Phát triển kinh tế số, xã hội số toàn diện, bao trùm, đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số

Cùng dự có các Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng và Bùi Thanh Sơn; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương. Diễn đàn được truyền trực tuyến tới các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Phát biểu ý kiến khai mạc diễn đàn, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 nhấn mạnh, chúng ta đang định hình phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu mới để phát triển kinh tế số, xã hội số.

Hai phạm trù khác nhau nhưng tuy hai mà một, tuy một mà là hai. Muốn phát triển kinh tế số phải có xã hội số. Xã hội số phát triển được mới có kinh tế số.

Chúng ta xác định phát triển kinh tế số nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc nền kinh tế, nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh, xây dựng xã hội số bao trùm, nhân văn, nâng cao chất lượng sống, thu hẹp khoảng cách phát triển. Phát huy bản sắc văn hóa trên môi trường. Tinh thần là kinh tế số là động lực, xã hội là nền tảng, con người là trung tâm.

Thời gian qua, Đảng, Nhà nước, Chính phủ luôn quan tâm, đề ra nhiều chủ trương, đường lối, cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế số, xã hội số. Đại hội lần thứ XIII của Đảng xác định rõ, phát triển kinh tế số là nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, từng bước phát triển kinh tế số, xã hội số.

Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị xác định đây là đột phá quan trọng, hàng đầu, là động lực để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế-xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới. Chúng ta đã thay đổi nhận thức về vai trò của kinh tế số, xã hội số.

Từ đó chúng ta ban hành nhiều luật để cụ thể hóa chủ trương của Đảng thành chính sách pháp luật của Nhà nước. Mục tiêu của diễn đàn không dừng lại ở việc tổng kết, đánh giá mà cùng nhau thảo luận, phân tích, đề xuất các giải pháp đột phá để phát triển kinh tế số, xã hội số những năm tới.

Đánh giá thẳng thắn, khách quan, minh chứng bằng số liệu cụ thể về thực trạng phát triển kinh tế số, xã hội số của Việt Nam vừa qua; kết quả nổi bật là gì? Chúng ta đang đứng ở đâu trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu? Từ đó mới định hướng được hướng đi.

Chia sẻ những kinh nghiệm hay, bài học quý, cách làm sáng tạo trong phát triển kinh tế số, xã hội số, đặc biệt là các bài học từ các tập đoàn công nghệ lớn, các địa phương đi đầu, nhân rộng mô hình thành công của các doanh nghiệp.

Nhận diện rõ những tồn tại, hạn chế, những yếu kém, vướng mắc, rào cản, điểm nghẽn, nhất là về thể chế, cơ chế, chính sách để triển khai các dịch vụ số xuyên biên giới, thuế, sở hữu trí tuệ, bảo đảm an ninh mạng…

Xác định rõ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đột phá để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ kinh tế số, xã hội số trong thời gian tới như thế nào? Làm thế nào để kinh tế số thực sự thấm sâu vào mọi người, mọi nhà, mọi ngõ ngách của nền kinh tế trên các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, môi trường, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh.

Làm như thế nào để khơi thông những điểm nghẽn còn ách tắc trong kết nối, chia sẻ dữ liệu? Cần những cơ chế đặc thù gì để Việt Nam trở thành cái nôi của khởi nghiệp sáng tạo và phát triển công nghệ mới? Làm gì để xây dựng một xã hội số văn minh, bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau?

Huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực của xã hội như đầu tư công, đầu tư tư, FDI…

Chúng ta cần thảo luận, góp ý để xây dựng chương trình kinh tế số, xã hội số phù hợp điều kiện Việt Nam để “tiến cùng, bắt kịp và vượt lên” trong tiến trình này của kỷ nguyên mới. Nếu có cách đi, cách làm tốt thì chúng ta sẽ rút ngắn được thời gian thực hiện.

Diễn đàn này có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với đất nước, doanh nghiệp, các địa phương, mà còn đối với cả nền kinh tế. Nền kinh tế số gắn với xã hội số là hai mặt song song của một quá trình, cái này phát triển được thì thúc đẩy cái kia phát triển và ngược lại.

Thủ tướng mong các nhà khoa học, nhà quản lý có những đánh giá, góp ý, ý tưởng hay để chia sẻ, đúc rút lại, đề ra những việc cần phải làm thời gian tới để có nền kinh tế số, xã hội số phát triển trong xu thế chung của thế giới. Việt Nam có đặc thù gì để phát triển mạnh mẽ hơn.

Thực tế trên thế giới, các tỷ phú trên thế giới, có giá trị gia tăng cao đều có liên quan khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế số, do đó Việt Nam phải có giải pháp như thế nào? Phải thực hiện tinh thần Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Chúng ta cần rút kinh nghiệm để có một kinh tế số, xã hội số phát triển trong dòng chảy chung của thế giới; cần tìm ra những địa chỉ, con người làm tốt; tăng cường cá thể hóa trách nhiệm cá nhân…

Tại Diễn đàn, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đồng chí lãnh đạo thực hiện nghi thức Phát động chương trình “Học từ việc làm thực tế”-phối hợp 3 nhà (Nhà nước-Nhà trường-Doanh nghiệp).

