Tinh hoa ẩm thực Hà thành

ND - Mâm cỗ ngày Tết luôn tồn tại trong ký ức mỗi người với bao kỷ niệm về ông bà, cha mẹ. Với người Hà Nội, cỗ Tết thể hiện những nét tinh tế nhất trong phong cách ẩm thực người Tràng An, thể hiện cái tài, cái khéo của người con gái kinh kỳ. Hôm nay, xã hội có nhiều đổi thay, đã không ít gia đình đem cả những món "ăn nhanh" vào cỗ Tết, nhưng nghệ nhân Ánh Tuyết vẫn kiên trì gìn giữ và đem nét đẹp ấy đến mọi người.
Nghệ nhân Phạm Ánh Tuyết giới thiệu mâm cỗ Tết cổ truyền của người Hà Nội.
Nghệ nhân Phạm Ánh Tuyết giới thiệu mâm cỗ Tết cổ truyền của người Hà Nội.

Những ngày cận Tết, nghệ nhân ẩm thực Phạm Ánh Tuyết bận rộn hơn với những buổi giới thiệu về món ăn truyền thống của người Hà Nội trên truyền hình, hay với các khách hàng trong và ngoài nước. Lịch làm việc khá bận rộn với nhiều đối tượng, nhưng nghệ nhân Phạm Ánh Tuyết rất vui, vì qua công việc, bà gặp lại được nhiều người nặng tình với ẩm thực Hà thành. Nghệ nhân Ánh Tuyết tâm sự: "Có một khách hàng Việt kiều khi xem tôi giới thiệu về món ăn ngày Tết trên kênh truyền hình VTV4 đã tìm đến gặp tôi với bao nhiêu tâm sự. Vị khách ấy xa quê đã 47 năm, xưa nhà ở phố Hàng Bún. Ông ấy bảo rằng khi xem tôi làm món lòng gà xào dứa đã rưng rưng sống lại ký ức thủa nhỏ, mỗi độ Tết đến cụ thân sinh ông ấy lại làm món ăn này. Có lẽ, cuộc sống làm chúng ta xao nhãng những giá trị văn hóa mà ta đang có. Khi xa quê, người ta mới thật sự cảm nhận được giá trị của mâm cỗ Tết".

Nghệ nhân Ánh Tuyết là con gái phố cổ. Gia đình bà định cư tại

Thăng Long - Kẻ Chợ đã được bảy đời. Từ khi còn mấy tuổi, cô bé Ánh Tuyết đã được bà ngoại chỉ bảo cho cách nấu nướng, từ những việc nhỏ nhặt nhất như nhặt rau, cho đến chọn lựa thực phẩm, cách nấu nướng theo mùa... sao có lợi nhất cho sức khỏe con người. Bà ngoại của nghệ nhân cũng là người rất kỹ tính. Có lần làm món gà om nấm, tẩm xong đem rán ngay, bà ngoại nghe tiếng mỡ sôi nhanh quá, bèn cho cô bé một cái cốc đầu vì vừa ướp xong đã rán ngay như thế thì làm sao gia vị kịp ngấm. Ngoài cách chế biến, Tuyết còn được bà dặn dò kỹ lưỡng rằng mâm cơm dù ít, dù nhiều món, dù cỗ hay ngày thường đều cần chú ý cách bài trí món ăn sao cho tinh tế, đẹp mắt... Cứ thế, những nét văn hóa ẩm thực ngấm dần theo thời gian và lớn lên cùng năm tháng. Mỗi lần trổ tài nấu nướng cho gia đình, bạn bè, ai cũng "xúi" Ánh Tuyết mở nhà hàng. Năm 2001, bà "thử" đem một món ăn đi "so tài" trong liên hoan ẩm thực ở Khách sạn Horizon, thế là được trao Huy chương vàng. Ðiều đó càng thôi thúc nghệ nhân mở một cửa hàng nho nhỏ, vừa kinh doanh, vừa tạo một địa chỉ văn hóa góp phần giới thiệu, quảng bá món ăn Hà Nội. Những món ăn mà nghệ nhân Ánh Tuyết chế biến đều là những món ăn truyền thống của người Hà Nội, có thể kể đến một số món độc đáo như: Giò lưỡi tai, giò lụa, xôi dị, cá quả cuốn thịt, đặc biệt là nem Hà Nội với 15 món, mỗi món là một hương vị khác nhau...

