Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Hà Minh Đức: Một đời tận tụy với bục giảng

Một trăm năm qua, Báo chí Cách mạng Việt Nam luôn được tiếp sức bởi những cây bút dấn thân, miệt mài bảo vệ sự thật và lan tỏa giá trị nhân văn. Trong dòng chảy ấy, nhiều nữ phóng viên vừa giữ lửa gia đình, vừa giữ lửa nghề, khẳng định chỗ đứng ở những lĩnh vực tưởng chừng chỉ dành cho nam giới.

Từng là phóng viên, cán bộ truyền thông, biên tập viên và hiện là giảng viên, Tiến sĩ Ngô Bích Ngọc là một trong số ít gương mặt nữ dẫn dắt đào tạo báo chí-truyền thông theo hướng tích hợp công nghệ đồng thời đề cao năng lực tư duy, khả năng phản biện và tính minh bạch của nghề báo trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (GenAI).

Năm 1995, tôi là thí sinh từ tỉnh xa nhất về Hà Nội thi tuyển vào Báo Nhân Dân. Vừa ngoài hai mươi, tôi rời Đài Phát thanh-Truyền hình Hà Tĩnh, tay trắng bước vào kỳ thi ba vòng căng thẳng, mang theo vài bài báo và lời động viên của thầy tôi - Giáo sư Hà Minh Đức.

Là gương mặt nổi bật trong giới phóng viên hiện trường phía bắc, Mai Huy Mạnh (báo điện tử Vnexpress) có mặt tại hầu hết các sự kiện thời sự lớn tại Hà Nội và các tỉnh thành lân cận. Anh cho rằng, để cạnh tranh với mạng xã hội, phóng viên hiện trường cần đi sâu vào bản chất sự việc để độc giả có thông tin xác tín nhất.

Quan niệm bản thân phải một cuộc đời không hối tiếc, Trịnh Thanh Vân chẳng ngại ngần lao vào những điểm nóng, xung phong tác nghiệp tại các khu vực thảm họa, thiên tai. Làm báo đã cho chị cơ hội đến nhiều nơi, được sống trong nhiều bối cảnh. Nghề báo đã khiến cuộc đời chị trở nên rực rỡ và màu sắc hơn.

"Minh Minh" là một câu chuyện bạo lực gia đình, khiến một bé gái 3 tuổi tử vong. Nhà báo Anh Thu đã dành 3 năm để tìm hiểu nguyên nhân và tiếp cận nhân vật gây ra bạo lực - mẹ Minh Minh. Tác phẩm gợi mở nhiều góc nhìn về trách nhiệm của nhà báo với xã hội và đời tư nhân vật cũng như sức mạnh của phát thanh: Sự chân thật.

“Báo Nhân Dân đã cho tôi cái tên Đỗ Quảng! Những lúc buồn nhất, đau đớn nhất, thách thức nhất, tôi đều nghĩ, sau mình còn có Gốc Đa, là Báo Nhân Dân”. Nhà báo Đỗ Quảng, cây bút phóng sự của Báo Nhân Dân cởi lòng về “nước mắt, nụ cười” nghề báo, nhân dấu mốc 100 năm lịch sử của báo chí nước nhà.

Với Nguyễn Khánh, mỗi bức ảnh giống như một mảnh ghép, một miếng lego để anh tự hoàn thiện “hành trình cảm xúc bên trong” chính con người mình. Và, một phóng viên ảnh cần lòng trắc ẩn và sự sẻ chia khi tiếp cận một đề tài.

Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), nhà báo Trương Anh Ngọc trải lòng với Báo Nhân Dân về cơ duyên đến với nghề từ ký ức với người cha, đến khát khao đặt chân tới thế giới từ tấm bản đồ thời thơ ấu.

Dù nhân vật đã tạm “rửa tay gác kiếm”, thoát ly khỏi làng báo hơn một năm nay, song phóng viên Báo Nhân Dân vẫn phải tìm bằng được nhà báo Nguyễn Tiến Thanh.

Lịch sử 100 năm của Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925-2025) đã ghi nhận rất nhiều nhà báo xuất sắc, họ được ví như những “cây đại thụ” trong làng báo. Cố Giáo sư Đào Nguyên Cát là một người như vậy - nhiều đồng nghiệp còn thân thiết gọi ông là “kỳ nhân”, “trưởng lão” làng báo Việt…

Trong vai trò trợ lý tuyên huấn của một đơn vị làm kinh tế - quốc phòng giữa vùng rừng núi miền tây Quảng Trị, Thiếu tá Võ Duy Đông đã lưu lại nhiều khoảnh khắc “không thể lặp lại”. Làm báo trong quân đội, với anh, “là nơi cho mình có được những khoảnh khắc bấm máy. Không có lần thứ hai trong đời!”.

Hữu Ước vừa là một Trung tướng Công an, vừa là nhà báo, vừa là nhà văn, với sự nghiệp trải dài trên cả ba mặt trận ấy. Nhưng có lẽ, điều khiến ông được nhắc nhớ nhiều nhất vẫn là vai trò người cầm cờ cho một giai đoạn vàng son của báo chí in Việt Nam.