Kết luận Diễn đàn, đánh giá về kết quả đạt được thời gian qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chuyển đổi số, phát triển kinh tế số và xã hội số có sự chuyển biến rõ nét về cả nhận thức và hành động, lan tỏa đến “mọi nhà, mọi người”, thẩm thấu vào mọi mặt hoạt động của đời sống, xã hội, củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững. Thực tiễn đã chứng minh chuyển đổi số rất phù hợp phẩm chất, năng lực của con người Việt Nam-thông minh, có tư duy đổi mới sáng tạo, cần cù, ham học hỏi. Do đó, muốn xây dựng kinh tế số phải có xã hội số, muốn có xã hội số phải có công dân số…

Nhấn mạnh quyết tâm thực hiện 2 mục tiêu chiến lược 100 năm, xác định tăng trưởng đạt 2 con số, trong đó có phát triển kinh tế số, xã hội số, công dân số, Thủ tướng nhấn mạnh phương châm: Đảng lãnh đạo, Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, địa phương đi đầu, người dân hưởng ứng để xây dựng kinh tế số, xã hội số. Xã hội số là nền tảng, kinh tế số là động lực, người dân là trung tâm, chủ thể.

Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần "5 Tiên phong”: Tiên phong xây dựng thể chế; Tiên phong phát triển công nghệ; Tiên phong xây dựng hạ tầng số; Tiên phong phát triển cơ sở dữ liệu; Tiên phong trong thực hiện trách nhiệm xã hội. “5 Có”: Có hạ tầng số hiện đại, đồng bộ, thông suốt: hạ tầng số phải đi trước một bước; điện đi đến đâu, viễn thông và internet phải đến đó. Có dữ liệu "Đúng-Đủ-Sạch-Sống-Thống nhất-Dùng chung": xác định dữ liệu là tài sản quốc gia, nguồn lực cho phát triển. Dữ liệu phải được kết nối, liên thông, chia sẻ, phục vụ quản lý, điều hành và phát triển kinh tế-xã hội. Có nguồn nhân lực số chất lượng cao và phổ cập kỹ năng số toàn dân; đào tạo nhân lực chuyên sâu cùng với phổ cập kỹ năng số cho mọi người dân, triển khai mạnh mẽ phong trào “Bình dân học vụ số”. Phát triển nhiều doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam mạnh; hình thành đội ngũ doanh nghiệp công nghệ số tầm khu vực, quốc tế, đủ năng lực dẫn dắt, lan tỏa và hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyển đổi số. Có môi trường số an toàn, văn minh, nhân văn. “5 Không”: Không giấy tờ-Không tiền mặt-Không địa giới hành chính trong giao dịch; Không giới hạn, không có điểm dừng trong phát triển xã hội số, kinh tế số, công dân số; Không tiêu cực, lãng phí, tham nhũng, lợi ích nhóm; Không manh mún, cát cứ, khép kín trong vận hành xã hội số, kinh tế số; Không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển.

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh, các chủ thể liên quan đều phải đẩy mạnh phát triển xã hội số, kinh tế số, công dân số: đẩy mạnh chuyển đổi số ở tất cả các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế và thúc đẩy phát triển xã hội số bao trùm, nhân văn: đẩy mạnh số hóa và tái cấu trúc các ngành công nghiệp, nhất là các ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn bằng sức mạnh của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; sớm hình thành các “Tổ hợp công nghiệp kỹ thuật số” quy mô lớn, tạo giá trị gia tăng và sức lan tỏa lớn. Phát triển “Nông nghiệp công nghệ cao-Nông dân số-Nông thôn thông minh”; gắn kết chặt chẽ xây dựng nông thôn mới với phát triển làng, xã kỹ thuật số. Tập trung xây dựng các hệ sinh thái dịch vụ số thông minh, hiện đại; lấy tài chính, logistics và du lịch làm mũi nhọn đột phá. Kích cầu tiêu dùng trên môi trường số, phát triển mạnh mẽ thương mại điện tử; thanh toán không dùng tiền mặt.

Phát động, triển khai hiệu quả chương trình “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam trên không gian số”; hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách bảo đảm thông thoáng, đưa thể chế trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia, Trong lĩnh vực môi trường, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để chuyển trạng thái từ bị động, chống đỡ sang chủ động, thích ứng.

Đẩy mạnh chuyển đổi số để tối ưu hóa các dịch vụ như bệnh án điện tử, bệnh án điện tử, học bạ điện tử…; luôn làm giàu cơ sở dữ liệu; hoàn thiện thể chế, bảo đảm thể chế thông thoáng, góp phần tạo cạnh tranh; thể chế vừa là nguồn lực, động lực, mục tiêu cho phát triển. Triển khai đồng bộ giải pháp thu hút nguồn lực đầu tư theo nguyên tắc đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, kích hoạt mọi nguồn lực trong xã hội; phát triển hạ tầng số, nhân lực số quốc gia; khẩn trương hoàn thiện các cơ sở dữ liệu quốc gia và của các ngành, địa phương…

Để phát triển doanh nghiệp số Việt Nam, Thủ tướng giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan đẩy mạnh triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số, trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 1/2026, trong đó có giải pháp xây dựng các nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo của Việt Nam với giá thành rẻ, dễ tiếp cận, dễ sử dụng. Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu xây dựng các cơ chế, chính sách khuyến khích, ưu đãi đặc thù hình thành doanh nghiệp dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; các chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, năng lượng xanh….; thúc đẩy bảo đảm an ninh mạng, chủ quyền số và thúc đẩy hợp tác quốc tế; phát triển xã hội số, bảo vệ các nhóm yếu thế, không để ai bị bỏ lại phía sau; đẩy mạnh triển khai phong trào “Bình dân học vụ số” ở tất cả mọi nơi; xây dựng các chương trình phổ cập kỹ năng số, kỹ năng an toàn thông tin cho người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh...