Thay vì ngăn cấm, cần chung tay sáng tạo nội dung số vì trẻ em

Sự hiện diện của các thiết bị điện tử và mạng xã hội trong đời sống trẻ em Việt Nam là xu thế tất yếu, nhưng đi cùng là những nguy cơ, tác hại khó lường. Thay vì ngăn cấm, cần tạo thêm những “món ăn tinh thần” phong phú, lành mạnh để trẻ tự tin, an toàn trên không gian số.

Đại diện một số tổ chức thành viên sáng lập Mạng lưới DCCC ra mắt.
Đại diện một số tổ chức thành viên sáng lập Mạng lưới DCCC ra mắt.

Đó là quan điểm của đa số chuyên gia văn hóa, giáo dục và cũng là thách thức đòi hỏi sự chung tay giải quyết từ mọi nguồn lực trong xã hội. Theo khảo sát được công bố tại lễ ra mắt Mạng lưới Sáng tạo nội dung số vì trẻ em vừa qua tại Hà Nội, có tới 91% trẻ em được hỏi cho biết sử dụng internet thường xuyên. Lợi ích của việc tiếp cận công nghệ là trẻ em có cơ hội học ngoại ngữ, mở rộng tài liệu học tập, rèn kỹ năng mềm, tham gia các hoạt động sáng tạo trực tuyến…

Tuy nhiên, ông Nguyễn Lâm Thanh, Tổng Giám đốc TikTok Việt Nam cũng cảnh báo “sức đề kháng” của trẻ trước thông tin độc hại còn thấp, khiến các em dễ bị tác động tiêu cực về nhận thức, hành vi, thậm chí trở thành nạn nhân của bắt nạt, lừa đảo hoặc trào lưu nguy hiểm trên mạng. Những vụ việc như “bắt cóc online” xôn xao dư luận thời gian vừa qua đặt ra câu hỏi: Làm sao để công nghệ trở thành công cụ hỗ trợ trẻ em phát triển, thay vì gây nguy hiểm?

Nghiên cứu của các tổ chức bảo vệ trẻ em trong nước đã chỉ ra hơn 30% trẻ từng tiếp xúc với nội dung bạo lực, khiêu dâm hoặc tin giả. Khảo sát khác cho thấy, chỉ 15-28% trẻ và phụ huynh có đủ nhận thức về các nguy cơ trực tuyến, chẳng hạn như quấy rối, xâm hại tình dục. Không chỉ lo ngại về nội dung, nhiều nhà sáng tạo bày tỏ trăn trở về môi trường sản xuất và thị trường.

Nghệ sĩ Ưu tú, đạo diễn Trịnh Lâm Tùng cho biết, nhiều kênh YouTube hướng tới trẻ em thu hút hàng chục triệu lượt xem dù nội dung sơ sài, thậm chí vô bổ, trong khi sản phẩm nghệ thuật chỉn chu gặp khó về kinh phí và phân phối. Người tạo nên thương hiệu phim hoạt hình “Trạng Quỳnh” cũng nhấn mạnh mối lo đứt gãy văn hoá: “Chúng ta đang thấy một thế hệ trẻ đôi khi bị gọi vui là “thế hệ cợt nhả”, nắm bắt xu hướng trên mạng cực nhanh nhưng ít quan tâm giữ gìn giá trị truyền thống. Giờ đây chúng ta có trách nhiệm khơi gợi lại điều đó bằng cách cẩn trọng với sáng tạo của mình”.

Ở góc độ báo chí, ông Phạm Định Thi, Tổng Thư ký Tòa soạn Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng, cho rằng báo in thiếu nhi đang mất độc giả về tay mạng xã hội vì “chưa thực sự tạo ra nhiều nội dung số xuất sắc”. Tuy nhiên, báo chí vẫn có lợi thế riêng: Hệ thống phát hành vào trường học, khả năng định hướng thông qua câu chuyện người tốt, việc tốt hay “5 điều Bác Hồ dạy”… Ông cho rằng, nếu kết hợp giữa báo chí, phụ huynh và nền tảng số, có thể tạo thành bộ lọc vững chắc bảo vệ trẻ em trên không gian mạng.

Với góc nhìn chuyên gia công nghệ, ông Nguyễn Lâm Thanh cho biết các nền tảng phổ biến như TikTok, Meta, Google và các nhà sáng tạo nội dung có vai trò then chốt, cần phát triển công cụ hướng dẫn phụ huynh, giáo viên, đồng thời khuyến khích sáng tạo nội dung tích cực về học tập, văn hóa, đạo đức, lối sống. Sự ra đời của Mạng lưới Sáng tạo nội dung số vì trẻ em do Liên minh Sáng tạo nội dung số Việt Nam phối hợp Tổ chức World Vision Vietnam và các đối tác thực hiện cũng là một bước tiến đáng kể.

Theo bà Phan Thị Kim Liên, Phó Trưởng Ban điều hành, mạng lưới được hình thành nhằm kết nối các cá nhân, tổ chức sáng tạo nội dung, huy động nguồn lực, chia sẻ kinh nghiệm, từ đó tạo ra sản phẩm số an toàn, hấp dẫn và có giá trị giáo dục. Điểm mới là coi trẻ em không chỉ là đối tượng bảo vệ mà còn là đối tác cùng tham gia sáng tạo, để các em vừa học hỏi, vừa góp phần xây dựng nội dung lành mạnh. Mạng lưới đặt mục tiêu thu hút 100 cá nhân và tổ chức tham gia sáng tạo nội dung số cho trẻ em trong vòng 2 năm tới, đồng thời phát hành hơn 200 sản phẩm nội dung mang tính giáo dục và an toàn cho trẻ nhỏ trong giai đoạn đầu.

Các chuyên gia, đại diện cơ quan quản lý và tổ chức xã hội cũng tiếp tục đề xuất các giải pháp như: Hoàn thiện khung pháp lý và tiêu chuẩn gắn nhãn độ tuổi; có chính sách hỗ trợ và khuyến khích các nhà sáng tạo nội dung số chất lượng cao, bao hàm cả giáo dục, nghệ thuật và giải trí; đưa kỹ năng an toàn số vào chương trình học và ngoại khóa; tăng cường trách nhiệm của nền tảng qua báo cáo minh bạch và chế tài khi vi phạm; hợp tác liên ngành để triển khai mô hình thí điểm và nhân rộng nếu hiệu quả…

Thực tế cho thấy, trẻ em Việt Nam đang trưởng thành trong môi trường số được dự báo sẽ còn bùng nổ với cả cơ hội và thách thức. Kiến tạo không gian số an toàn, bổ ích cho trẻ em là trách nhiệm không chỉ của riêng ngành công nghệ hay giáo dục, văn hóa, mà của mọi cá nhân và tổ chức quan tâm đến tương lai thế hệ trẻ

Có thể bạn quan tâm

Du khách thích thú xem "cá lóc bay" ở làng du lịch cộng đồng cồn Sơn.

Đặc sắc Lễ hội Văn hóa sông nước Cần Thơ và các sản phẩm du lịch đặc thù thu hút du khách

Sau sáp nhập, thành phố Cần Thơ mở ra không gian phát triển mới, với hệ sinh thái đa dạng và nét văn hóa độc đáo. Để phát triển du lịch, Cần Thơ tổ chức các lễ hội quy mô lớn đặc trưng vùng sông nước; chủ động liên kết các doanh nghiệp, đơn vị lữ hành, điểm du lịch… phát triển các sản phẩm mới, đặc thù nhằm thu hút du khách.

Một chương trình biểu diễn nghệ thuật quy mô tại Sa Pa. (Ảnh LỮ MAI)

Điểm đến vùng cao và nghệ thuật thực cảnh

Sa Pa (Lào Cai) vừa biểu diễn thành công hai chương trình nghệ thuật thực cảnh quy mô lớn với sự tham gia của đông đảo nhân dân các dân tộc cùng diễn viên chuyên nghiệp, bồi đắp thêm hệ sinh thái du lịch văn hóa cộng đồng ở vùng cao.

Các bạn trẻ hào hứng xem phim "Tổ quốc trong tim: The concert film"

Lan tỏa mạnh mẽ tinh thần yêu nước trong các thế hệ

Tổ quốc trong tim: The Concert Film" đã chính thức phát hành rộng rãi, tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với công chúng. Tác phẩm điện ảnh âm nhạc này chinh phục khán giả không chỉ bằng chất lượng nghệ thuật, mà còn bằng khả năng truyền tải cảm xúc thiêng liêng về Tổ quốc, khơi dậy sâu sắc niềm tự hào và tình yêu đất nước.

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.

Rie Qudan ký tặng sách cho độc giả Hà Nội.

Tác giả Nhật Bản Rie Qudan: AI và hành trình sáng tác văn học

Rie Qudan là một trong những tác giả trẻ của Nhật Bản sử dụng AI trong công việc sáng tác của mình. Với cô, AI có nhiều tác dụng hữu ích trong nhiều công đoạn của người viết văn, nhưng không thể nào thay thế được khát vọng viết, cảm xúc và những rung động từ trái tim con người.