Căn gác hai của gia đình nghệ nhân Phạm Ánh Tuyết trên phố Mã Mây được bài trí theo cách của người Hà Nội xưa, một không gian cổ kính, nơi có những bức hoành phi, câu đối, những pho tượng cổ... Khiêm tốn trong một góc nhà, là những tấm bằng khen, giấy chứng nhận danh hiệu nghệ nhân của nghệ nhân Phạm Ánh Tuyết. Trong không gian ấy, khách hàng được hướng dẫn, giới thiệu về từng món ăn, rồi được thưởng thức những món ăn do chính tay người phụ nữ Tràng An này chế biến.

Trong nghệ thuật ẩm thực, những tinh hoa của người Hà Nội được dồn vào mâm cỗ Tết. Theo nghệ nhân Ánh Tuyết, cỗ Tết cổ truyền của người Hà Nội phải đầy đủ sáu bát, tám đĩa. Thông thường, sáu bát gồm: măng, bóng, mực, miến, nấm thả, mọc; tám đĩa thường có cá trắm kho, thịt gà, chả quế, giò lụa, trứng muối, dưa hành, bánh chưng, dứa xào với lòng gà. Ngoài ra, còn có một số món tráng miệng. "Các món ăn của người Hà Nội đều cầu kỳ, tinh tế ở cả ba khâu: lựa chọn nguyên liệu, chế biến và thưởng thức. Tôi có thể lấy thí dụ đơn giản nhất trong ngày Tết là món chè kho. Ðể làm món này, phải chọn đỗ ngon, vo, đồ, giã, chà xát cho mịn rồi mới quấy thành chè. Riêng khâu quấy cũng rất cầu kỳ, phải mất ba đến bốn tiếng mới xong được một nồi chè kho, để khi ăn, cứ đặt lên miệng là chè tan ra. Chính sự cầu kỳ này cho nên việc nấu nướng được coi là "thước đo" đánh giá sự khéo léo của các cô gái Hà Nội xưa".

Từ ngày mở nhà hàng ẩm thực, nghệ nhân Ánh Tuyết tiếp xúc với rất nhiều khách quốc tế. Có những vị khách khi mới đến Hà Nội thắc mắc rằng họ thấy rất buồn, vì Tết ở Hà Nội, ngoài đường vắng vẻ. Nghệ nhân ôn tồn giải thích rằng: Ngày Tết, người Việt Nam dành thời gian quây quần bên gia đình, chuẩn bị mâm cỗ tất niên. Sang đến ngày mồng Một, những phụ nữ chuẩn bị mâm cơm cúng tổ tiên. Tất cả những gì ngon nhất, tinh túy nhất được thể hiện trong mâm cỗ Tết. Sau đó, các thành viên trong gia đình chúc Tết những người cao tuổi, nếu không còn ông bà thì anh em, họ hàng sẽ tập hợp tại nhà người con trai cả. Khi hiểu điều này, những người bạn đến từ Anh, Pháp, Mỹ, Ðức... đều tỏ ra rất trân trọng những giá trị riêng của Tết Việt. Tuy nhiên, trong khi người nước ngoài rất coi trọng giá trị văn hóa của Tết Việt thì chính một bộ phận người Việt lại có hiện tượng "quay lưng" với truyền thống. Ðiều này khiến một người tâm huyết như nghệ nhân Ánh Tuyết không khỏi bận lòng: "Giờ một phần do sức ép của cuộc sống, không phải gia đình Hà Nội nào cũng chuẩn bị được mâm cỗ ngày Tết như xưa. Nhiều món ăn vốn của Hà Nội có nguy cơ thất truyền. Hội nhập là điều tốt, nhưng tôi cho rằng, trong một năm, mình đã hòa nhập với thế giới 365 ngày rồi, nên dành mấy ngày Tết ít ỏi để trở về với cội nguồn".

