Luật Địa chất và Khoáng sản - Định hướng chiến lược cho ngành khai khoáng

Ngày 16/9, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Luật Địa chất và Khoáng sản - Nền tảng phát huy hiệu quả nguồn lực địa chất khoáng sản và công nghiệp khai khoáng”.

Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam tổ chức Tọa đàm.
Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam tổ chức Tọa đàm.

Tại Tọa đàm, nhận định về vai trò của Luật Địa chất và Khoáng sản trong định hướng chiến lược cho ngành khai khoáng, bà Phạm Thị Thanh, Phó Trưởng phòng Pháp chế và kiểm soát hoạt động địa chất khoáng sản (Cục Địa chất và Khoáng sản) cho rằng, Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 (có hiệu lực từ 1/7/2025) là văn bản pháp lý cao nhất, định hình toàn bộ khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động địa chất và khoáng sản.

Luật thể hiện rõ quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về tài nguyên địa chất, khoáng sản cũng như đề ra các biện pháp để quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm. Điều này tạo nền tảng vững chắc để ngành có định hướng, có tầm nhìn chiến lược.

Đồng thời, Luật có sự đổi mới mang tính đột phá, nổi bật là tầm nhìn chiến lược và quy hoạch đồng bộ. Việc phân loại khoáng sản cũng rõ ràng và cụ thể. Cơ chế phân cấp, phân quyền được mở rộng cho địa phương. Những quy định về bảo đảm minh bạch, trách nhiệm giải trình… cũng có bước tiến lớn.

Tuy nhiên, để triển khai Luật, thách thức lớn nhất chính là chuyển hóa các chủ trương, chính sách và quy định của Luật thành hành động cụ thể, đồng bộ và hiệu quả trên thực tế.

Các cơ quan chuyên môn và các địa phương cần nâng cao năng lực thực thi và phối hợp, chia sẻ dữ liệu thông tin về địa chất, khoáng sản. Ngoài ra, cần phải vượt qua thách thức về đầu tư và công nghệ, giải quyết hài hòa lợi ích của các bên liên quan.

Để Luật nhanh chóng đi vào cuộc sống và phục vụ phát triển bền vững, bà Phạm Thị Thanh đề xuất 5 giải pháp, đó là: tập trung hoàn thiện thể chế và nâng cao năng lực quản lý Nhà nước, nhanh chóng cụ thể hóa các quy định của Luật bằng các văn bản hướng dẫn chi tiết; đẩy mạnh công tác quy hoạch, phải bảo đảm tính chiến lược và phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia, gắn với bảo vệ môi trường; thúc đẩy ứng dụng khoa học kỹ thuật; minh bạch, trách nhiệm trong giải trình; bảo vệ môi trường và phục hồi sau khai thác.

Theo ông Phạm Văn Sơn, Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam (SOS), Tổng Thư ký Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam (VACNE), Luật Địa chất và Khoáng sản đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp khai khoáng hiện nay. Luật đặt ra yêu cầu gắn việc khai thác với trách nhiệm bảo vệ môi trường.

Như vậy, doanh nghiệp phải lấy hiệu quả kinh tế-xã hội và bảo vệ môi trường làm tiêu chuẩn cơ bản để quyết định đầu tư. Tuy nhiên, từ mức độ phức tạp của ngành khai khoáng như phát sinh ô nhiễm, phòng ngừa, ứng phó sự cố… thì cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp cần có thêm những văn bản hướng dẫn thi hành một số điều của Luật.

Điều đó cần sự phối hợp của các bên liên quan cũng như các chuyên gia trong việc thẩm định, triển khai kế hoạch sau thẩm định.

Trên cơ sở đó, ông Phạm Văn Sơn đề xuất cơ chế 3 bên trong phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Vấn đề ứng dụng khoa học công nghệ cần được chú trọng đầu tư, cải tiến cả trong việc khai thác và xử lý các vấn đề về môi trường. Doanh nghiệp tham gia các hoạt động khai khoáng cần nâng cao ý thức trách nhiệm đối với cộng đồng và môi trường…

Tại Tọa đàm, các đại biểu thống nhất cao một số giải pháp để Luật Địa chất và Khoáng sản nhanh chóng đi vào cuộc sống, trở thành công cụ quản lý hiệu quả và động lực cho phát triển xanh. Đó là đổi mới tư duy quản lý và quy hoạch, đáp ứng yêu cầu bền vững, hài hòa giữa kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh và môi trường; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong thăm dò, khai thác, phòng ngừa, xử lý sự cố; Nâng cao năng lực và tăng cường giám sát cho đội ngũ cán bộ chuyên trách từ trung ương đến địa phương...

