Thống kê của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cho thấy, hơn 60% số giao dịch tài chính hiện nay đã được thực hiện qua ngân hàng số. Thực tế triển khai cũng ghi nhận, đến nay, hơn 87% số người trưởng thành có tài khoản thanh toán tại ngân hàng và nhiều ngân hàng đã có hơn 95% số lượng giao dịch được xử lý trên kênh số.
CHUYỂN ĐỔI MẠNH MẼ MÔ HÌNH NGÂN HÀNG SỐ
Theo báo cáo của NHNN, tính đến cuối năm 2024, có khoảng năm ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, trong đó ba ngân hàng đã triển khai các biện pháp tái cơ cấu thông qua chuyển đổi số. Bằng cách áp dụng công nghệ ngân hàng số, các ngân hàng yếu kém có thể giảm đáng kể chi phí vận hành, hạn chế rủi ro tài chính và mở rộng khả năng tiếp cận khách hàng.
Trong khi đó, nghiên cứu của McKinsey & Company cũng chỉ ra rằng, việc tích hợp AI và Big Data trong quản trị tài chính có thể giúp các ngân hàng giảm tới 30% rủi ro tín dụng và cải thiện khả năng phát hiện gian lận. Các hệ thống ngân hàng số hiện đại có khả năng giám sát các giao dịch bất thường, phát hiện các nguy cơ gian lận ngay lập tức.
Theo báo cáo của NHNN, tính đến cuối năm 2024, có khoảng năm ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, trong đó ba ngân hàng đã triển khai các biện pháp tái cơ cấu thông qua chuyển đổi số. Bằng cách áp dụng công nghệ ngân hàng số, các ngân hàng yếu kém có thể giảm đáng kể chi phí vận hành, hạn chế rủi ro tài chính và mở rộng khả năng tiếp cận khách hàng.
Điều này cũng được minh chứng qua thực tế khi ngay lập tức, ba trong bốn ngân hàng sau khi chuyển giao bắt buộc và tái cấu trúc đều đã định hướng chuyển đổi mạnh mẽ sang mô hình ngân hàng số.
Đơn cử như Vikki Digital Bank sau khi HDBank tiếp nhận đã thực hiện chiến lược đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ để xây dựng một ngân hàng số hiện đại, cung cấp các dịch vụ tài chính linh hoạt và tiện lợi.
Sau khi MB tiếp nhận OceanBank và đổi tên thành Modern Bank of Vietnam (MBV) cũng đã tái cấu trúc toàn diện và chuyển đổi hoàn toàn sang mô hình ngân hàng số, tích hợp công nghệ AI và Big Data để tối ưu hóa quy trình và tăng cường bảo mật thông tin khách hàng.
Còn VCBNeo, sau khi Vietcombank tiếp nhận CBBank, đã chuyển hướng trở thành ngân hàng số chuyên hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận nguồn vốn một cách dễ dàng và hiệu quả hơn.
Tổng Giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần Tiên phong (TPBank) Nguyễn Hưng cho biết, TPBank đã áp dụng công nghệ điện toán đám mây, Big Data và trí tuệ nhân tạo (AI) một cách toàn diện trong hoạt động của ngân hàng. “Việc áp dụng các công nghệ hiện đại nhất giúp TPBank tiết kiệm thời gian phát triển và vận hành các mô hình mới xuống còn 40%. Trải nghiệm khách hàng tại TPBank cũng được nâng cao.
Với sự hỗ trợ từ các công nghệ hiện đại, TPBank đã xây dựng một hệ sinh thái sản phẩm và dịch vụ ngân hàng tiên tiến, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng trên thị trường nhờ việc tăng khả năng hỗ trợ khách hàng, từ việc đáp ứng nhu cầu đa dạng đến cung cấp các dịch vụ tiện ích phong phú thông qua các kênh giao dịch kỹ thuật số”, ông Nguyễn Hưng phân tích.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Huân-giảng viên Trường đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá, hiện nay các ngân hàng đang chuyển đổi sang mô hình số hóa, cắt giảm mạnh nhân sự để tối ưu hóa hiệu quả hoạt động, giảm chi phí vận hành. Đó cũng là lý do các ngân hàng lựa chọn chuyển đổi thành ngân hàng số thay vì tiếp tục duy trì mô hình ngân hàng truyền thống. “Việc duy trì các chi nhánh vật lý tốn kém chi phí thuê mặt bằng, nhân sự, và các khoản chi phí vận hành khác. Trong khi ngân hàng số lại có thể hoạt động chủ yếu qua các nền tảng trực tuyến, giảm sự phụ thuộc vào chi nhánh và tiết kiệm chi phí cơ sở hạ tầng”, ông Nguyễn Hữu Huân nhấn mạnh.
GIẢI BÀI TOÁN AN TOÀN, BẢO MẬT
Bên cạnh những lợi ích thiết thực, chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng cũng đặt ra không ít thách thức cho toàn hệ thống ngân hàng. Các ngân hàng sẽ phải đối mặt nhiều vấn đề lớn, nhất là những thách thức trong việc bảo đảm an ninh và bảo mật dữ liệu, chi phí đầu tư, quản lý vận hành và đào tạo nhân viên.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Huân cho biết, chuyển đổi số ngành ngân hàng sẽ ứng dụng các công nghệ trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư như AI, Big Data, Blockchain và IoT.
Do đó, ông nhận thấy rằng điều khó nhất trong công cuộc chuyển đổi số của ngân hàng chính là công nghệ, đòi hỏi các ngân hàng phải đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng công nghệ, phần mềm và đào tạo nhân viên. Mặt khác, việc chuyển đổi số còn phụ thuộc vào tầm nhìn và tư duy, định hướng của mỗi ngân hàng, cho nên chuyển đổi số trước tiên phải là chuyển đổi tư duy - đây là yếu tố tiên quyết và cũng là thách thức lớn nhất.
Theo ông Nguyễn Hưng, nếu không có hệ thống bảo mật đủ mạnh, các ngân hàng có thể đối mặt nguy cơ mất dữ liệu khách hàng, bị tấn công mạng hoặc gặp phải các vụ gian lận tài chính nghiêm trọng. Do đó, các ngân hàng cần đầu tư mạnh vào các giải pháp bảo mật hiện đại như mã hóa dữ liệu, xác thực đa lớp (MFA) và ứng dụng AI trong giám sát giao dịch.
Đại diện lãnh đạo MB cũng cho rằng, để chuyển đổi số ngân hàng phát huy hiệu quả cao hơn, cần ban hành quy định cụ thể về bảo mật dữ liệu ngân hàng, bảo đảm tiêu chuẩn an ninh mạng và quy trình quản lý rủi ro.
Các ngân hàng cần chịu trách nhiệm rõ ràng khi xảy ra vi phạm bảo mật và có chế tài nghiêm khắc cho những trường hợp không tuân thủ. Ngoài ra, hệ thống ngân hàng cần nhận diện các rủi ro, từ đó cập nhật chính sách bảo mật thường xuyên nhằm bảo vệ quyền lợi của khách hàng và nâng cao uy tín trong bối cảnh an ninh mạng ngày càng phức tạp.
