Những người nối những niềm vui từ Sài Gòn đến Pa-ri
Nhà nghiên cứu, Nhà báo Trần Bạch Ðằng đã đi xa, nhưng bao giờ trong cuộc sống, ông luôn nghĩ và tìm ra những điều còn trái ngược của cuộc sống, của xã hội để làm cho thế và lực của chính nghĩa sẽ & mãi chiến thắng hung ác, bạo tàn. Và đây là kỷ niệm của những người hoạt động đơn tuyến hơn 40 năm trước thực hiện dưới sự chỉ đạo của ông Trần Bạch Ðằng những năm 1969 - 1972 phục vụ Hội nghị Pa-ri về việt nam.
Chiến tuyến đôi bờ không cách biệt
Nhớ lại những ngày tháng đấu tranh lâu dài, quyết liệt tại Hội nghị Pa-ri về Việt Nam, đồng chí Dương Ðình Thảo, phát ngôn viên chính thức của phái đoàn Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam nhớ rõ: Lúc đó, hai đoàn của ta đấu tranh quyết liệt hằng ngày, có khi đến đêm với phái đoàn Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn tại Pa-ri, mỗi lần đấu lý thì đoàn Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn thường rất lật lọng trước những chứng cứ của hai phái đoàn ta đưa ra. Ðó là điều hai phái đoàn ta thường rất khó tìm chứng cứ để buộc tội những hành động vi phạm nhân quyền của Mỹ - ngụy, khi chúng đang đi vào cao điểm chiến dịch Việt Nam hóa chiến tranh do R.Ních-xơn vạch ra. Hằng ngày, trên vùng đất Nam Bộ, chúng đã tàn sát đồng bào ta ở ngay Sài Gòn và các tỉnh Nam Trung Bộ, Nam Bộ.
Chủ trương sử dụng Bưu điện Sài Gòn để chuyển báo chí công khai in ấn tại Sài Gòn của chế độ Sài Gòn xuất phát từ ý tưởng và đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Trần Bạch Ðằng, Bí thư Khu ủy Sài Gòn lúc đó.
Vậy là từ đầu năm 1969 trở đi, trên bàn đàm phán Pa-ri, có một nguồn thông tin chính thức hằng ngày có lợi trực tiếp cho hai phái đoàn đàm phán của ta, đó là những chuyến thư được T.Ư Cục miền Nam và Khu ủy Sài Gòn bố trí chuyển công khai bằng máy bay từ sân bay Tân Sơn Nhất đến thẳng Thủ đô Pa-ri của nước Pháp. Và người thực hiện sự chỉ đạo đó bây giờ vẫn còn khỏe mạnh, hiện đang sống tại quận 3, dù đã hơn 75 tuổi. Ðó là cô Trần Thị Ngọc Sương, một cán bộ hoạt động bí mật đơn tuyến của Khu ủy Sài Gòn - Gia Ðịnh trong nội tình của ngành giao bưu chế độ Sài Gòn trước năm 1975.
Bí mật đơn tuyến của phụ nữ Sài Gòn
Việc mua báo, chọn loại báo, cử ai đóng vào bưu phẩm ở bên ngoài Bưu cục Trung tâm Sài Gòn, cho đến khâu ai được đưa và nhận bưu phẩm gửi ở quầy (ghichet) của Bưu điện Trung tâm Sài Gòn qua Trung tâm khai thác vận chuyển (Transmission), đến khâu thư đi (Départ), phải qua bao nhiêu khâu kiểm tra, kiểm soát của tình báo Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn tại Bưu cục trung tâm. Sau khi qua các thủ tục thông thường theo Luật Bưu chính quốc tế, các chuyến hàng "đặc biệt" kia được công khai lên máy bay đến Pa-ri không quá cảnh một nước thứ ba nào.
