Nghiên cứu về Thiền sư Nguyễn Minh Không

NDĐT- Ngày 6-9, tại Ninh Bình, UBND tỉnh Ninh Bình phối hợp với Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Thân thế, sự nghiệp Thiền sư Nguyễn Minh Không”.

Đền thờ Thiền sư Nguyễn Minh Không, xã Gia Thắng, Gia Viễn, Ninh Bình.
Đền thờ Thiền sư Nguyễn Minh Không, xã Gia Thắng, Gia Viễn, Ninh Bình.

Hội thảo nhằm nghiên cứu, làm rõ thân thế sự nghiệp của Thiền sư Nguyễn Minh Không cũng như đánh giá vị trí, vai trò và những đóng góp của ông trên các lĩnh vực văn hóa, tôn giáo, chính trị xã hội… trong tiến trình lịch sử dân tộc.

Hội thảo có sự tham gia của các nhà khoa học thuộc các viện nghiên cứu, các trường đại học, các cán bộ làm công tác quản lý của tỉnh Ninh Bình cùng nhiều chuyên gia Phật học thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Các nhà khoa học đã tập trung nghiên cứu để làm rõ các chủ đề: Thân thế, quê hương và thời cuộc của Thiền sư Nguyễn Minh Không; Sự nghiệp, uy danh và huyền thoại; Nhận diện, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với Thiền sư Nguyễn Minh Không.

Vị Thiền sư tài năng từ đời thực bước vào đời sống dân gian

Nguyễn Minh Không (SN 1073, mất năm 1141) người làng Đàm Xá, huyện Đại Hoàng (nay thuộc xã Gia Tiến và Gia Thắng, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình) là một vị Thiền sư tài năng, có nhiều công lao đóng góp đối với đời sống chính trị, tư tưởng văn hóa của Đại Việt thời Lý. Thiền sư Nguyễn Minh Không được phong làm Quốc sư, chức vị cao nhất trong hệ thống tăng quan nhà Lý thể hiện rõ tầm quan trọng của ông trong lịch sử Phật giáo thời Lý nói riêng và lịch sử Phật giáo Việt Nam nói chung.

Ông cũng là một trong số ít các thiền sư được Đại Việt sử ký toàn thư ghi chép lại các sự kiện liên quan: Năm 1131, triều đình nhà Lý dựng nhà cho Đại sư Minh Không; năm 1136, sư chữa khỏi bệnh cho vua Lý Thần Tông, được phong làm Quốc sư và sự kiện Quốc sư Minh Không qua đời cũng được ghi chép rõ ràng vào tiết mùa thu, tháng 8 Âm lịch, năm Đại Định thứ 2 (1141).

Cuộc đời và sự nghiệp của Thiền sư Nguyễn Minh Không là một không gian văn hóa đậm chất lịch sử và huyền tích. Các lớp văn hóa được bồi đắp chung quanh nhân vật Nguyễn Minh Không đa tầng, đa sắc thái và cùng với nó là những dị bản do sự tiếp xúc giao lưu và dịch chuyển không gian văn hóa từ quê hương nơi ông sinh ra cho tới những nơi ông đã đi qua, xây dựng sự nghiệp của một vị Thiền sư có vị trí đặc biệt trong văn hóa Việt Nam. Thiền sư Nguyễn Minh Không từ đời thực đã bước vào đời sống dân gian đậm màu truyền thuyết và huyền thoại với rất nhiều quyền năng. Trong tâm thức dân gian, Nguyễn Minh Không là người có khả năng phi thường, đi mây về gió; là người có phép thuật tài ba, là ông tổ nghề đúc đồng... Ông là một trong số rất ít những nhân vật lịch sử được dân gian phong Thánh (cùng với Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn). Ông được rất nhiều địa phương trong nước phụng thờ như Phật, như Tiên, như Thần, trong đó tập trung nhiều ở Ninh Bình và vùng châu thổ sông Hồng. Nguyễn Minh Không còn tồn tại trong hình tượng ông Khổng Lồ có sức mạnh phi thường, dời non, lấp biển, khai sơn, phá thạch. Ngoài ra, Nguyễn Minh Không còn (được coi là) ông tổ y dược và ông tổ nghề đúc đồng Việt Nam. Nguyễn Minh Không là người trông nom sức khỏe không chỉ cho vua mà còn cho hoàng tộc và gia đình quan lại dưới triều Lý. Dân gian vẫn còn truyền câu đồng dao kể chuyện Nguyễn Minh Không chữa bệnh “hóa hổ” cho vua Lý Thần Tông:

Tập tầm vông/Có ông Nguyễn Minh Không

Chữa cho vua khỏi có/Tập tầm vó

Muốn chữa cho vua khỏi có/Có ông Nguyễn Minh Không

Nghiên cứu về Thiền sư Nguyễn Minh Không ảnh 1

Hội thảo khoa học Thân thế, sự nghiệp Thiền sư Nguyễn Minh Không.

