1. Nhiều cán bộ, phóng viên, biên tập viên TTXVN tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh năm ấy còn rất trẻ. Gần 260 cán bộ, phóng viên, điện báo viên và nhân viên của TTXVN đã hy sinh vì lý tưởng đó. Trong ký ức của nhà báo Ngô Minh Đạo, những người đồng nghiệp ấy mãi là biểu tượng bất tử của lòng dũng cảm.
Sau năm 1975, để tưởng nhớ các đồng nghiệp đã cùng mình vượt qua bao hiểm nguy nơi chiến trường B-C-K (Ba nước: Việt Nam, Lào, Campuchia), ông đã tổ chức triển lãm ảnh chân dung do chính ông chụp. Ấy là lát cắt của ký ức, khắc họa chân thực hình ảnh những phóng viên từng đối mặt với mưa bom, bão đạn. Mỗi bức chân dung là một câu chuyện. Một nhân vật. Một chiến sĩ không mang súng, nhưng luôn đối mặt với kẻ thù trong mọi hoàn cảnh. Các phóng viên thời ấy chỉ viết về các chiến sĩ trên chiến trường, rất hiếm khi nhắc đến chính mình. Những bức ảnh ghi lại khoảnh khắc quân giải phóng xông lên giữa làn mưa đạn, lính nguỵ kéo cờ trắng ra hàng, hay hình ảnh nữ y tá băng bó vết thương cho bộ đội giữa chiến hào… đều được chụp trong điều kiện khốc liệt.
2. Nhà báo Ngô Minh Đạo sinh năm 1937 tại xã Sơn Hải, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông là một trong những phóng viên thuộc thế hệ đầu tiên của TTXVN. Năm 1966, ông được cử làm phóng viên thường trú tại Quảng Bình với bút danh “Đức Minh”. Hồi tưởng về chuyến đi ấy, ông kể: Chiếc xe U-oát Liên Xô len lỏi giữa đoàn xe tải lớn chở lương thực, vũ khí vào nam, ì ạch vượt qua những cung đường đầy hố bom. Ban ngày không thể đi vì máy bay Mỹ oanh tạc, bắn phá liên tục, phải đi đêm, ăn lương khô, uống nước suối để cầm cự. Sau gần một tháng, ông và nhóm phóng viên mới đến được đất Quảng Bình, nơi những tin chiến thắng và hình ảnh dũng sĩ diệt Mỹ được ông gửi về bắc, đăng trên các mặt báo quan trọng.
Năm 1967, ông được điều sang làm chuyên gia giúp bạn tại Lào (KPL - Phân xã Lào) ở khu vực Cánh đồng Chum, tỉnh Xiêng Khoảng. Nhóm ba người - phóng viên tin, ảnh và kỹ thuật - chỉ còn lại mình ông sau khi hai đồng đội hy sinh trong một trận càn quét. Những năm tháng nơi đất bạn đầy gian khổ: đói rét, thiếu ăn, đi bộ hàng chục cây số, liên tục bị bọn phỉ truy đuổi, đốt lán trại.
Gần trọn cuộc đời cống hiến cho sự nghiệp báo chí cách mạng, ông chưa từng để xảy ra một sai sót nào khi tác nghiệp. Những bức ảnh của ông không chỉ có giá trị báo chí, mà còn là chứng tích sống động của lịch sử, được nhiều cơ quan trong và ngoài nước lưu giữ, sử dụng.
3. Năm 1973, ông tham gia đoàn đại biểu Việt Nam dự Đại hội Thanh niên - Sinh viên Thế giới lần thứ 10 tại Berlin (CHDC Đức), do Bí thư Trung ương đoàn Vũ Quang dẫn đầu. Chuyến đi thành công, đánh dấu một bước ngoặt trong sự nghiệp của ông. Năm 1978, ông nhận nhiệm vụ tháp tùng Phó Chủ tịch nước Nguyễn Hữu Thọ trong chuyến công du 14 nước châu Phi. Đến năm 1982, sau chuyến công tác cùng Chủ tịch Quốc hội Trường Chinh, ông được giao nhiệm vụ đặc biệt: trở thành phóng viên chuyên trách theo sát các hoạt động của lãnh đạo cấp cao Đảng và Nhà nước. 17 năm gắn bó cùng các nhà lãnh đạo cao cấp, nhà báo Ngô Minh Đạo không để sót bất kỳ thông tin nào. Công việc đòi hỏi ông phải luôn sẵn sàng như một người lính gác tin tức: có khi chỉ được báo trước 15 phút là phải lên đường. “Không có Tết, không có phép nghỉ. Nhiều lúc giữa hàng trăm phóng viên nước ngoài to cao, thiết bị hiện đại, tôi phải luồn lách mới ghi được những khung hình mình mong muốn”, ông kể. Vất vả nhất là khâu chuyển tin, ảnh về nước qua hệ thống fax. Có khi ông phải mang phim đến các văn phòng AFP để tráng và gửi về. “Chỉ khi xem ảnh đạt yêu cầu thì tôi mới thở phào nhẹ nhõm”, ông nhớ lại.
Là hội viên Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam từ năm 1966, ông từng đoạt nhiều giải thưởng cao quý: Giải đặc biệt của Ủy ban Bảo vệ Hòa bình Liên Xô cho tác phẩm “Máy bay địch đang đến gần”, Giải nhất cuộc thi ảnh Biên phòng toàn quốc, Giải ba cuộc thi ảnh Du lịch Việt Nam và hàng loạt giải thưởng triển lãm ảnh khác. Năm 2014, ông được tổ chức Kỷ lục Việt Nam vinh danh là “Kỷ lục gia” trong lĩnh vực nhiếp ảnh báo chí. Cùng năm, ông có tác phẩm được trưng bày tại triển lãm “Nhìn từ cánh bay - Non nước Việt” - một triển lãm nghệ thuật giới thiệu những góc nhìn Việt Nam từ trên cao, gợi cảm hứng tự hào dân tộc sâu sắc.