Từ bưu phẩm đi, đến hằng ngày, các địa chỉ đỏ này lại chọn lọc lần nữa và các thông tin quý giá được chuyển ngay đến nơi ở của hai phái đoàn ta do đồng chí Lê Ðức Thọ làm Trưởng đoàn, đồng chí Xuân Thủy và Nguyễn Thị Bình là Trưởng đoàn Ngoại giao của hai đoàn Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa và Chính phủ Cách mạng lâm thời cộng hòa miền Nam Việt Nam để đấu trí trực tiếp với các luận điệu ngoan cố, xuyên tạc của hai đoàn Mỹ, do ngoại trưởng Mỹ TS H.Kít-xinh-giơ và ngụy quyền Sài Gòn do ngoại trưởng Trần Văn Lắm dẫn đầu tại Hội nghị Pa-ri. Thế là những thông tin của chế độ Sài Gòn cho công khai đã được đưa đến một cách nhanh chóng, kịp thời, tất cả đều bằng giấy trắng mực đen rõ ràng, in và phát hành công khai tại Sài Gòn, có cả hình ảnh các báo Sài Gòn công khai... ngày trước in xong ở Sài Gòn, ngày sau đã có mặt trên bàn cuộc họp của hai phái đoàn ta tại Pa-ri.
Và theo đồng chí Dương Ðình Thảo, khi hai phái đoàn ta đưa những chứng cứ công khai đó ra, "chúng đứng lưỡi, không chống chế vào đâu được về những nạn nhân chiến tranh, những tội ác, những trận bom càn phá, giết hại nhân dân mà đế quốc Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn đang gây ra hằng ngày ở Việt Nam, nhất là các vùng tạm chiếm miền nam".
Gần cuối Hội nghị Pa-ri, chủ trương của Khu ủy Sài Gòn - Gia Ðịnh và đồng chí Trần Bạch Ðằng, chỉ đạo các chị em bổ sung các nguồn tư liệu khác phong phú hơn nữa để phục vụ hội nghị. Cứ thế hơn ba năm trời hoạt động theo dạng đơn tuyến, các chị em trong ngành Bưu điện tại Trung tâm Sài Gòn và các anh trong nhóm bí mật ở Bưu điện Trung tâm Sài Gòn đã chuyển tải những thông tin quý giá đó, làm vũ khí cho hai phái đoàn ta đánh thẳng vào những mưu mô, hành động lật lọng của phái đoàn Mỹ-ngụy, góp phần vào thắng lợi của hội nghị. Hiệp định Pa-ri về Việt Nam và Ðông Dương được ký kết vào ngày 27-1-1973.
Thành phố Hồ Chí Minh đang xây dựng đề án phát triển ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, trong đó tập trung vào các ngành điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, mỹ thuật, nhiếp ảnh - triển lãm, quảng cáo và du lịch văn hóa.
Thông tin TP Hồ Chí Minh khởi động lại dự án làm việc, học tập lệch ca, lệch giờ để giảm ùn tắc giao thông đang thu hút sự quan tâm của nhiều người dân. Bên cạnh những ý kiến đồng tình cũng không ít người đề nghị các cơ quan chức năng thành phố cần có những phương án cụ thể để không gây xáo trộn, ảnh hưởng công việc, sinh hoạt và đời sống người dân.
Tính đến nay đã năm tháng kể từ khi công bố bảng giá các loại đất ở mức mới, UBND thành phố vẫn chưa chính thức ban hành hệ số K (Hệ số điều chỉnh tiền sử dụng đất được xác định bằng tỷ lệ giữa giá đất chuyển nhượng thực tế mang tính phổ biến trên thị trường trong điều kiện bình thường tại thời điểm xác định với giá đất do UBND cấp tỉnh quy định và công bố hằng năm) của năm 2015. Dẫn đến tình trạng hàng nghìn hồ sơ nhà đất của người dân bị ách lại.
