Vui chơi cũng phải đo lường
Mỗi mùa giải bóng đá nội bộ, hội diễn văn nghệ hay buổi chạy bộ gây quỹ của FPT đều có một “bảng điện tử” đi kèm các chỉ số: số đội đăng ký, tỷ lệ tham gia theo đơn vị, lượt tương tác trên nền tảng nội bộ, mức độ hài lòng sau sự kiện… để chấm điểm thi đua.
Sáng thứ Hai, khi các phòng ban báo cáo tuần, bảng KPI không chỉ nhấp nháy doanh thu mà các con số “Văn hóa-Thể thao” cũng xanh đỏ như đèn giao thông. Đơn vị nào kéo được số đông nhân viên tham gia thì xanh mướt; đơn vị nào “bận” quá không tham gia sẽ hiện vàng, thậm chí còn vào… vùng đỏ. Chính việc đo lường này đã giúp những hoạt động phong trào được lan tỏa rộng hơn, thẩm thấu sâu hơn và trở thành chất keo kết dính của lớp lớp người FPT.
Không chỉ nghe báo cáo, lãnh đạo tập đoàn thường quan tâm hỏi thăm trực tiếp. Nếu bạn nghe thấy lãnh đạo hỏi: “Nhà em chạy được bao nhiêu cây rồi?” hay “Có bao nhiêu người tham gia tiết mục hội diễn?” thì cũng đừng ngạc nhiên nhé. Lãnh đạo Tập đoàn quan tâm cả “chuyện nhỏ”, bởi chính “chuyện nhỏ” đó mới phản ánh rõ giá trị “Đồng đội” trong văn hóa FPT.
Edgar Schein - nhà tâm lý học và chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực văn hóa tổ chức và quản trị gọi đó là cơ chế gieo cấy văn hóa mạnh nhất: những gì lãnh đạo thường xuyên để ý, đo lường và kiểm soát sẽ dần định hình cách cả tổ chức hành xử. Khi lãnh đạo hỏi, “mức hài lòng sau hội diễn là bao nhiêu?”, “đơn vị nào kết nối chéo tốt nhất?”, thì nhân viên cũng tự khắc thêm cột “văn hóa” vào danh sách việc phải làm (to-do list) của mình.
Phẩm chất FPT trước đại dịch Covid-19
Ở FPT, khi dịch Covid-19 bùng lên trên toàn cầu, khẩu lệnh không phải “đợi hết bão”, mà là kích hoạt ngay “chế độ thời chiến” và triển khai chương trình “Chuyển 10” - 10 chuyển đổi nội bộ để bảo đảm vận hành kinh doanh liên tục, bảo vệ lợi ích của khách hàng, cổ đông, cán bộ nhân viên và các bên liên quan. Và tập đoàn trở nên mạnh mẽ hơn trong khủng hoảng. Mỗi người FPT là một chiến sĩ, mỗi đơn vị là một pháo đài hoạt động mạnh mẽ trên ba mặt trận: vừa chống dịch, vừa bảo đảm các hoạt động kinh doanh để bảo vệ công ăn việc làm, vừa tìm kiếm các cơ hội kinh doanh mới ở cả trong và ngoài nước.
“Thắt lưng buộc bụng” bắt đầu từ… “thắt lưng” của sếp. Chỉ thị từ tập đoàn nêu rõ: giảm 20% lương tháng của lãnh đạo, quản lý từ cấp 5 trở lên; dừng toàn bộ khoản chi cho những hoạt động không trực tiếp phục vụ sản xuất kinh doanh. Còn với nhân viên, thay vì để mỗi người tự bơi, tập đoàn dựng lưới an sinh: chính sách hỗ trợ theo nhóm ảnh hưởng (tiền, hiện vật, trợ cấp “3 tại chỗ”, thuốc điều trị cho thân nhân…).
Theo Edgar Schein: văn hóa được bộc lộ rõ nhất qua cách lãnh đạo phản ứng khi “lửa cháy”. Ở FPT, phản ứng ấy là tình đồng đội, là nêu cao sáng tạo đổi mới, là lãnh đạo làm gương, để giữ vững mục tiêu. Đó chính là thước đo, là phẩm chất mà người FPT học được khi cùng bước qua bão.
“Nghề văn hóa”
Ở FPT, các phong trào văn, thể, mỹ không “tự mọc”. Mỗi công ty thành viên đều có bộ phận Văn hóa-Đoàn thể do Ban Điều hành trực tiếp phụ trách; đi kèm là một khoản ngân sách ổn định. Chạy bộ, bóng đá, hội thao, nhạc hội 13/9, hội làng, câu lạc bộ sở thích, ngày hội phụ huynh, thi đua sáng kiến… rải đều quanh năm. Để vận hành chuỗi hoạt động này ở quy mô hàng chục nghìn người, phải có cả một hệ thống chuyên trách. Và “nghề văn hóa” ở FPT cũng có bảng tôn vinh riêng. Trong hệ thống giải thưởng của “nhà F”, người làm văn hóa đứng chung bục với những ngôi sao công nghệ, kinh doanh. Điều đó có nghĩa, phát triển văn hóa cũng được tôn vinh như ký được hợp đồng “khủng” hay viết nên dòng code đột phá.