Hệ thống di tich và di vật cần nghiên cứu bảo vệ

Các loại hình di tích thờ Nguyễn Minh Không khá đa dạng gồm cả chùa, đình, đền và cụm đền chùa, tại một số nơi có lễ hội gắn liền với Nguyễn Minh Không. Hiện nay đã thống kê được 57 điểm thờ tự tại chín tỉnh, thành phố ở miền bắc, có liên quan tới Nguyễn Minh Không và cá vị Thiền sư (có lên quan đến): Từ Đạo Hạnh Không Lộ và Giác Hải. Tại Bắc Ninh (quê mẹ của Nguyễn Minh Không) có ba (trong số tám ) huyện có di tích thờ thiền sư Nguyễn Minh Không. Trong quan niệm của người dân vùng cửa biển Thanh Hóa, Thiền sư còn mang bóng dáng của một vị đạo sĩ có nhiều phép màu, có sức mạnh bảo vệ sự bình yên trong đời sống của họ...

Hơn thế nữa, vẫn còn lại hình ảnh (vật chất) của Thiền sư Nguyễn Minh Không. Hiện nay, tại “đền thờ thánh Nguyễn” còn lưu giữ bức tranh lụa vẽ thiền sư Nguyễn Minh Không với kỹ thuật sử dụng bột ngọc trai và vàng lá độc nhất vô nhị phản ánh thủ pháp nghệ thuật tranh Mật Tông Thangka Tây Tạng. Với những giá trị độc đáo, bức tranh lụa vẽ Thiền sư Nguyễn Minh Không tại đền Thánh Nguyễn, cần được Hội đồng Giám định tác phẩm mỹ thuật - nhiếp ảnh đánh giá giá trị tác phẩm, có những phương án phục chế, bảo tồn phù hợp.

Trong phát biểu tổng kết hội thảo, GS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam đánh giá: “Thiền sư Nguyễn Minh Không là một nhân vật lịch sử rất đặc biệt. Ông để lại những dấu ấn dặc biệt trên nhiều lĩnh vực: lịch sử, tôn giáo, văn hóa dân gian, cả những dấu ấn trong lĩnh vực nghệ thuật,… việc nghiên cứu về ông một cách khoa học, với nhiều góc nhìn, trên nhiều lĩnh vực là điều cần thiết và thú vị”. Làm rõ về thân thế sự nghiệp của Thiền sư Nguyễn Minh Không còn có ý nghĩa, cung cấp những cứ liệu khoa học để tỉnh Ninh Bình thực hiện chiến lược xây dựng và phát triển văn hóa, con người đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển bền vững.

Có thể bạn quan tâm

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.

Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội phát động Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2024. (Ảnh: QUỲNH NGUYỄN)

Thủ đô Hà Nội được UNESCO công nhận là thành viên “Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu”

Sau quá trình xét duyệt hồ sơ với nhiều tiêu chí rất cao, ngày 4/12, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã chính thức công bố 72 thành phố của 46 quốc gia được công nhận là thành viên Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu của UNESCO, trong đó có Thủ đô Hà Nội của Việt Nam.

Rie Qudan ký tặng sách cho độc giả Hà Nội.

Tác giả Nhật Bản Rie Qudan: AI và hành trình sáng tác văn học

Rie Qudan là một trong những tác giả trẻ của Nhật Bản sử dụng AI trong công việc sáng tác của mình. Với cô, AI có nhiều tác dụng hữu ích trong nhiều công đoạn của người viết văn, nhưng không thể nào thay thế được khát vọng viết, cảm xúc và những rung động từ trái tim con người.

Hà Trịnh tổ chức liveshow cá nhân vào ngày 15/12.

Hà Trịnh và liveshow đầu tiên trong sự nghiệp

Hà Trịnh từng gây ấn tượng với MV "Tình ca" và album "Nghìn trùng xa cách" gồm 9 sáng tác của Phạm Duy với phần phối của Nguyễn Hữu Vượng. Tuy nhiên phải đến thời điểm này cô mới có điều kiện tổ chức đêm nhạc riêng cùng ban nhạc Màu Nước.

Phía trước chùa Chuông.

Khám phá “Phố Hiến đệ nhất danh thắng” chùa Chuông

Là một trong 17 di tích trọng điểm của Khu di tích quốc gia đặc biệt Phố Hiến (tỉnh Hưng Yên), chùa Chuông nằm tại khu phố Nhân Dục, phường Hiến Nam trở thành điểm dừng chân quen thuộc của du khách yêu di sản. Ngôi chùa cổ với kiến trúc đặc sắc trong đó hình tượng quả chuông màu vàng gắn trên mái ngói tạo nên dấu ấn riêng.