Quản lý hiệu quả thị trường vàng, huy động nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội

Cùng dự buổi làm việc có đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Nguyễn Duy Ngọc, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương; Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; các đồng chí Bí thư Trung ương Đảng: Lê Hoài Trung, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Trần Lưu Quang, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; đồng chí Hồ Đức Phớc, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương.

Tại buổi làm việc, đồng chí Trần Lưu Quang trình bày báo cáo đánh giá, đề xuất cơ chế, chính sách quản lý hiệu quả thị trường vàng trong thời gian tới, trong đó nhấn mạnh quan điểm quản lý thị trường vàng theo nguyên tắc của thị trường, có sự quản lý phù hợp của Nhà nước, xóa bỏ tư duy không quản được thì cấm, tôn trọng quyền sở hữu, quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh, bảo đảm sự minh bạch trên thị trường.

Về cơ chế, chính sách cụ thể, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương đề xuất hai nhóm giải pháp, gồm các giải pháp ưu tiên thực hiện ngay và các giải pháp cần nghiên cứu để áp dụng hoặc thí điểm áp dụng. Các giải pháp cần được triển khai từng bước, có lộ trình rõ ràng và được điều chỉnh phù hợp với thực tế nhằm xây dựng niềm tin của người dân vào hệ thống tài chính và chính sách của Nhà nước, góp phần đưa nguồn lực vàng vào phục vụ phát triển kinh tế.

Trao đổi tại buổi làm việc, các đại biểu làm rõ hơn hiện trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển thị trường vàng trong nước; đồng thời nêu một số khuyến nghị đổi mới cơ chế, chính sách quản lý thị trường vàng.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm cơ bản nhất trí với nội dung báo cáo của Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; đánh giá cao những ý kiến đóng góp thẳng thắn, tâm huyết, hữu ích của các đại biểu dự họp.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, cơ chế, chính sách quản lý thị trường vàng ở Việt Nam trong những năm qua đã có những điều chỉnh, hoàn thiện tích cực. Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận rằng các cơ chế, chính sách quản lý, điều tiết thị trường vàng chậm được đổi mới, chưa theo kịp sự phát triển của thị trường.

Thị trường vàng được quản lý kém linh hoạt, không phù hợp với diễn biến cung cầu chung trên thị trường thế giới, gây hệ lụy cho nền kinh tế, nhất là tình trạng buôn lậu vàng, chảy máu ngoại tệ ra nước ngoài. Tồn tại tình trạng độc quyền trên thị trường, không kích thích cạnh tranh và thúc đẩy hoạt động kinh doanh vàng lành mạnh. Cơ chế, chính sách quản lý chưa tạo được động lực để huy động các nguồn lực nhàn rỗi trong dân đầu tư cho phát triển kinh tế-xã hội. Người dân đầu tư nhiều vào vàng. Phương thức quản lý chủ yếu vẫn theo cách truyền thống, thiếu những hình thức kinh doanh hiện đại.

Thực tiễn trên đòi hỏi cần khẩn trương đổi mới, hoàn thiện cơ chế quản lý thị trường vàng theo hướng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương đề xuất.

Chỉ đạo phương hướng nhiệm vụ trong thời gian tới, Tổng Bí thư đề nghị quán triệt rõ quan điểm phải chuyển mạnh từ tư duy hành chính sang tư duy thị trường có kỷ cương, từ “siết để kiểm soát” sang “mở để quản trị”, xóa bỏ tư duy “không quản được thì cấm”; đồng thời phải đưa thị trường vàng vận động phù hợp với các nguyên tắc của thị trường, có sự quản lý của Nhà nước. Tránh can thiệp cứng nhắc, bó hẹp sự vận động; phát huy ưu điểm của thị trường, bảo đảm sự minh bạch trên thị trường; tôn trọng quyền sở hữu, quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh của người dân và doanh nghiệp. Xác định việc lưu trữ vàng của người dân như một hình thức tiết kiệm và đầu tư là nhu cầu chính đáng, cần tôn trọng và tiếp cận xây dựng cơ chế, chính sách quản lý một cách phù hợp.

Về mục tiêu, Tổng Bí thư nêu rõ, quản lý hiệu quả thị trường vàng, ổn định kinh tế vĩ mô, huy động nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội. Để thực hiện, các nhiệm vụ, giải pháp đặt ra là phải hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, nhanh chóng sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, theo hướng thị trường hóa có lộ trình và có kiểm soát chặt chẽ; tạo sự kết nối hiệu quả hơn giữa thị trường vàng trong nước và thị trường quốc tế. Xóa bỏ thế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng, nhưng có thể cấp phép cho nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng nhằm tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng, từ đó giúp đa dạng hóa nguồn cung và ổn định giá cả. Mở rộng quyền nhập khẩu có kiểm soát để tăng cung vàng, góp phần giảm chệnh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới, đồng thời hạn chế tình trạng buôn lậu vàng qua biên giới.

Tổng Bí thư cho rằng cần khuyến khích phát triển thị trường vàng trang sức trong nước để từng bước đưa Việt Nam trở thành trung tâm chế tác, xuất khẩu vàng trang sức chất lượng cao, chuyển hóa vàng tích trữ thành sản phẩm có giá trị gia tăng. Phát triển các kênh đầu tư thay thế hấp dẫn để huy động vàng từ trong dân cư vào nền kinh tế. Nâng cao hiệu quả quản lý và phối hợp liên ngành, nhất là trong phòng, chống buôn lậu vàng. Phát huy vai trò của Hiệp hội kinh doanh vàng, làm cầu nối giữa doanh nghiệp vàng với cơ quan quản lý, kịp thời phản ánh khó khăn, kiến nghị và phối hợp thực hiện các biện pháp bình ổn thị trường khi cần. Duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và niềm tin vào đồng tiền Việt Nam, coi đây là giải pháp căn bản, lâu dài để chuyển hóa nguồn lực từ vàng vào phát triển kinh tế. Sớm xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu về thị trường vàng nhằm tăng tính công khai, minh bạch, để thu thuế, quản lý, đánh giá tác động đối với thị trường vàng ngoại hối, tỷ giá, các kênh đầu tư khác nhau.

Để sớm áp dụng các giải pháp cho phù hợp và bảo đảm có lộ trình, Tổng Bí thư nhấn mạnh cần tập trung nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất việc triển khai thành lập Sở Giao dịch vàng quốc gia hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở Giao dịch hàng hóa; hoặc lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Nghiên cứu, áp dụng thuế đối với giao dịch mua bán vàng để nâng cao tính minh bạch thị trường, khả năng theo dõi thị trường của cơ quan quản lý và hạn chế mua bán vàng vì mục đích đầu cơ. Nghiên cứu xóa bỏ thuế xuất khẩu đối với vàng trang sức mỹ nghệ để khuyến khích phát triển sản xuất và xuất khẩu vàng trang sức của Việt Nam.

Tổng Bí thư giao cho Đảng ủy Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và các cơ quan liên quan báo cáo và có đề xuất cụ thể.