Tái cơ cấu kinh tế theo hướng “xanh hơn, số hóa, tăng năng lực đổi mới sáng tạo”

Trình bày Tờ trình của Chính phủ về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, thực hiện kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 đã mang lại nhiều kết quả quan trọng. Qua đánh giá cho thấy có 17/22 mục tiêu của Kế hoạch đã được hoàn thành, 5 nhóm nhiệm vụ đã được tập trung triển khai.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng đề cập một số hạn chế, yếu kém như cơ cấu lại 3 lĩnh vực trọng tâm chưa hoàn thành theo mục tiêu Kế hoạch; hiệu quả đầu tư công chưa cao; giải ngân vốn đầu tư công vẫn còn chậm, nhất là vốn ODA; còn tình trạng chuyển giá, trốn thuế gây thất thu ngân sách nhà nước; nợ đọng thuế còn cao; việc quản lý, sử dụng đất đai, tài sản công còn bất cập, gây lãng phí, thất thoát; mục tiêu thu hút công nghệ cao, công nghệ nguồn và chuyển giao công nghệ thông qua thu hút FDI chưa đạt kết quả mong muốn…

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề cập Kế hoạch đưa ra 6 nhóm mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể. Trong đó, Kế hoạch đã bổ sung các chỉ tiêu về phát triển các loại hình thị trường, cơ cấu lại không gian kinh tế, phát triển kinh tế số và đổi mới sáng tạo...

Gắn với Chương trình tổng thể phục hồi và phát triển kinh tế

Qua lắng nghe các ý kiến thảo luận, đánh giá cao các nỗ lực, cố gắng trong tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 và đạt được nhiều kết quả quan trọng, tham gia đóng góp ý kiến về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, hầu hết các chỉ tiêu đề ra đều đạt được, trong đó có 7/22 chỉ tiêu chủ yếu là đạt được kết quả khá toàn diện và nhiều dấu ấn tích cực.

Cụ thể là, nền tảng vĩ mô được ổn định, cơ cấu lại nợ xấu, nợ công đạt kết quả nổi bật, tín nhiệm quốc gia tăng, chất lượng, năng suất, hiệu quả của nền kinh tế có cải thiện rõ rệt, năng suất lao động tăng, cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động chuyển dịch rất tích cực và đúng hướng…

Mặt khác là sự quyết liệt trong việc cắt giảm các thủ tục đầu tư kinh doanh, soát các vấn đề điều kiện kinh doanh, cải cách thủ tục kiểm tra chuyên ngành, tạo thuận lợi thương mại để thúc đẩy đổi mới sáng tạo khởi nghiệp. Chủ tịch Quốc hội cho rằng đây là những nội dung cần được nhấn mạnh hơn trong báo cáo.

Cho rằng cần có thêm phân tích về bối cảnh, tác động của dịch bệnh Covid-19, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh giai đoạn tới không thể chủ quan, không được để lỡ nhịp đối với tăng trưởng kinh tế thế giới.

Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế cần gắn với Chương trình tổng thể phục hồi và phát triển kinh tế và tăng tính tự chủ của nền kinh tế; đồng thời, cần cải thiện các yếu tố để tăng cường năng lực cho các loại thị trường nhất là thị trường vốn và thị trường khoa học công nghệ, thị trường lao động; tập trung cải thiện các yếu tố để tăng cường năng lực hấp thụ vốn của nền kinh tế, phân bổ và giải ngân đầu tư công, quản trị dự án đầu tư, giải quyết dự án treo, dự án chậm tiến độ, gắn với quy hoạch.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, tái cơ cấu kinh tế lần này không phải là phục hồi lại như cũ mà phải theo hướng “xanh hơn, số hóa, tăng cường năng lực đổi mới sáng tạo”. Do đó, cần phải có quyết tâm và giải pháp tổng thể và phù hợp, giải quyết dứt điểm và thực chất những vấn đề còn tồn tại.

Cần tính toán tác động của dịch bệnh Covid-19

Trình bày báo cáo thẩm tra về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong việc chỉ đạo, điều hành triển khai thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 theo Nghị quyết số 24/2016/QH14 của Quốc hội một cách đúng hướng, bài bản, đạt nhiều kết quả quan trọng, hoàn thành 17/22 mục tiêu, đạt 77,27% tổng số mục tiêu đề ra tại Kế hoạch.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế cũng cho rằng, việc không hoàn thành 5/22 mục tiêu, chiếm 22,73% tổng số mục tiêu đề ra tại Kế hoạch cần phải được đánh giá làm rõ nguyên nhân, bởi đây đều là những mục tiêu quan trọng chủ yếu liên quan đến khu vực công như cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, cơ cấu lại đầu tư công, phát triển doanh nghiệp và đào tạo lao động.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị nghiên cứu, bổ sung trong mục tiêu tổng quát về nâng cao hiệu quả, chất lượng tăng trưởng của một số ngành kinh tế chủ lực, ưu tiên. Phát triển đô thị, kinh tế đô thị, thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù, xây dựng các mô hình mới để tạo đột phá trong phát triển kinh tế đô thị. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, thích ứng với biến động của kinh tế thế giới, chủ động hội nhập quốc tế...

Qua thảo luận, các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều thống nhất sự cần thiết ban hành Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025, cho rằng các báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra được chuẩn bị với chất lượng khá tốt, đáp ứng được yêu cầu và đủ điều kiện trình Quốc hội thảo luận, xem xét.

Đồng thời đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát hạn chế, cập nhật đánh giá tác động của đại dịch, làm rõ nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan, và giải pháp đột phá cho việc khắc phục những tồn tại, hạn chế và những vấn đề mới, phát sinh đang đặt ra.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, tác động của đại dịch có thể còn kéo dài, do đó cần điều chỉnh cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng bền vững, giải quyết tốt các vấn đề chiến lược, dài hạn, tạo sự thay đổi rõ nét trong mô hình tăng trưởng, coi trọng chất lượng tăng trưởng, theo hướng bền vững, phát triển xanh dựa trên đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển bền vững, hài hòa giữa văn hóa, an sinh xã hội và môi trường.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ cần tiếp tục nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện kế hoạch để cơ cấu lại nền kinh tế được thực hiện thực chất, hiệu quả hơn; lưu ý, việc cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025 cần rõ nét hơn trọng tâm các ngành, lĩnh vực cụ thể cần cơ cấu lại, tập trung vào các giải pháp thực hiện gắn liền với chương trình phục hồi và phát triển kinh tế.

Theo đó, việc cơ cấu lại nền kinh tế cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng cường tính tự chịu trách nhiệm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thực hiện thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tham nhũng.