“Thú cưng” đón Xuân!

Vẽ con giáp biểu tượng để chào mừng năm mới, là thói quen của các họa sĩ Việt Nam nhiều năm nay, có lẽ bắt đầu từ việc chăm chỉ vẽ con giáp đều đặn nhiều năm liền của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm. Chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là Tết Mật Tuất, và các họa sĩ hiện đại đã háo hức đưa những chú chó của mình… lên mạng.

Thực vậy, internet của thời nay đã khiến các họa sĩ chưa cần làm triển lãm, mà đã giới thiệu được những sáng tác mới nhất của mình. Các họa sĩ từ trong nam như: Nguyễn Thanh Bình, Nguyễn Hưng, Đỗ Cường, Trần Cường, Mai Lê, Phan Minh Nhật, Thái Vĩnh Thành… rồi đến các họa sĩ ngoài bắc như Nguyễn Phan Bách, Bùi Thanh Tâm… đều “tranh nhau” đưa những chú chó nuôi đủ mọi dạng vẻ vào tranh, từ chó săn, chó xù, chó đốm, chó Chihuahua. Mỗi chú chó, hay mỗi bức tranh đều có vẻ “tâm lý” riêng, từ ngộ nghĩnh cho đến bí ẩn. Có điều lạ là hình như ít họa sĩ hiện đại nhìn những con vật biểu tượng (là con Giáp) dưới tư cách biểu tượng của nó, mà nhìn như những con vật thật, gần gũi với đời sống hằng ngày. Mà chỉ có họa sĩ, nhà lý luận phê bình mỹ thuật Nguyễn Quân vẫn “tuân thủ” cái nhìn cũ này. Đón xuân Mậu Tuất, ông vẽ một loạt đủ 12 bức tranh chó, có đầy đủ các thể loại, nhưng bức đầu tiên của loạt chó này, có dáng vẻ của biểu tượng những vị thần canh gác cho sự bình yên, là chó đá.

Trung tâm nghệ thuật đương đại của Vincom (VCCA) tại số 72 Nguyễn Trãi (Hà Nội) lại có một cách đón xuân có lẽ kỳ lạ nhất trong những triển lãm đầu năm, dành riêng cho trẻ em và cả những “trẻ em nhiều tuổi” là một chú Dế khổng lồ, dài 15 m, cao 4,5 m, chiếm hết sảnh trung tâm. Đây là triển lãm tranh, sắp đặt, điêu khắc lấy ý tưởng từ tác phẩm nổi tiếng “Dế Mèn phiêu lưu ký” của nhà văn Tô Hoài. Triển lãm có tên gọi “Dế Mèn phiêu lưu ký - Chạm tới những thế giới” trưng bày những minh họa cho sách Dế Mèn qua nhiều thời kỳ từ các họa sĩ Trương Qua (sinh năm 1927), Ngô Mạnh Lân (1934), Thành Chương (1948) cùng hai họa sĩ minh họa đương đại là Tạ Huy Long (1974) và Đậu Đũa (1992). Nhưng triển lãm này không đơn thuần chỉ là cuộc trưng bày minh họa “ăn theo” tác phẩm văn học, mà là triển lãm nghệ thuật mang tính sắp đặt, khuếch đại nhiều chiều kích thế giới “hoa, điểu, thảo, trùng” trong quan hệ nhân văn giữa con người và tự nhiên. Từ những kỷ vật của nhà văn Tô Hoài, các ấn phẩm Dế Mèn bằng nhiều thứ tiếng nước ngoài, những ấn bản Dế đầu tiên còn lưu lại được của NXB Kim Đồng, cho đến mô hình Dế và đàn Chuồn Chuồn bay khắp căn phòng, rồi những hiệu ứng phim 3D được chiếu quanh căn phòng. Tất cả dựng nên một thế giới của tuổi thơ, không chỉ các em thiếu nhi hiện tại có thể chơi, mà cả người lớn chúng ta cũng có thể chìm đắm để hồi tưởng nối lại tuổi thơ đã qua của mình. Triển lãm kéo dài đến ngày 25-3.