Gia Rai

Gia Rai
  • Tên gọi khác: Giơ Ray, Chơ Ray

  • Ngôn ngữ: Gia-rai là một trong năm dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Mã Lai-Đa Đảo và là một trong những dân tộc tại chỗ thuộc khu vực Tây Nguyên, Việt Nam.

  • Cư trú: Địa bàn cư trú của dân tộc Gia-rai ở Tây Nguyên chủ yếu tại tỉnh Gia Lai, phía tây tỉnh Phú Yên, phía nam tỉnh Kon Tum, và phía bắc tỉnh Đắk Lắk.

  • Lịch sử: Dân tộc Gia Rai là một trong những cư dân sớm sinh tụ ở vùng núi Tây Nguyên, lan sang một phần đất Campuchia. Trong xã hội Gia Rai xưa đã có Pơtaoia (Vua Nước) và Pơtaopui (Vua Lửa) chuyên cúng trời, đất, cầu mưa thuận gió hòa... Trước thế kỷ XI người Ê Ðê, Gia Rai được gọi chung một tên là Rang Ðêy. Vào thế kỷ XV-XVI sử sách phong kiến Việt Nam ghi nhận danh hiệu Thủy Xá (Vua Nước), Hỏa Xá (Vua Lửa). Chỉ có người đàn ông họ Siu mới được làm vua lửa, vua nước và con gái họ Rơchom mới được quyền làm vợ hai vua. Có lẽ chữ Pơtao đồng nghĩa với Mtao của người Chăm, Tạo của người Thái và Thao của Lào, đều chỉ người thủ lĩnh.

Nghệ nhân xã Ia Pết (huyện Đắk Đoa) trình diễn kỹ thuật đan lát tại Ngày hội sắc màu văn hóa Gia Lai.

Nghề đan lát của người Jrai

Từ bao đời nay, nghề đan lát tạo nên những vật dụng rất gần gũi, gắn bó và không thể thiếu trong đời sống, sinh hoạt của đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên. Vừa tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người dân, nghề đan lát truyền thống vừa lưu giữ nét văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số trên miền đất đại ngàn.
Đại úy Nguyễn Văn Luân, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng (Đồn Biên phòng Ia Lốp) trong 1 tiết dạy môn Tiếng Việt cho người dân khu dân cư suối Khôn.

Lớp học đặc biệt ở vùng biên giới Gia Lai

NDO - Gọi là lớp học đặc biệt bởi các học viên là đồng bào dân tộc thiểu số có độ tuổi, hoàn cảnh khác nhau. Trong đó, học viên lớn nhất của lớp ngoài 60 tuổi, nhỏ nhất 16 tuổi, thậm chí có những chị địu cả con theo học… Và điều đặc biệt hơn cả ở lớp học “đặc biệt” nơi vùng biên Chư Prông (Gia Lai) này là những giáo viên đứng lớp chính là những người lính mang quân hàm xanh.
Chuẩn bị cho lễ mừng lúa mới. (Ảnh: Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam)

Lễ mừng lúa mới của dân tộc Gia Rai tỉnh Gia Lai tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam

Vào tháng 12 hằng năm, đồng bào Gia Rai tỉnh Gia Lai lại tổ chức Lễ mừng lúa mới, một trong những lễ hội độc đáo của dân tộc mình. Lễ mừng lúa mới được tổ chức sau khi thu hoạch xong vụ mùa với ý nghĩa tôn vinh hạt thóc của các thần linh (Yang) ban cho dân làng và cầu mong các thần linh ban cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, gia đình sung túc.
Dân tộc Gia-rai. (Ảnh: Ủy ban Dân tộc)

Dân tộc Gia-rai

Gia-rai là một trong năm dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Mã Lai-Đa Đảo và là một trong những dân tộc tại chỗ thuộc khu vực Tây Nguyên (Việt Nam).