Ðó là bà Ngô Thị Huệ, Khi mới 22 tuổi đã là Phó Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Vĩnh Long đã lãnh đạo nhân dân tại quận Vũng Liêm (nay là huyện) khởi nghĩa và cướp chính quyền trong Nam Kỳ Khởi nghĩa năm 1940. Nhân kỷ niệm 82 năm Ngày thành lập Ðảng (3-2-1930 - 3-2-2012), đồng chí Lê Thanh Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, đã thay mặt Ðảng bộ TP Hồ Chí Minh trao Huy hiệu 75 năm tuổi Ðảng cho bà Ngô Thị Huệ (người thứ hai từ bên phải sang).
Ðến TP Hồ Chí Minh vào những ngày này, dạo một vòng chung quanh trung tâm thành phố, dừng chân trước cổng chính chợ Bến Thành - nơi người, xe ngày đêm tấp nập, không thể không dừng lại ngắm quảng trường rộng lớn mang tên một liệt nữ của đất Sài Gòn những năm 1960. Ðó là nữ sinh Quách Thị Trang và Quảng trường trung tâm Sài Gòn đã mang tên chị sau giải phóng thành phố.
Tại Sài Gòn trước ngày giải phóng năm 1975, lực lượng biệt động thành đã phải sử dụng nhiều cơ sở để có thể cất giấu vũ khí an toàn trong các trận đánh "xuất quỷ nhập thần" mà Mỹ-ngụy không thể ngờ tới.
Tại miền nam và Sài Gòn - Gia Ðịnh xưa, nói đến nữ tướng Nguyễn Thị Ðịnh (trong ảnh), không ai lại không biết về một nữ tướng điềm đạm, nhân cách cao cả, song tính quyết đoán rất đỗi anh hùng. Bà sinh năm 1920 trong một gia đình nông dân nghèo tại Bến Tre. Ði hoạt động cách mạng từ năm 16 tuổi và hai năm sau - năm 1938, khi vừa 18 tuổi, bà được kết nạp vào Ðảng Cộng sản.
Tại TP Hồ Chí Minh có một nhà nghiên cứu hiện đang đứng hàng đầu cả nước về sưu tầm những cổ vật của các loại hình văn hóa người Việt - Khmer - Hoa trên nhiều phương diện. Ông là nhà nghiên cứu đáng kính - cụ Vương Hồng Sển, mà nay ai đến hỏi về những chuyện xưa của Sài Gòn, nếu nhìn thấy bộ sưu tập những cổ vật quý của cụ, sẽ hiểu thêm nhiều điều thú vị về Sài Gòn xưa.
Ngày 21-3-1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Sắc lệnh số 18 - SL cử Trung tướng Nguyễn Bình làm Tư lệnh Bộ Tư lệnh Nam Bộ đầu tiên để phục vụ cho sự nghiệp kháng chiến ở miền nam.
Tại Căn cứ T.Ư Cục miền Nam, bác Tô Bửu Giám, nguyên Phó Văn phòng T.Ư Cục miền Nam suốt từ năm 1961 - 1975, nay nghỉ hưu tại Q 10, TP Hồ Chí Minh - cho chúng tôi biết về những năm khói lửa của chiến tranh.
Ðền thờ Bác Hồ, hay nói theo cách nói của nhà nghiên cứu Trần Bạch Ðằng khi ông có dịp đến thăm là "Công trình của trái tim" - một biểu tượng tấm lòng trung kiên của người dân Trà Vinh. Ở ngay sát đồn địch, người dân vẫn lập đền để thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, kể từ sau ngày Bác đi xa..
Ðã 37 năm Ngày miền nam giải phóng, nhưng Nhà báo Hồ Vĩnh Thuận, vẫn nhớ như in từng chi tiết thời khắc trưa 30-4-1975, Ðoàn tiếp quản vào tiếp quản Ðài Truyền hình Sài Gòn...
Ngày 1-12-2009, lễ truy điệu cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập được Ðảng, Nhà nước tổ chức trang trọng tại Hội trường Thống Nhất, TP Hồ Chí Minh; sau đó theo nguyện vọng của thân tộc, quê hương, thi hài cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập được chuyển từ TP Hồ Chí Minh về quê nhà Hà Tĩnh, nơi sinh Tổng Bí thư đầu tiên của Ðảng.