Tiến sĩ Đào Xuân Hưng, Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh thêm: trong số các giải pháp, cần thiết đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng. Việc minh bạch trong cấp phép, khai thác và trách nhiệm giải trình cần được công khai, song song với việc nhanh chóng hoàn thiện và xây dựng cơ chế chia sẻ dữ liệu và bảo đảm hài hòa lợi ích nhà nước-doanh nghiệp-cộng đồng.

Có thể bạn quan tâm

Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô thi công rà phá bom mìn, vật nổ trên tuyến biên giới Việt Nam-Trung Quốc.

Hồi sinh những vùng đất ô nhiễm bom mìn

Nửa thế kỷ sau chiến tranh, bom mìn và vật nổ vẫn nằm lại trong lòng đất là mối đe dọa thường trực cho hàng triệu người dân. Với nỗ lực của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam cùng sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, công cuộc làm sạch đất ô nhiễm đang từng bước mang lại những đổi thay rõ rệt.

“Màn sương” bụi mịn độc hại bao phủ Hà Nội những ngày qua. (Ảnh MAI MAI)

Xử lý nguồn gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội

Những tháng cuối năm, Thủ đô Hà Nội luôn ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Tại các thời điểm đo, chỉ số chất lượng không khí (AQI) luôn ở mức báo động đỏ. Theo thống kê hằng năm của Cổng thông tin quan trắc môi trường (CEM.ORG.VN), không khí Hà Nội nằm trong top 10 thành phố trên thế giới về mức độ ô nhiễm.

Nhân viên lấy dữ liệu tại Trạm Khí tượng thủy văn Sa Pa, tỉnh Lào Cai. (Ảnh TRỌNG TÙNG)

Ứng dụng công nghệ trong dự báo, cảnh báo sớm thiên tai

Năm 2025 được đánh giá là một năm hứng chịu nhiều đợt thiên tai kỷ lục của nước ta từ trước đến nay. Chính vì vậy, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để xây dựng cụ thể các mô phỏng cảnh báo từ sớm, từ xa đang là vấn đề được quan tâm nhằm nâng cao năng lực dự báo thiên tai.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam.

Hệ thống phòng thủ chống lũ của Hà Lan và bài học cho Việt Nam

Lũ lụt tháng 11/2025 chỉ là một phần của các nguy cơ từ biến đổi khí hậu cực đoan ở Việt Nam. Câu chuyện về hành trình chống chọi với lũ lụt của Hà Lan, từ những thảm họa lịch sử đến các giải pháp kỹ thuật cụ thể, đang trở thành mô hình tham khảo thiết thực cho Việt Nam trong việc quản lý rủi ro dài hạn.

Trụ sở Tập đoàn Viettel là một trong số ít toà nhà ở Việt Nam đăng ký để nhận được chứng chỉ xanh.

Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia

Thực hiện Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 328/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Xây dựng ban hành Kế hoạch hành động cụ thể hóa các nhiệm vụ trọng tâm đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Kế hoạch tập trung tích hợp phát triển năng lượng vào quy hoạch đô thị-nông thôn, khuyến khích điện mặt trời, chuyển đổi năng lượng xanh.

(Ảnh minh họa)

Cảnh báo lũ quét, sạt lở tại các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng do mưa lớn diện rộng

Dự báo, trưa và chiều nay (4/12), khu vực các tỉnh, thành phố từ Huế đến Lâm Đồng tiếp tục có mưa to đến rất to. Cơ quan khí tượng cảnh báo, người dân và chính quyền các địa phương trên cần chuẩn bị các phương án ứng phó nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tại nhiều xã, phường do mưa lớn diện rộng.