Từ ngày 5-14/6/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tới Cộng hòa Pháp để tham dự Hội nghị Cấp cao Liên hợp quốc lần thứ ba về Đại dương, đồng thời tiến hành một loạt hoạt động song phương tại đây, trước khi tiếp tục các chuyến thăm chính thức tới Estonia và Thụy Điển.
Diễn ra ngay sau chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tới Việt Nam, chuyến công du của Thủ tướng thể hiện sự tiếp nối nhịp nhàng trong đối thoại cấp cao, đồng thời thúc đẩy hợp tác chiến lược trên nhiều lĩnh vực như giáo dục, khoa học-công nghệ, phát triển bền vững và bảo vệ đại dương.
Nhân dịp đặc biệt này, Đại sứ Cộng hòa Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet đã trả lời phỏng vấn Báo Nhân Dân, chia sẻ đánh giá về kết quả chuyến thăm lịch sử của Tổng thống Macron, kỳ vọng vào hợp tác song phương trong thời gian tới, cũng như vai trò của Việt Nam và Pháp trong việc thúc đẩy các nỗ lực toàn cầu bảo vệ đại dương vì một tương lai phát triển bền vững.
Củng cố đối thoại chiến lược và làm sâu sắc quan hệ Việt Nam-Pháp
Phóng viên: Đại sứ có thể chia sẻ những điểm đáng nhớ, nổi bật nhất của chuyến thăm cấp nhà nước mới đây của Tổng thống Cộng hòa Pháp Emmanuel Macron và Phu nhân tới Việt Nam? Các kết quả chuyến thăm phản ánh như thế nào các ưu tiên của quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Pháp và Việt Nam?
Đại sứ Olivier Brochet: Trước hết, tôi muốn nhấn mạnh rằng chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tới Việt Nam là một dấu mốc đáng nhớ, với nhiều khoảnh khắc hữu nghị và các cuộc trao đổi sâu sắc giữa lãnh đạo hai nước. Tổng thống Pháp và Phu nhân thực sự xúc động trước sự tiếp đón nồng hậu và chu đáo của lãnh đạo cấp cao Việt Nam. Không khí các buổi gặp vừa sôi nổi vừa thân tình, thể hiện mong muốn từ cả hai phía về việc tạo động lực mới cho mối quan hệ song phương.
Điều khiến tôi ấn tượng nhất chính là sự nghiêm túc và đồng điệu trong phân tích tình hình quốc tế từ cả hai phía. Lãnh đạo hai nước chia sẻ đánh giá chung về một thế giới đang có nhiều bất ổn, với nguy cơ tái lập tư duy đối đầu theo kiểu khối và sự thách thức đối với trật tự quốc tế và luật pháp quốc tế mà chúng ta đã cùng xây dựng sau Thế chiến thứ hai. Những diễn biến này đang đặt ra mối nguy cho hòa bình toàn cầu, từ châu Âu, Trung Đông đến châu Á.
Trong lĩnh vực thương mại quốc tế, các nguyên tắc tưởng chừng vững chắc cũng đang bị đặt lại câu hỏi, gây ra trạng thái can thiệp và bất ổn thường trực. Trước bối cảnh đó, cả Pháp và Việt Nam đều không chọn cách đứng ngoài. Chúng ta là những quốc gia có chủ quyền, luôn bảo vệ quyền tự quyết và mong muốn hợp tác cùng các đối tác, bao gồm cả EU và ASEAN, để giữ gìn sự lý trí trong các cơ chế quốc tế, duy trì cân bằng và sự ổn định cho hệ thống toàn cầu.
Chuyến thăm vừa qua của Tổng thống Macron cho thấy sự đồng thuận mạnh mẽ trong quan điểm và quyết tâm tăng cường hợp tác giữa hai nước, cũng như giữa EU và ASEAN. Đây là nền tảng để triển khai hợp tác chiến lược trên các lĩnh vực quan trọng như an ninh, quốc phòng, năng lượng và khoa học.
Pháp và Việt Nam là hai quốc gia hiểu biết và tin tưởng lẫn nhau, với quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện. Trên nền tảng đó và với sự đồng điệu trong phân tích bối cảnh quốc tế, chúng ta đã thiết lập điều tôi gọi là “cuộc đối thoại tin cậy” – nền tảng cho một mối quan hệ đối tác thực sự vững chắc.
Tôi sẽ không đi sâu vào các ưu tiên cụ thể vì đã được nêu trong Tuyên bố chung. Nhưng điều quan trọng hơn cả là: sau chuyến thăm, ngoài sự hữu nghị và hợp tác, hai bên đã củng cố một niềm tin thực sự, giữa hai quốc gia và giữa các nhà lãnh đạo, để cùng nhau đối mặt với những thách thức toàn cầu trong thời gian tới.
Phóng viên: Tại Đối thoại Shangri-la lần thứ 22 vừa qua được tổ chức tại Singapore, Tổng thống Pháp đã có bài phát biểu nêu lên các ưu tiên của Pháp trong việc tăng cường sự hiện diện của mình tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Pháp dự định sẽ thực hiện những biện pháp nào trong tương lai để thúc đẩy các trục hợp tác mới nhằm quản lý rủi ro và bảo đảm an ninh tại khu vực?