Những năm gần đây, ngày càng nhiều khách du lịch quốc tế đến học chế biến các món ăn của nghệ nhân Ánh Tuyết. Phần lớn họ là những người đi qua nhiều nước, thưởng thức nhiều món ngon, nhưng luôn dành sự ngưỡng mộ với những món ăn truyền thống của người Hà Nội như canh bóng, riêu cua, riêu cá, bún chả, bún thang, cá hấp, nấu các loại xôi, làm các loại giò... Việc dạy nấu ăn giúp văn hóa Việt được quảng bá rộng rãi hơn với bạn bè quốc tế. Nhưng nghệ nhân Ánh Tuyết vẫn mong có nhiều người Việt đến với lớp dạy nấu ăn của bà, bởi bà tâm niệm người Việt nói chung, người Hà Nội nói riêng cần nhận thức, đánh giá đúng hơn về giá trị văn hóa ẩm thực của mình.

Có thể bạn quan tâm

Dồn lực thi công các công trình trọng điểm

Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ của thành phố Hà Nội trong nỗ lực hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng, khi hàng loạt dự án quy mô lớn, có ý nghĩa chiến lược đồng loạt khởi công.

Bài 4: Hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô

Bài 4: Hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô

Hướng tới mục tiêu trở thành thành phố kết nối toàn cầu vào năm 2045, thành phố Hà Nội đang đứng trước yêu cầu kiến tạo mô hình quản trị mới, đủ năng lực dẫn dắt phát triển bền vững. Những hạn chế kéo dài như ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị và ngập úng... đòi hỏi cấp bách phải được xử lý căn cơ.

Điểm hẹn văn hóa mới của Thủ đô

Chiều 30/11, tại Nhà Bát Giác, Vườn hoa Lý Thái Tổ (phường Hoàn Kiếm), Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội chính thức ra mắt Dự án “Âm nhạc cuối tuần”. Giữa không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm, những giai điệu Jazz vang lên đã mở đầu cho chuỗi hoạt động nghệ thuật công cộng được kỳ vọng sẽ trở thành điểm hẹn văn hóa mới của Thủ đô.

Hoàn thiện thể chế, chính sách đặc thù phát triển Thủ đô

Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ 18, nhiệm kỳ 2025-2030 xác định xây dựng và hoàn thiện thể chế phát triển Thủ đô, cụ thể hóa Luật Thủ đô là một trong ba đột phá chiến lược; đồng thời là một trong 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của nhiệm kỳ.

Người dân sử dụng robot AI hỗ trợ, tư vấn thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố Hà Nội. (Ảnh LÊ HẢI)

Quyết tâm đột phá về chuyển đổi số

Sau gần một năm triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, thành phố Hà Nội đã đạt những kết quả quan trọng với cách làm bài bản, sáng tạo.

Tăng cường giám sát chất lượng bữa ăn bán trú của học sinh

Vụ việc Trường tiểu học Cự Khê (xã Bình Minh) phát hiện đơn vị cung cấp bàn giao thực phẩm không bảo đảm quy cách, chất lượng, dù được xử lý kịp thời và chưa gây hậu quả về sức khỏe cho học sinh, nhưng một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác quản lý, giám sát bữa ăn bán trú tại các trường học trên địa bàn Thủ đô.

Tất cả vì hạnh phúc của nhân dân

Với chủ đề “Phát huy truyền thống nghìn năm văn hiến và anh hùng; đoàn kết xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh; tiên phong, đột phá trong kỷ nguyên mới; phát triển Thủ đô văn minh, hiện đại, hạnh phúc”.

Đột phá để kinh tế Thủ đô tăng trưởng nhanh, bền vững

Trong giai đoạn 2021- 2025, dù chịu tác động nặng nề của đại dịch Covid-19, kinh tế Hà Nội giữ vững đà tăng trưởng khá; tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt khoảng 6,57%/năm, cao hơn 1,1 lần mức tăng cả nước. Quy mô kinh tế ước đạt khoảng 63 tỷ USD, gấp 1,42 lần năm 2020, chiếm 41,54% vùng Đồng bằng sông Hồng và 12,6% cả nước.

