Ngành ngân hàng kiên định mục tiêu đồng hành phát triển đất nước

Từ đồng tiền độc lập đầu tiên, đến những cột mốc thống nhất tiền tệ, khởi dòng vốn cho các công trình quốc gia, cho đến những bước tiến chuyển đổi số mạnh mẽ, ngành ngân hàng luôn kiên định với mục tiêu đồng hành phát triển đất nước.

Nhân dịp cả nước hân hoan kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh (2/9/1945-2/9/2025), phóng viên Báo Nhân Dân đã có cuộc phỏng vấn Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú, để cùng nhìn lại những dấu ấn nổi bật của ngành ngân hàng cũng như tầm nhìn chiến lược đến năm 2045 – dấu mốc hướng tới kỷ niệm 100 năm ngày Quốc khánh.

Phóng viên: Nhìn lại chặng đường xây dựng, phát triển của ngành ngân hàng Việt Nam, chúng ta có thể thấy toàn ngành đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, đồng thời khẳng định vai trò huyết mạch của ngành trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Vậy Phó Thống đốc có thể chia sẻ thêm về những đóng góp của Ngân hàng Nhà nước trong công tác điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng trong sự nghiệp phát triển đất nước suốt gần 80 năm qua, thưa ông?

Phó Thống đốc Đào Minh Tú: Cùng với quá trình đổi mới, hội nhập quốc tế sâu rộng và phát triển đất nước, hoạt động của ngành ngân hàng đã có những đổi mới sâu sắc, nhất là đổi mới trong lĩnh vực hoạch định và thực thi chính sách tiền tệ. Ngân hàng Nhà nước cũng đã từng bước hoàn thiện, đổi mới các công cụ chính sách tiền tệ ngày càng tiến gần với các nghiệp vụ của ngân hàng Trung ương hiện đại, phù hợp với thông lệ của quốc tế cũng như xu hướng phát triển của nền kinh tế đất nước.

Bên cạnh đó với một nền kinh tế đang phát triển, hệ thống ngân hàng là kênh cung ứng vốn chủ yếu cho nền kinh tế. Chính vì thế, chính sách tiền tệ cũng đã phát huy vai trò là một trong những chính sách vĩ mô quan trọng của Chính phủ trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hướng tới phát triển kinh tế nhanh, bền vững.

Xuyên suốt những chặng đường lịch sử, Ngân hàng Nhà nước luôn kiên định, nhất quán với mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, coi đây là một trong những ưu tiên hàng đầu trong quá trình điều hành chính sách tiền tệ. Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát cũng là tiền đề rất quan trọng để kinh tế đất nước phát triển cũng như củng cố nền tảng vững chắc, duy trì được niềm tin của các nhà đầu tư, của cộng động doanh nghiệp, người dân đối với môi trường kinh doanh; qua đó giúp thu hút các nguồn vốn đầu tư trong nước, huy động các nguồn vốn đầu tư ngoài nước, phân bổ tối ưu các nguồn lực cho những nhu cầu phát triển của nền kinh tế-xã hội.

Điều hành chính sách tiền tệ có thể nói đã góp phần đạt được những kết quả nổi bật trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Một số mục tiêu chính đạt được có thể khái quát như sau: Thứ nhất, là đã kiểm soát thành công lạm phát phù hợp với mục tiêu của Quốc hội và Chính phủ đặt ra hằng năm, bảo đảm neo giữ kỳ hạn lạm phát một cách ổn định. Trong 10 năm qua và thời gian trước đó, những mục tiêu để kiểm soát lạm phát tiền tệ cũng đã đạt được mức con số dưới 4,5%/năm mà Quốc hội đặt ra trong nhiều năm. Đây là một trong những mục tiêu chính trị lớn nhất và quan trọng nhất, là nền tảng cơ bản để tạo sự ổn định của nền kinh tế cũng như tạo nên sự ổn định của giá trị đồng tiền, tạo niềm tin cho nền kinh tế, các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.

Thứ hai, bảo đảm thanh khoản của hệ thống các tổ chức tín dụng, hỗ trợ cung ứng vốn đầy đủ, kịp thời đáp ứng cho nhu cầu của sản xuất kinh doanh, hỗ trợ quá trình phát triển kinh tế xã hội trên tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế.

Thứ ba, thị trường tiền tệ hoạt động tương đối ổn định, mặt bằng lãi suất cho vay luôn luôn được kiểm soát điều hành theo hướng giảm dần lãi suất để hỗ trợ cho doanh nghiệp, người vay vốn và hỗ trợ trực tiếp cho việc tăng trưởng nền kinh tế.

Thứ tư, tỷ giá đã và đang được điều hành theo hướng bảo đảm mức ổn định, không làm xáo trộn, bảo đảm thị trường ngoại tệ cân đối một cách hợp lý, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước cũng như tạo niềm tin cho sự ổn định của giá trị đồng tiền.