Thực tế, những chuyến tác nghiệp tại những điểm nóng, thảm họa, thiên tai luôn ẩn chứa những yếu tố bất bình thường, khó ngờ tới từ đó buộc phóng viên phải thích ứng linh hoạt, hiệu quả, nhưng vẫn phải bảo đảm an toàn.

Cách đây hơn ba thập niên, đọc bài ký Mùa đi lý giải về hiện tượng “lòt dzà” (thói quen lãng du của người thiểu số) của tôi, PGS Phạm Đức Dương nói “cháu đã chạm vào văn hóa đại ngàn rồi đó”.

Tôi có may mắn được làm việc trong ngành truyền hình, đến nay đã 35 năm, trong đó 29 năm làm biên tập viên tại Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) và số năm còn lại thì tiếp tục làm chương trình phát sóng. Và tôi đã tìm ra cho mình những yếu tố quan trọng nhất để làm nghề: cá tính, chuyên nghiệp và không kiêu binh.

Sự bùng nổ của các nền tảng số, đặc biệt là TikTok, YouTube và các trang mạng xã hội, đã tạo ra thế hệ người đưa tin thể thao mới có thể tiếp cận dễ dàng với một lượng lớn độc giả trẻ bằng tốc độ và khả năng tương tác.

Trong thời đại mà bất kỳ ai cũng có thể trở thành “người đưa tin”, nghề phóng viên ảnh đang đối mặt với những thách thức lớn chưa từng có: từ làn sóng AI đến áp lực tốc độ, từ cám dỗ view đến nguy cơ đánh mất niềm tin công chúng.

Trong dòng chảy ký ức của nhà quay phim, NSND Nguyễn Văn Nẫm, những gương mặt thầy và trò của khóa học “độc nhất vô nhị” ấy vẫn vẹn nguyên, sống động như vừa mới hôm qua, như chưa hề có 59 năm dài chen giữa.

Hơn 40 năm tuổi nghề và 40 năm tuổi Đảng, nhà báo Phan Thế Cải đã cống hiến hết mình cho nghề nghiệp. Bằng sự khiêm tốn học hỏi và sự đam mê với nghề nghiệp, ông đã đi nhiều và viết nhiều. Mỗi bài báo của ông đều nhạy bén về thời sự, có tính chân thật và bút pháp sắc sảo.

Từ một nhân viên điện trên Tàu 792, Hải đội 511, Lữ đoàn 127, Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân, Thiếu tá Quân nhân chuyên nghiệp Nguyễn Văn Định đã bén duyên với nghề báo bằng niềm đam mê và sự trăn trở. 

Từ một chàng trai nơi bãi bồi phù sa châu thổ sông Cửu Long, Nguyễn Hoàng đến với điện ảnh bằng đam mê cháy bỏng, bằng sự hồn nhiên khi sáng tạo nên những bộ phim tài liệu. Từ bàn chân lấm bùn dòng sông Mê Kông, anh bước ra thế giới, được đón nhận bằng những cái ôm ấm áp, chân thành

Vào khoảng cuối năm 2020 đến cuối năm 2021, Hiệu đã có một khoảng thời gian dài tác nghiệp tại các điểm nóng khi dịch COVID-19 bùng phát tại TP. Hồ Chí Minh.

Tháng 4 năm 2025, nhà báo Thanh Vân, Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội được cử sang Myanmar tác nghiệp ngay sau khi vụ động đất 7,7 độ richter xảy ra. Chị là nữ nhà báo duy nhất trong đoàn công tác đặc biệt của Việt Nam.

Cuộc trò chuyện giữa nhà báo, nhà thơ Nguyễn Sĩ Đại và nhà báo Đậu Ngọc Đản chung quanh chuyện đời, chuyện nghề, nhất là những kỷ niệm trên chiến trường đã cho thấy sự khốc liệt của công việc làm báo thời chiến và lòng say nghề của những người lính cầm bút lúc bấy giờ.

Không chỉ là cây bút kỳ cựu trong làng báo phía nam, với gần 60 năm làm nghề, Trần Trọng Thức còn được biết đến là một trong những nhân tố chủ chốt của Nhóm Thứ Sáu lừng danh Thành phố Hồ Chí Minh những ngày sau Giải phóng. 

Ngày 21/6 – Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam là dịp để tri ân những người làm báo đã và đang bền bỉ cống hiến cho sự thật. Nhưng giữa những lời chúc tụng, vẫn có một sự thật không dễ chấp nhận: nghề báo – đặc biệt với những phóng viên chiến trường – vẫn là một trong những nghề nguy hiểm nhất thế giới.

Được mệnh danh là “vua” săn giải với khoảng hơn 40 giải báo chí các cấp trong tay; trong đó có tới 9 giải Báo chí Quốc gia, nhưng nhà báo Võ Mạnh Hùng (Báo điện tử VietnamPlus) cho rằng, sự tưởng thưởng lớn nhất anh nhận được chính là sự ghi nhận và đánh giá từ bạn đọc.