Đại sứ Olivier Brochet: Tại Singapore, Tổng thống Macron nhấn mạnh rằng Pháp là một quốc gia hiện diện tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, với lãnh thổ, dân cư và lực lượng quân sự thường trú. Từ năm 2018, Pháp đã xây dựng chiến lược rõ ràng cho khu vực này và hiện đang đóng vai trò dẫn dắt trong Liên minh châu Âu nhằm thúc đẩy quan hệ đối tác năng động với toàn bộ khu vực.
Trong không gian chiến lược rộng lớn này, ASEAN là một trọng tâm hợp tác của Pháp và EU. Việt Nam được xem là cửa ngõ quan trọng để thúc đẩy mối quan hệ Pháp-ASEAN, nhờ vị trí chiến lược và vai trò ngày càng nổi bật. Pháp cũng duy trì quan hệ sâu sắc với các nước như Singapore, Indonesia, Malaysia và mong muốn mở rộng hơn nữa hợp tác với Việt Nam.
Mục tiêu của chúng tôi là hỗ trợ ASEAN nâng cao khả năng tự chủ chiến lược, tương tự như cách Pháp đã và đang thúc đẩy tại châu Âu. Điều này bao gồm hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng, công nghiệp quốc phòng, và phát triển các công nghệ then chốt như trí tuệ nhân tạo, năng lượng, giao thông, nhằm bảo vệ chủ quyền và tăng cường năng lực độc lập.
Tổng thống Macron cũng khẳng định với lãnh đạo Việt Nam rằng Pháp sẵn sàng mở rộng hợp tác toàn diện, không có điều gì là cấm kỵ. Việc tàu sân bay Charles de Gaulle tham gia tập trận tại Biển Đông cùng lực lượng Philippines là minh chứng cho cam kết của Pháp đối với tự do hàng hải và ổn định khu vực, phù hợp với vai trò thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Hợp tác vì đại dương bền vững và phát triển đổi mới sáng tạo
Phóng viên: Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng đoàn đại biểu Việt Nam sẽ tới Nice, Pháp để tham dự Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc lần thứ 3-UNOC3. Đại sứ đánh giá thế nào về sự tham gia của lãnh đạo Việt Nam tại sự kiện do Pháp đăng cai lần này?
Đại sứ Olivier Brochet: Chúng tôi rất vui khi Thủ tướng Việt Nam quyết định tham dự Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc do Pháp và Costa Rica đồng chủ trì. Sự hiện diện này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam với các vấn đề toàn cầu, đặc biệt là biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học.
Với hơn 3.200km đường bờ biển, Việt Nam là quốc gia chịu ảnh hưởng trực tiếp từ nước biển dâng, sạt lở bờ biển, suy giảm nguồn lợi thủy sản và các thách thức về tự do hàng hải. Do đó, tiếng nói của Việt Nam tại Hội nghị càng có ý nghĩa. Chúng tôi và Việt Nam có chung quan điểm cần thể hiện tại các diễn đàn Liên hợp quốc. Việt Nam cũng là đối tác rất quan trọng, được quốc tế đặc biệt quan tâm trong khuôn khổ hợp tác với Liên hợp quốc.
Pháp mong muốn phối hợp chặt chẽ với Việt Nam, bao gồm cả đề xuất tổ chức sự kiện bên lề về các đồng bằng lớn trên thế giới, trong đó có đồng bằng sông Mekong. Hội nghị tại Nice sẽ là minh chứng rõ ràng cho mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.
Một trọng tâm tại Hội nghị là thúc đẩy Hiệp ước bảo vệ vùng biển quốc tế (BBNJ). Pháp đã phê chuẩn và kỳ vọng Việt Nam sớm làm điều tương tự để văn kiện này sớm có hiệu lực. Đây là bước tiến then chốt để bảo vệ các giá trị chung của nhân loại.
Hội nghị tại Nice có tầm quan trọng tương đương các Hội nghị COP về khí hậu và đa dạng sinh học. Chúng tôi nhìn thấy tương lai toàn cầu gắn với "tam giác" khí hậu-đại dương-đa dạng sinh học. Nếu một đỉnh trong tam giác đó yếu đi, cả nhân loại sẽ bị đe dọa.
Đại dương là trung tâm của các vấn đề an ninh, chủ quyền và phát triển bền vững, nhưng hiện đang đối mặt với hàng loạt nguy cơ như nhiệt độ tăng, axit hóa, ô nhiễm nhựa, và dòng hải lưu biến đổi. Mọi tổn thương của Trái Đất đều phản ánh qua đại dương. Pháp đang phối hợp chặt chẽ với EU và Việt Nam để cùng hành động kịp thời, trước khi quá muộn.
Phóng viên: Đại sứ có chia sẻ rằng Pháp đang hợp tác với các đối tác về đại dương. Vậy Pháp và Việt Nam có thể làm gì cùng nhau để khai thác bền vững tài nguyên biển?