Thứ năm, trong bối cảnh rủi ro toàn cầu tăng lên và nhiều quốc gia trên thế giới liên tiếp bị hạ bậc xếp hạng do ảnh hưởng tiêu cực của đợt dịch Covid-19 vừa qua thì các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế đánh giá cao, nâng hạng tín nhiệm quốc tế đối với quốc gia Việt Nam do nền tảng vĩ mô của chúng ta tương đối ổn định, tiềm năng tăng trưởng khả quan.

Phóng viên: Trong không khí cả nước tưng bừng kỷ niệm Ngày Quốc khánh, nhìn lại giai đoạn đất nước còn bị chia cắt, Phó Thống đốc có thể chia sẻ Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện nhiệm vụ chính trị, tài chính tiền tệ như thế nào để góp phần vào thắng lợi chung của dân tộc?

Phó Thống đốc Đào Minh Tú: Nhìn lại cuộc kháng chiến vĩ đại và trường kỳ của dân tộc, đối với ngành Ngân hàng, sau Hiệp định Geneva vào tháng 7/1954, hai miền nam-bắc tạm thời bị chia cắt. Có thể nói trong giai đoạn này, Ngân hàng Nhà nước đã đảm nhiệm một sứ mệnh vô cùng đặc biệt và trở thành huyết mạch tài chính của cách mạng, đáp ứng nhu cầu kiến thiết đất nước của miền bắc cũng như chi viện một cách hữu hiệu cho chiến trường miền nam, cung ứng một nguồn ngoại tệ cũng như nguồn lực tài chính rất quan trọng.

Đối với miền bắc lúc đó, hệ thống ngân hàng đã phát huy tối đa các vai trò, công cụ đắc lực của Đảng và Nhà nước trong vấn đề quản lý điều tiết tiền tệ, tín dụng quốc gia, góp phần quan trọng vào việc ổn định kinh tế cũng như phát triển sản xuất và từng bước xây dựng nền tảng cho các hoạt động ngân hàng tiếp cận theo định hướng của chủ nghĩa xã hội. Giai đoạn này, hoạt động ngân hàng đã tập trung vào việc huy động vốn, tín dụng, cung ứng tiền mặt, tạo thanh khoản cũng như các điều kiện cho việc sản xuất lương thực thực phẩm, những lĩnh vực tạo hậu phương vững chắc cho miền nam cũng như bảo đảm được cuộc sống ổn định cho nhân dân miền bắc.

Chúng tôi thấy rằng, thông qua việc ban hành và triển khai đồng bộ các chính sách tài chính, tín dụng phù hợp với các điều kiện chiến tranh thì ngành ngân hàng cũng đã chủ động huy động được mọi nguồn lực trong người dân, trong các hợp tác xã, trong các thành phần kinh tế quốc doanh trước đây. Các dòng vốn tín dụng ngân hàng đã được huy động một cách rất tích cực với sự nhiệt tình và trách nhiệm của mỗi người dân, mỗi tổ chức kinh tế xã hội ở khu vực miền bắc để đưa những đồng tiền đó đến những nơi cần thiết, đặc biệt trong việc phát triển kinh tế hợp tác, kinh tế nông trường, các nhà máy cơ khí đến những công trình hạ tầng trọng điểm của nền kinh tế trong thời kỳ công nghiệp hóa ban đầu ở miền bắc.

Các hoạt động tín dụng đầu tư sản xuất, tín dụng khuyến nông, tín dụng tiết kiệm cũng đã góp phần hình thành một nền kinh tế tự lực, tự cường, từng bước thoát ly được cơ chế bao cấp và hướng tới một nền tài chính-ngân hàng xã hội chủ nghĩa. Có thể nói đây là giai đoạn hết sức quan trọng, tiền đề cho sự phát triển tiếp theo sau này của ngành ngân hàng.

Còn đối với miền nam, nơi chiến tuyến, những chiến sĩ thầm lặng của ngành ngân hàng cũng đã tham gia vào cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc. Mặc dù hết sức thầm lặng nhưng trên lĩnh vực mặt trận tài chính tiền tệ cũng đã đóng góp công sức, sự hy sinh to lớn, vượt qua bom đạn, những chiến sĩ thầm lặng ấy đã tạo ra được những nguồn lực và cung ứng nguồn lực chi viện cho chiến trường miền nam. Tất cả những hoạt động đó đã viết nên một con đường huyền thoại, chính là con đường chuyển tiền bí mật chi viện nguồn lực tài chính cho chiến trường miền nam, từ những năm 1959 cho đến ngày giải phóng năm 1975.

Nhìn lại có thể khẳng định, Ngân hàng Nhà nước cũng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị về tài chính, tiền tệ trong giai đoạn đặc biệt của đất nước, không chỉ bảo đảm tài chính cho kháng chiến, ngành ngân hàng còn góp phần tạo dựng nền móng độc lập về tiền tệ, chủ quyền về kinh tế, về tài chính, góp phần làm nên Đại thắng mùa xuân năm 1975, thu non sông về một mối và thống nhất đồng tiền quốc gia.