Những năm 1936 - 1938 tờ báo Dân Chúng của Ðảng Cộng sản Ðông Dương đã ra đời và đặt trụ sở tại số 43 đường Hamelin, sau này là đường Lê Thị Hồng Gấm, phường Nguyễn Thái Bình, quận I, TP Hồ Chí Minh.
Nhớ lại mùa xuân cách đây 37 năm về trước, Ðại tá, Trưởng lưới tình báo H.63 Nguyễn Văn Tàu (Tư Cang) kể: Những ngày mùa xuân đó mạng lưới tình báo chiến lược của ông phải nghiên cứu, tham mưu hoạt động rất cao độ và rất căng thẳng, kể cả người đang hoạt động dưới danh nghĩa nhà báo của New York Time như tướng Phạm Xuân Ẩn và nhà tình báo Vũ Ngọc Nhạ, đang ở trong tổng hành dinh của ngụy quyền Sài Gòn.
Ngày nay, có dịp đến Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2 trên đường Lê Duẩn, quận 1, tìm lại kho lịch sử của báo chí Việt Nam, mới thấy báo xuân của Sài Gòn ngày xưa thật dân dã đời thường, mà cũng không kém phần phong phú, sức xuân.
Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Trung ương Cục miền Nam đã sử dụng báo chí làm một kênh tuyên truyền đối nội và đối ngoại hiệu quả. Một trong những tờ báo ra đời trong những ngày chiến tranh ác liệt nhất ở miền Nam - báo Giải Phóng đã đáp ứng nhiệm vụ tuyên truyền và cổ động phong trào kháng chiến của nhân dân miền Nam thời bấy giờ.
Ngày 3-1-2012, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đến tận giường bệnh của Tham mưu trưởng Quân khu Sài Gòn - Gia Ðịnh, Chỉ huy trưởng Biệt động Sài Gòn - Ðại tá Nguyễn Ðức Hùng (tức Tư Chu) đang điều trị tại Bệnh viện Nguyễn Trãi, TP Hồ Chí Minh để trao Danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân cho người đã lãnh đạo đội quân đặc biệt làm rung động Sài Gòn hơn 37 năm về trước.
Cách đây gần 130 năm, ngày 14-11-1874, Thống soái Nam Kỳ (Thiếu tướng hải quân Krantz) đã ký Nghị định của Thống đốc Nam Kỳ về thành lập Trường Chasseloup - Laubat (Collège Chasseloup - Laubat) - nay là Trường trung học phổ thông Lê Quý Ðôn nằm đối diện về hướng bắc của Dinh Ðộc Lập - Dinh Thống Nhất TP Hồ Chí Minh.
Nay ai đến Sài Gòn (TP Hồ Chí Minh), đi qua trung tâm quận I, không thể không đến viếng tượng đài Bác Hồ, trước trụ sở UBND TP Hồ Chí Minh, mà trước đây đã từng trải qua các tên gọi: Dinh Xã Tây, dinh Ðốc Lý, tòa Ðô Chính (tòa Ðô Sảnh), là một trong những kiến trúc lớn, đẹp và cổ kính vào hàng bậc nhất của Sài Gòn xưa từ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.
"Từ thành phố này, Người đã ra đi" - câu hát của bài hát nổi tiếng đó làm chúng ta nhớ lại những ngày lịch sử 100 năm trước (vào tháng 6-1911) ở Cảng Sài Gòn, nơi mà người thanh niên Nguyễn Tất Thành từ Thành phố này ra đi tìm đường cứu nước để giải phóng dân tộc.