Đại sứ Olivier Brochet: Chúng ta đã hợp tác trên trường quốc tế, nhất là thúc đẩy các quy định về vùng biển quốc tế, nơi hiện chưa có bất kỳ quy chuẩn nào. Hiệp ước BBNJ là một bước tiến nhằm điều chỉnh việc khai thác tài nguyên tại vùng biển quốc tế.
Ngoài ra, hợp tác khoa học giữa hai bên đã có từ lâu, đặc biệt trong nghiên cứu hải dương học, với sự tham gia của IRD, IFREMER và CIRAD - các tổ chức Pháp đang phối hợp rất chặt chẽ với các đối tác Việt Nam. Thí dụ, năm ngoái chiến dịch khảo sát Hải dương học hỗn hợp PLUME do IRD, IFREMER phối hợp cùng Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam thực hiện, đã nghiên cứu tình trạng ô nhiễm Biển Đông và đề xuất giải pháp giúp Việt Nam xử lý ô nhiễm.
Pháp cũng hỗ trợ Việt Nam trong việc ứng phó với sạt lở bờ biển. Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) đang triển khai nhiều chương trình hỗ trợ các tỉnh của Việt Nam xử lý các vấn đề này. Ngoài ra, còn một vấn đề khác là thẻ vàng của EU đối với thủy sản Việt Nam, yêu cầu Việt Nam kiểm soát nguồn gốc thủy sản để tránh khai thác quá mức. Về vấn đề này, Pháp cũng hỗ trợ Việt Nam thực hiện các nghĩa vụ cần thiết để gỡ bỏ thẻ vàng.
Trong chuyến thăm vừa rồi của Tổng thống Pháp, chúng tôi đã công bố khoản hỗ trợ trị giá 700.000 euro (tương đương 795.000 USD) để triển khai hệ thống giám sát tàu cá bằng vệ tinh. Nếu thử nghiệm thành công, hệ thống này có thể mở rộng cho toàn bộ đội tàu của Việt Nam, giúp kiểm soát tốt hơn hoạt động đánh bắt, đáp ứng yêu cầu để gỡ thẻ vàng.
Phóng viên: Ngoài hợp tác trong lĩnh vực biển và môi trường, đổi mới sáng tạo và nghiên cứu khoa học cũng đang trở thành những trụ cột quan trọng trong quan hệ Việt-Pháp. Sau các thỏa thuận mới đây được ký kết, đâu là lĩnh vực ưu tiên mà Pháp mong muốn tập trung hợp tác với Việt Nam?
Đại sứ Olivier Brochet: Trong hơn 30 năm qua, giáo dục đại học và nghiên cứu luôn là trọng tâm hợp tác giữa Việt Nam và Pháp. Trên nền tảng đó, chúng tôi mong muốn tiếp tục tăng cường hợp tác, nhất là khi Việt Nam đang đối mặt với những thách thức phát triển mới. Nghị quyết 57 được ban hành cuối năm ngoái đã đặt ra định hướng phát triển nghiên cứu và nâng cao chất lượng đào tạo, và chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng Việt Nam trong tiến trình này.
Trong chuyến thăm của Tổng thống Pháp, hai sự kiện nổi bật đã diễn ra: Bài phát biểu của Tổng thống Macron tại Trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, nhấn mạnh vai trò đào tạo thế hệ trẻ; và Hội nghị French Tech Summit tại Thành phố Hồ Chí Minh với sự tham dự của hơn 1.500 đại biểu, chính thức phát động Năm Đổi mới sáng tạo Pháp-Việt, kéo dài đến cuối năm 2026. Chuỗi sự kiện này sẽ kết nối doanh nghiệp, trường đại học và tổ chức nghiên cứu hai nước nhằm giải quyết các thách thức phát triển.
Một mục tiêu quan trọng là thúc đẩy số lượng sinh viên Việt Nam sang Pháp học tập, bởi Pháp cung cấp nền giáo dục chất lượng cao với chi phí hợp lý - phần lớn được nhà nước tài trợ. Chúng tôi khuyến khích các bạn trẻ Việt Nam tận dụng cơ hội này. Đồng thời, hai bên cũng thống nhất cần củng cố phong trào Pháp ngữ tại Việt Nam để mở rộng cơ hội học tập trong không gian nói tiếng Pháp.
Ngoài các ngành khoa học cơ bản, hợp tác nghiên cứu giữa hai nước đang mở rộng sang lĩnh vực y tế, đặc biệt là y sinh học, giao thông, năng lượng hạt nhân và các công nghệ ứng dụng.
Tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng lĩnh vực văn hóa luôn giữ vai trò đặc biệt trong quan hệ song phương. Tổng thống Macron đã gặp gỡ, trò chuyện cùng các nghệ sĩ Việt Nam và dành hơn một giờ thăm xưởng nghệ nhân sơn mài đương đại – thể hiện sự trân trọng với văn hóa Việt Nam. Như Jean Monnet từng nói: “Nếu được làm lại từ đầu, tôi sẽ không bắt đầu từ kinh tế. Tôi sẽ bắt đầu từ văn hóa”. Và điều đó đang được thể hiện sinh động trong quan hệ Việt-Pháp hôm nay.
Cảm ơn những chia sẻ của Đại sứ!