Phóng viên: Trong tầm nhìn đến năm 2045 khi đất nước kỷ niệm 100 năm Ngày Quốc khánh, Ngân hàng Nhà nước đã đặt ra những mục tiêu chiến lược như thế nào, thưa Phó Thống đốc?

Phó Thống đốc Đào Minh Tú: Hướng tới tầm nhìn của năm 2045, Ngân hàng Nhà nước cũng xác định mục tiêu chiến lược là tiếp tục kiên định bám sát sự lãnh đạo của Đảng, đồng thời phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo và trách nhiệm cao, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và các địa phương để thực hiện tốt nhất những mục tiêu phát triển chung của đất nước. Trên tinh thần đó, Ngân hàng Nhà cũng đề ra một số mục tiêu, định hướng cho ngành ngân hàng nhằm hiện thực hóa khát vọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia giàu mạnh, thịnh vượng và có thu nhập cao vào năm 2045.

Trong chiến lược phát triển ngành ngân hàng mà Ngân hàng Nhà nước đã xây dựng thì có thể nói những nội dung cơ bản cũng đã đặt ra: Thứ nhất, đổi mới, hoàn thiện thể chế. Thứ hai, tiếp tục theo dõi, dự báo sát tình hình kinh tế trong nước và quốc tế để tham mưu, báo cáo kịp thời với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các quyết sách phù hợp trong việc điều hành chính sách tiền tệ một cách chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, phối hợp đồng bộ, hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa cũng như các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng để làm sao đạt được mục tiêu hai con số trong nhiệm kỳ tiếp theo.

Thứ ba, điều hành tín dụng phù hợp với diễn biến kinh tế của vĩ mô và lạm phát, cũng như khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế nhằm góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thứ tư, tiếp tục đầu tư nâng cấp, phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, ha tầng thanh toán hiện đại. Bên cạnh đó là tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra giám sát để bảo đảm an ninh an toàn, bảo mật hoạt động trong lĩnh vực thanh toán cũng như những hoạt động dịch vụ ngân hàng, thỏa mãn nhu cầu ngày càng cao hơn nữa đối với doanh nghiệp và người dân trong thời gian tới.

Phóng viên: Trước đây, nhân dịp kỷ niệm 70 năm thành lập ngành ngân hàng Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước đã cho ra mắt cuốn sách "Lịch sử đồng tiền Việt Nam". Liên quan tư liệu được đánh giá là một biên niên sử về đồng tiền quốc gia, xin Phó Thống đốc chia sẻ thêm về ý nghĩa của công trình đặc biệt này?

Phó Thống đốc Đào Minh Tú: Nói về đồng tiền thì dưới góc nhìn của lịch sử không đơn thuần chỉ là phương tiện thanh toán mà còn là tấm gương phản chiếu bối cảnh chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa của mỗi một thời kỳ. Từ những đồng tiền cổ xưa thời phong kiến đến các loại giấy bạc thời cách mạng được phát hành trong kháng chiến, cho tới những đồng tiền thống nhất sau năm 1975 đến nay, tất cả đều được kể lại những câu chuyện về độc lập dân tộc, về khát vọng thống nhất đất nước, về hành trình xây dựng nền tài chính tiền tệ độc lập, tự chủ của dân tộc. Cuốn sách "Lịch sử đồng tiền Việt Nam" là một trong những dấu mốc đặc biệt có ý nghĩa sâu sắc đối với ngành ngân hàng và chúng tôi cũng đã ấp ủ chuẩn bị, dồn nhiều tâm huyết trong suốt một thời gian dài.

Đặc biệt trong cuốn sách lịch sử đồng tiền này, chúng tôi chọn mốc lịch sử đồng tiền từ năm 968 sau khi Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 xứ quân và thống nhất đất nước để lập nên triều đại mới và lấy tên đất nước là Đại Cồ Việt và đến năm 970 thì cho phát hành đồng tiền đầu tiên lấy tên là Thái Bình Hưng Bảo. Đồng tiền này cho đến nay cũng đã hơn 1000 năm, và chúng ta cũng đã trải qua các thời kỳ, các giai đoạn lịch sử. Có thể nói đã có hàng nghìn đồng tiền được phát hành trong suốt chiều dài lịch sử như vậy cũng đã được thống kê, tập hợp trong cuốn sách "Lịch sử đồng tiền Việt Nam". Và chúng tôi cho rằng đây không chỉ là một tài liệu khoa học mà còn là một di sản tri thức có giá trị lịch sử, văn hóa, kinh tế đặc biệt, phản ánh sinh động hành trình phát triển của đất nước qua lăng kính đồng tiền.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Phó Thống đốc!