Chính điều này làm nên chuẩn mực mềm: Phát triển văn hóa tổ chức quan trọng ngang tăng trưởng doanh thu. Cách lãnh đạo phân bổ nguồn lực. Lãnh đạo dành thời gian, sức người, sức của cho điều gì, tổ chức sẽ trở thành điều đó.
Sư phụ sẵn sàng kèm “đệ” nhà khác
Ở FPT, có một chương trình đào tạo lãnh đạo kế cận mang tên “Sư phụ - Đệ tử”. Điểm thú vị là “lò” này không nặng lý thuyết. Chủ đề các buổi sinh hoạt nghe rất đời: “Phải làm sao?” - tức là đem đúng bài toán công việc, cuộc sống của “đệ tử” ra mổ xẻ, “sư phụ” chỉ lối, gợi mở, giới thiệu quan hệ… để đệ tử tự giải. “Sư phụ” đã dùng chính những trải nghiệm thất bại-thành công của mình để kèm cặp “đệ tử” chứ không dừng ở vài câu “truyền cảm hứng”.
Điểm đặc biệt của chương trình này là “đệ” không nhất thiết phải cùng công ty với “sư phụ”. Một “sư phụ” công nghệ ở lĩnh vực dịch vụ công nghệ thông tin cho thị trường nước ngoài có thể kèm một “đệ tử” ở lĩnh vực viễn thông; giám đốc sản phẩm của lĩnh vực dịch vụ công nghệ thông tin trong nước vẫn “sinh hoạt” định kỳ với nhóm “đệ tử” lĩnh vực giáo dục. Không rào chắn “biên giới công ty thành viên”, chỉ có một nguyên tắc chung: “sư phụ” cho mượn kinh nghiệm, “đệ tử” trả bằng tiến bộ. Nhờ nét đặc biệt này mà “người F” lớn lên… không cần hỏi hộ khẩu.
“Hoa hậu”, “Á hậu” có thể là... nam giới!
Ở FPT, “Hoa hậu - Á hậu” không phải sàn catwalk mà là bục vinh danh cao nhất dành cho ba cá nhân xuất sắc nhất năm trong Top 100 của Tập đoàn. Họ là những cá nhân xuất sắc - những người tỏa sáng bằng việc biến thách thức thành cơ hội, lập công lớn trong việc giúp FPT tăng trưởng, tạo ra sản phẩm tốt hoặc vận hành hiệu quả. Mỗi cá nhân mang một hành trình về tinh thần đồng đội, sức sáng tạo không ngừng, và quyết tâm chinh phục những giới hạn mới. Vì thế, chuyện “hoa hậu là… nam” không phải chuyện lạ ở FPT. Đây là cách lãnh đạo gửi tín hiệu rõ ràng nhất: Vương miện chỉ được đặt lên đầu những người đưa tập đoàn tiến lên.
Bên cạnh giải Hoa hậu, FPT có hệ thống Sao nhiều tầng, từ Sao Vẻ vang, Sao Chiến công, Sao Công nghệ cho đến Sao Lao động, Sao Mai, dành tặng những người đã đóng góp to lớn hoặc những chiến công vang dội. Trong học tập, FPT có các giải Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa. Với cán bộ quản lý trẻ nhiều tiềm năng, FPT có giải Top 13 Under 35. Thành tích hoạt động văn hóa được ghi nhận ở các giải Lục Viện, Bát tiên, Chim vàng, Ong vàng…
Soi chiếu sáu “chiêu thức” gieo cấy và truyền bá văn hóa tổ chức của lãnh đạo FPT với lý thuyết mà Edgar Schein đưa ra, có thể nói họ vừa là “nông dân” kiên nhẫn, vừa là “nghệ sĩ” sáng tạo. Họ cẩn thận cày xới từng thói quen, tưới tắm bằng những giải thưởng độc đáo, tỉa bỏ không tiếc tay những mầm lệch chuẩn và luôn tự mình nhảy vào vũ điệu tập thể. Chính cách gieo trồng ấy khiến văn hóa FPT không nằm trên giấy mà mọc rễ trong tim mỗi thành viên “nhà F”. Và để mỗi thành viên xem FPT như một gia đình, gọi nhau với cái tên thân thương “người nhà F”, cùng hân hoan cất lên tiếng hát “Đồng bọn mình là một gia đình. Một gia đình là chơi hết mình. Chơi hết mình là phải xập xình” trong mỗi dịp tụ hội, liên hoan, mừng công.
