Dấu mốc lịch sử
Ngày 1/1/2024 ghi dấu mốc lịch sử của BRICS khi nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới đón chào 5 thành viên mới, gồm Ai Cập, Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Iran và Ethiopia. Đây là bước phát triển mạnh mẽ của BRICS kể từ khi được thành lập năm 2009 với 4 thành viên sáng lập là Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và kết nạp thêm Nam Phi năm 2010.
Sau Hội nghị cấp cao BRICS tổ chức trực tuyến vào tháng 6/2022, Iran và Argentina đã nộp đơn xin gia nhập khối, sau đó Saudi Arabia, Ai Cập, UAE và Ethiopia cũng hành động tương tự. Tại Hội nghị cấp cao được tổ chức tại Johannesburg (Nam Phi) vào tháng 8/2023, các nhà lãnh đạo BRICS quyết định mời 6 quốc gia nêu trên tham gia khối từ ngày 1/1/2024.
Tuy nhiên, cuộc bầu cử Tổng thống hồi tháng 11/2023 dẫn tới sự thay đổi chính phủ ở Argentina. Chính phủ mới đã xem xét lại việc Argentina gia nhập BRICS. Trong thông báo ngày 29/12/2023 gửi các nhà lãnh đạo BRICS, Tổng thống Argentina Javier Milei giải thích rằng, trong giai đoạn hiện tại nhiều chính sách đối ngoại của Argentina đã thay đổi và “không còn phù hợp” để Argentina gia nhập BRICS.
Các thành viên BRICS có một điểm chung là tốc độ phát triển kinh tế cao. Trong lần mở rộng này, BRICS có thêm ba “cường quốc dầu mỏ” là Saudi Arabia và UAE và Iran, giúp BRICS quy tụ các quốc gia chiếm 80% sản lượng dầu mỏ thế giới và trở thành một trong những khối dẫn đầu trong lĩnh vực năng lượng toàn cầu.
Với 10 thành viên, chiếm tới 42% dân số thế giới và 25% GDP toàn cầu, BRICS đóng vai trò ngày càng lớn trong hệ thống kinh tế, tài chính toàn cầu. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhận định, việc mở rộng BRICS mang tính lịch sử, là khởi đầu mới cho đoàn kết và hợp tác, đáp ứng mong đợi của cộng đồng quốc tế, phục vụ lợi ích chung của các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển.
 |
Biếm họa: SHADI GHANIM |
Phát triển và công bằng
Ngày 1/1/2024 cũng đánh dấu bắt đầu nhiệm kỳ Nga đảm nhận chức Chủ tịch luân phiên BRICS. Theo Điện Kremlin, chủ đề Năm Chủ tịch BRICS 2024, năm đầu tiên trên chặng đường phát triển mới của khối, được Nga lựa chọn là “Tăng cường chủ nghĩa đa phương vì an ninh và phát triển toàn cầu công bằng”, theo đó BRICS tập trung thúc đẩy hợp tác tích cực và mang tính xây dựng với tất cả các nước liên quan.
Trong thông điệp ngày 1/1 về định hướng hợp tác BRICS, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh, việc mở rộng thành viên cho thấy uy tín gia tăng của BRICS và vai trò của nhóm trong các vấn đề quốc tế. Nga sẽ đóng góp bằng nhiều cách để phát huy vai trò của BRICS trong việc giải quyết các vấn đề cấp bách trong chương trình nghị sự toàn cầu.
Theo nhà lãnh đạo Nga, BRICS đang thu hút ngày càng nhiều nước ủng hộ và chia sẻ quan điểm về các nguyên tắc nền tảng như bình đẳng chủ quyền, tôn trọng con đường phát triển, lợi ích của nhau và thúc đẩy trật tự quốc tế đa cực, hệ thống tài chính và thương mại toàn cầu công bằng, theo đuổi giải pháp và hành động tập thể nhằm giải quyết thách thức toàn cầu.
Nhiệm kỳ Chủ tịch BRICS năm 2024 tập trung thực hiện Kế hoạch hành động hợp tác đổi mới giai đoạn 2021-2024 và Chiến lược đối tác kinh tế BRICS đến năm 2025; tăng cường phối hợp chính sách tại các diễn đàn quốc tế, hợp tác về các vấn đề chống khủng bố, rửa tiền, an ninh thông tin và trí tuệ nhân tạo. Ưu tiên nữa là tăng cường vai trò của các nước BRICS trong hệ thống tài chính và tiền tệ toàn cầu, phát triển hợp tác liên ngân hàng và tăng cường thanh toán bằng đồng tiền của các nước thành viên.
Nga tiếp tục thúc đẩy quan hệ đối tác của BRICS trong ba lĩnh vực then chốt là chính trị-an ninh, kinh tế-tài chính và giao lưu văn hóa-nhân đạo. Nga cũng bảo đảm giữ gìn truyền thống và kinh nghiệm hợp tác của BRICS, đồng thời hỗ trợ các thành viên mới hội nhập hài hòa.
