Vì sao động đất gia tăng trong những năm gần đây?

Sự tăng hoặc giảm tạm thời về địa chấn là một phần của sự biến động bình thường tần suất xuất hiện động đất. Cả việc tăng hay giảm tần suất này trên toàn thế giới đều không phải là dấu hiệu cao cho thấy một trận động đất lớn sắp xảy ra.
Động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 6/2/2023. (Ảnh: ANews)
Động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 6/2/2023. (Ảnh: ANews)

Vì sao có nhiều trận động đất?

Số liệu của Hệ thống địa chấn quốc gia tiên tiến của Mỹ (ANSS) cho thấy, số lượng các trận động đất gia tăng trong những năm gần đây, không phải vì có nhiều trận động đất hơn mà vì có nhiều công cụ đo địa chấn hơn và chúng có thể ghi lại nhiều trận động đất hơn.

Trung tâm thông tin động đất quốc gia của Mỹ (NEIC) hiện định vị khoảng 20.000 trận động đất trên toàn cầu mỗi năm hay khoảng 55 trận mỗi ngày. Nhờ những cải tiến trong thông tin liên lạc và sự quan tâm ngày càng tăng đối với các thảm họa thiên nhiên, công chúng hiện biết về động đất nhanh hơn bao giờ hết.

Mỗi năm có khoảng bao nhiêu trận động đất có độ lớn từ 7?

Theo hồ sơ lưu trữ trong thời gian dài (kể từ khoảng năm 1900), Trung tâm Khảo sát địa chất Mỹ (USGS) ước tính có khoảng 16 trận động đất lớn trong mỗi năm. Bao gồm 15 trận động đất có độ lớn trong phạm vi 7 và một trận động đất có độ lớn 8,0 hoặc lớn hơn. Trong 40-50 năm qua, hồ sơ lưu trữ của USGS ghi nhận khoảng hơn 10 lần số trận động đất lớn trong một năm vượt quá số lượng trung bình kể trên.

Năm có tổng số trận động đất lớn nhiều nhất được ghi nhận là năm 2010, với 23 trận động đất lớn (có độ lớn lớn hơn hoặc bằng 7,0). Có một số năm, tổng số trận động đất lớn thấp hơn nhiều so với mức trung bình 16 trận động đất lớn hằng năm. Năm 1989 chỉ có 6 trận động đất lớn và 1988 chỉ có 7 trận.

Lực lượng cứu hộ tìm kiếm, hỗ trợ nạn nhân trong trận động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 6/2/2023. (Ảnh: ANews)

Lực lượng cứu hộ tìm kiếm, hỗ trợ nạn nhân trong trận động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 6/2/2023. (Ảnh: ANews)

Ở độ lớn nào thì thiệt hại bắt đầu xảy ra trong một trận động đất?

Vấn đề này không dễ xác định. Không có độ lớn nào mà ở mức đó thiệt hại sẽ xảy ra. Nó phụ thuộc vào các yếu tố khác, chẳng hạn như khoảng cách từ trận động đất, loại đất bạn đang ở, công trình xây dựng,... Thiệt hại được cho là thường không xảy ra cho đến khi độ lớn của động đất vào khoảng hơn 4 hoặc 5.

Liệu có thể xảy ra “siêu động đất” với độ lớn 10 hoặc hơn?

Không, các trận động đất có độ lớn từ 10 trở lên không thể xảy ra. Độ lớn của một trận động đất liên quan đến độ dài của đường đứt gãy mà nó xuất hiện trên đó. Tức là đường đứt gãy càng dài thì động đất càng lớn. Một đường đứt gãy là một vết nứt trong các tầng đá - thành phần tạo nên lớp vỏ Trái đất, dọc theo đường đứt gãy, đá ở hai bên di chuyển qua nhau. Chưa ghi nhận tồn tại một đường đứt gãy đủ dài nào để có thể tạo ra một trận động đất có độ lớn 10 và nếu có, đường đứt gãy này sẽ kéo dài chung quanh gần hết Trái đất.

Trận động đất lớn nhất từng được ghi nhận có độ lớn 9,5 vào ngày 22/5/1960 ở Chile trên một đường đứt gãy dài gần 1.000 dặm… là một “siêu động đất” theo đúng nghĩa của nó.

Có thể bạn quan tâm

Hậu đất đất canh tác của người dân khu vực Trảng Tràm 1 bị sóng dữ gây sạt lở, làm thất thoát thủy sản trong vuông tôm.

Tiếng thở dài bên chân sóng

Gió chướng về mang theo vị mặn chát phả vào từng nếp nhà ở ấp Mai Hoa (xã Tân Tiến, tỉnh Cà Mau). Tại Trảng Tràm 1 - rẻo đất cuối cùng của ấp, tiếng sóng không còn là thanh âm vỗ về mà đã thành nỗi ám ảnh. Ở đó, đất lở đến đâu, người lùi đến đó. Sau lưng họ là gia sản, mồ hôi, còn trước mặt chỉ là tiếng thở dài giữa trùng khơi…

Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô thi công rà phá bom mìn, vật nổ trên tuyến biên giới Việt Nam-Trung Quốc.

Hồi sinh những vùng đất ô nhiễm bom mìn

Nửa thế kỷ sau chiến tranh, bom mìn và vật nổ vẫn nằm lại trong lòng đất là mối đe dọa thường trực cho hàng triệu người dân. Với nỗ lực của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam cùng sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, công cuộc làm sạch đất ô nhiễm đang từng bước mang lại những đổi thay rõ rệt.

“Màn sương” bụi mịn độc hại bao phủ Hà Nội những ngày qua. (Ảnh MAI MAI)

Xử lý nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội

Những tháng cuối năm, Thủ đô Hà Nội luôn ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Tại các thời điểm đo, chỉ số chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức báo động đỏ. Theo thống kê hằng năm của Cổng thông tin quan trắc môi trường (CEM.ORG.VN), không khí Hà Nội nằm trong top 10 thành phố trên thế giới về mức độ ô nhiễm.

Nhân viên lấy dữ liệu tại Trạm Khí tượng thủy văn Sa Pa, tỉnh Lào Cai. (Ảnh TRỌNG TÙNG)

Ứng dụng công nghệ trong dự báo, cảnh báo sớm thiên tai

Năm 2025 được đánh giá là một năm hứng chịu nhiều đợt thiên tai kỷ lục của nước ta từ trước đến nay. Chính vì vậy, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để xây dựng cụ thể các mô phỏng cảnh báo từ sớm, từ xa đang là vấn đề được quan tâm nhằm nâng cao năng lực dự báo thiên tai.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam

Lũ lụt tháng 11/2025 chỉ là một phần của các nguy cơ từ biến đổi khí hậu cực đoan ở Việt Nam. Câu chuyện về hành trình chống chọi với lũ lụt của Hà Lan, từ những thảm họa lịch sử đến các giải pháp kỹ thuật cụ thể, đang trở thành mô hình tham khảo thiết thực cho Việt Nam trong việc quản lý rủi ro dài hạn.

Trụ sở Tập đoàn Viettel là một trong số ít toà nhà ở Việt Nam đăng ký để nhận được chứng chỉ xanh.

Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia

Thực hiện Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 328/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động cụ thể hóa các nhiệm vụ trọng tâm đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Kế hoạch tập trung tích hợp phát triển năng lượng vào quy hoạch đô thị-nông thôn, khuyến khích điện mặt trời, chuyển đổi năng lượng xanh.