Chú trọng giải pháp chống ngập cho các tuyến metro

Đúng vào kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954- 10/10/2025), sáng 9/10, thành phố Hà Nội khởi công dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt đô thị (metro) số 2, đoạn Nam Thăng Long-Trần Hưng Đạo.

Để biểu tượng văn hóa mới của Thủ đô tỏa sáng

Sáng 5/10, thành phố đã khởi công dự án Nhà hát Opera Hà Nội và Công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề tại khu vực đầm Trị, bán đảo Quảng An (phường Tây Hồ). Nhà hát có quy mô gần 19,1 ha với tổng mức đầu tư 12.756 tỷ đồng, có sức chứa gần 2.000 chỗ, do kiến trúc sư người Italia Renzo Piano thiết kế.

Mỗi phụ huynh cần là “tấm gương” cho trẻ khi tham gia giao thông

Những ngày đầu năm học mới, vấn đề an toàn giao thông (ATGT) cho học sinh lại gióng lên hồi chuông báo động tại Hà Nội. Thực tế cho thấy, dù lực lượng cảnh sát giao thông (CSGT) đã nhiều lần ra quân xử lý, nhưng tình trạng học sinh vi phạm ATGT vẫn diễn ra phổ biến.

Giải pháp căn cơ khi giải tỏa chợ cóc, chợ tạm

Sau nhiều lần ra quân xử lý, đến nay trên địa bàn Hà Nội vẫn còn 85 chợ cóc, chợ tạm và hơn 160 điểm kinh doanh tự phát trên các tuyến phố, khu dân cư. Những địa điểm này gây cản trở giao thông, ảnh hưởng mỹ quan đô thị, vệ sinh môi trường và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thực phẩm.

Lời cảnh tỉnh đắt giá

Sáng sớm 16/9, một vụ cháy lớn đã xảy ra tại thôn Văn Giáp, xã Thường Tín, làm bốn thành viên trong một gia đình chết. Nơi xảy ra cháy là công trình tạm dựng bằng khung thép, mái tôn, rộng hơn 90 m², xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp, vừa dùng làm xưởng sản xuất cơ khí, vừa làm chỗ ở.

Dòng xanh trở lại sông Tô

Nhiều năm qua, sông Tô Lịch, một dòng sông cổ gắn liền với lịch sử, văn hóa kinh thành Thăng Long, bị ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Hơn 200 cửa xả nước thải sinh hoạt và công nghiệp hằng ngày xả xuống dòng sông khoảng 150.000 m³ nước thải chưa qua xử lý, biến Tô Lịch thành một dòng sông đen kịt, đặc quánh và bốc mùi hôi thối.

Không lạm dụng bản sao công chứng

Hiện nay, thông tin cá nhân của mọi công dân đã được được tích hợp trên căn cước công dân gắn chíp và ứng dụng VNeID, nhưng không ít tổ chức, doanh nghiệp vẫn yêu cầu người dân nộp bản sao có chứng thực để hoàn tất các hồ sơ.

Cần lời giải cho bài toán nơi trông giữ xe

Sau khi xảy ra vụ cháy lớn tại điểm trông giữ xe vi phạm dưới gầm cầu Vĩnh Tuy vào cuối tháng 8, Sở Xây dựng Hà Nội đã yêu cầu các đơn vị chức năng rà soát, xử lý nghiêm các vi phạm trong quản lý hành lang an toàn đường bộ, đồng thời dừng toàn bộ các hoạt động trông giữ phương tiện dưới gầm cầu.

Hoàn thành xuất sắc công tác tổ chức Đại lễ

Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 (A80) vừa được tổ chức trọng thể, thành công tốt đẹp tại Thủ đô Hà Nội, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng đồng bào cả nước và bạn bè quốc tế.