Hiện nay, các đơn vị kinh doanh vận tải hành khách trên địa bàn TP Hồ Chí Minh đang tổ chức bán vé tàu, xe dịp Tết. Mỗi ngày có hàng nghìn lượt người đổ về các bến tàu, xe để mua vé. Tuy nhiên, tại nhiều quầy bán vé của các doanh nghiệp vận tải ở bến xe miền Ðông, các tuyến xe chạy đường dài tuyến bắc - nam, nhiều hành khách đến mua vé tàu, xe đi sau ngày 21 tháng Chạp đều nhận được thông báo hết vé.
Bến Nhà Rồng là Di tích lịch sử nổi tiếng của cả nước và cũng là Di tích lịch sử cấp thành phố vừa được xếp hạng tháng 6-2011. Tuy thế, trong gần 150 năm, đây vẫn là thương cảng lớn nhất của Nam Bộ và cả nước, có từ thế kỷ 19 do người Pháp khai thác, nằm bên sông Sài Gòn.
Vào năm 1925, tại Quảng Châu (Trung Quốc), Nguyễn Ái Quốc trong những năm tháng hoạt động tại nước ngoài đã thành lập ra Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội - tổ chức có tính chất quá độ cho sự ra đời các tổ chức cộng sản ở trong nước của Việt Nam. Sau đó chính Người đã trực tiếp mở các lớp huấn luyện chính trị tại Quảng Châu, nhằm đào tạo ra nhiều lớp cán bộ từ thanh niên trẻ tuổi làm đội ngũ cán bộ tương lai cho Ðảng ta sau này khi Ðảng ra đời.
Từ nhỏ, Nguyễn Hữu Thọ theo học tại Trường Long Mỹ, huyện Long Mỹ, tỉnh Rạch Giá. Mùa hè năm 1921, khi mới 11 tuổi, Nguyễn Hữu Thọ rời Bến Lức (Long An), quê hương thân thuộc sang học tại Trường Mignet (Pháp). Ðến năm 1928, ông được nhận vào học khoa Luật của Trường đại học Luật khoa và Văn khoa Aixen Prouvence (miền nam nước Pháp). Với bằng cử nhân luật học loại xuất sắc, ông về nước tháng 5-1933, làm tập sự tại văn phòng luật sư của một người Pháp ở Mỹ Tho. Sau 5 năm tập sự, Nguyễn Hữu Thọ vượt qua kỳ sát hạch, trở thành một luật sư thực thụ rồi mở văn phòng luật sư riêng ở Mỹ Tho, sau đó chuyển qua Vĩnh Long, Cần Thơ rồi lên trung tâm Sài Gòn.
Cách đây 51 năm, ngày 20-12-1960, tại xã Tân Lập, huyện Châu Thành (Tây Ninh), với sự có mặt của đông đảo đại biểu các giai cấp, các dân tộc, đại diện các tôn giáo, đảng phái ở miền nam, Ðại hội thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng (MTDTGP) miền nam được tổ chức, đánh dấu mốc son quan trọng trong ý chí đại đoàn kết dân tộc của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Ðối với Sài Gòn - Gia Ðịnh - Chợ Lớn, sự kiện này càng làm cho ý chí sức mạnh của đại đoàn kết dân tộc trở thành điểm nhấn quan trọng để làm nên các phong trào yêu nước rộng rãi trong lòng dân.
Trung đội biệt động trẻ trung này có chín đảng viên, 19 đoàn viên thanh niên, tám đội viên, được bố trí trong đội vũ trang tự vệ 36 người, hoạt động theo sự phân tuyến biệt động - có đơn tuyến và phối hợp nhau. Ngoài ra trung đội còn được 13 thanh niên giác ngộ trong vùng ủng hộ, đi theo trung đội hoạt động nhiều loại hình tuyên truyền, vận động nhân dân nội thành. Ðiều đặc biệt là trung đội hoạt động và ém quân ngay trong lòng dân ở giữa Sài Gòn - lõm căn cứ Ðồng Ông Cộ - nay là địa bàn nằm trên các phường 12, 14, 24 thuộc quận Bình Thạnh.