, không có chuyện thỏa thuận.

“Đây là xu hướng chung để xây dựng tố tụng bảo vệ trật tự xã hội, bảo vệ lợi ích chung liên quan đến đa số, hoặc bảo vệ người yếu thế không có điều kiện tự bảo vệ mình”, ông Tiến nhấn mạnh.

Về đối tượng khởi kiện, Viện trưởng Kiểm sát nhân dân tối cao cho hay, đây là vấn đề rất lớn và rất rộng, nhưng vì thí điểm cho nên Ban soạn thảo chỉ lựa chọn một số để thí điểm.

“Tới đây khi thí điểm thành công và xây dựng luật, với ý kiến các đại biểu đã đóng góp, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu và bổ sung”, Viện trưởng nói.

Có thể bạn quan tâm

Quốc hội thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) với đa số đại biểu tán thành (92,81%). (Ảnh: DUY LINH)

Mở rộng phạm vi xã hội hoá một số lĩnh vực giám định tư pháp

Luật quy định theo hướng mở rộng thêm phạm vi thành lập Văn phòng giám định tư pháp ở một số lĩnh vực, chuyên ngành, trong đó riêng chuyên ngành giám định ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân chỉ được thực hiện đối với tố tụng dân sự, hành chính.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2. Với Phiếu lý lịch tư pháp số 1, chỉ được yêu cầu cung cấp trong trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc nghị định, nghị quyết của Chính phủ quy định.

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

Bộ Công an vừa tổ chức Hội nghị tổng kết công tác đặc xá và tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá năm 2025, khẳng định đây là chủ trương lớn thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước.

Các đối tượng trong đường dây lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Thanh Hóa triệt phá đường dây lừa đảo xuyên quốc gia

Ngày 4/12, Công an Thanh Hóa cho biết: Dưới sự chỉ đạo của Thủ trưởng Cơ quan An ninh điều tra, hơn 100 lượt cán bộ, chiến sĩ được huy động, đồng loạt đấu tranh triệt phá đường dây sử dụng máy tính, phương tiện điện tử, mạng internet thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Nhóm người Hàn Quốc điều hành lừa đảo bị Interpol truy nã bắt tại Đà Nẵng. (Ảnh: Công an cung cấp)

Bắt nhóm người Hàn Quốc điều hành đường dây lừa đảo tại Campuchia bị Interpol truy nã

Tối 4/12, lực lượng chức năng Công an thành phố Đà Nẵng phối hợp Cục Đối ngoại Bộ Công an tiến hành các thủ tục bàn giao 3 đối tượng người Hàn Quốc có lệnh truy nã quốc tế cho cơ quan chức năng Hàn Quốc. Ngay trong đêm, cơ quan chức năng Hàn Quốc đã di lý các đối tượng này về nước để xử lý theo quy định của pháp luật.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng. (Ảnh: DUY LINH)

Tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế

Việc xây dựng Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế nhằm tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, lợi ích của quốc gia, thu hút đầu tư nước ngoài vào Trung tâm tài chính quốc tế.

Toàn cảnh buổi họp báo.

Bước chuyển quan trọng góp phần tạo thuận lợi thương mại và tăng cường hiệu lực quản lý

Ngày 4/12, Cục Hải quan tổ chức họp báo chuyên đề nhằm giới thiệu, giải thích những điểm mới của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Các văn bản này được đánh giá là bước chuyển quan trọng nhằm chuẩn hóa, minh bạch hóa các chính sách thuế, góp phần tạo thuận lợi thương mại, tăng cường hiệu lực quản lý.

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép tại sông Vàng. (Ảnh: Công an cung cấp)

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép

Ngày 4/12, Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an thành phố Đà Nẵng) cho biết, đơn vị vừa tống đạt Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn từ cấm đi khỏi nơi cư trú sang bắt bị can để tạm giam và thực hiện Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Văn Đức Quý, vì hành vi khai thác khoáng sản (cát) trái phép.

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Đại biểu Quốc hội kiến nghị, tại Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội bổ sung nội dung liên quan đến việc giao các ngành tố tụng tiếp tục rà soát định kỳ đối với các trường hợp vụ án đang tạm đình chỉ và có những đợt cao điểm tiến hành rà soát để khẩn trương phục hồi những vụ án sắp hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày báo cáo. (Ảnh: DUY LINH)

Gần 97% số vụ việc liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai đã được giải quyết

Báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn cho thấy, các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 96,71% về số vụ và 92,82% về số bị cáo phạm các tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, vượt 8,71% so với chỉ tiêu Quốc hội giao.

Cơ quan Cảnh sát điều tra đọc Lệnh bắt bị can để tạm giam với Nguyễn Thị Hoa (áo đen ở giữa).

Bắc Ninh: Khởi tố, bắt tạm giam hai cán bộ cơ quan thuế

Mở rộng điều tra vụ án “Tham ô tài sản” xảy ra tại Công ty H. có địa chỉ tại xã Hợp Thịnh, tỉnh Bắc Ninh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố bổ sung vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam đối với bà Nguyễn Thị Hoa và bà Nguyễn Thị Phương - cán bộ Cục thuế Bắc Ninh về tội "Nhận hối lộ".

Tổ công tác của Phòng Nghiệp vụ, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La chủ trì phối hợp bắt giữ 3 đối tượng về hành vi vận chuyển trái phép 100.000 viên ma túy tổng hợp.

Vững vàng nơi “tuyến lửa” cuộc chiến chống ma túy

Biên giới Sơn La dài hơn 274km, tiếp giáp với nước bạn Lào, là địa bàn trọng điểm mà các đường dây tội phạm ma túy quốc tế thường xuyên lợi dụng để trung chuyển ma túy. Trong bối cảnh đó, Bộ đội Biên phòng Sơn La đã thể hiện rõ vai trò tuyến đầu, góp phần giữ vững an ninh trật tự, bảo đảm cuộc sống bình yên của người dân.

Các cơ quan chức năng triển khai công tác cưỡng chế tại hộ bà Phạm Thị Hiền, thôn Quán Thẻ 2, xã Thuận Nam (Khánh Hòa). (Ảnh: NGUYỄN TRUNG)

Cưỡng chế thu hồi đất thực hiện Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná

Ngày 2/12, các cơ quan chức năng xã Thuận Nam (Khánh Hòa) đã tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với hộ bà Phạm Thị Hiền ở thôn Quán Thẻ 2 để bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công bảo đảm tiến độ Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná.