Đẩy mạnh xã hội hóa trong phòng, chống thiên tai

Năm 2025 được đánh giá là một năm thiên tai bất thường, cực đoan, với mưa lũ vượt mức lịch sử của lịch sử. Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn cả nước đã xảy ra 21 loại hình thiên tai.

Mưa lớn kèm lốc xoáy quét qua địa bàn Quận 6 (cũ) khiến trường học tốc mái, cây xanh ngã đổ. (Ảnh: NGUYỄN TÂN/Báo Nhân Dân)
Mưa lớn kèm lốc xoáy quét qua địa bàn Quận 6 (cũ) khiến trường học tốc mái, cây xanh ngã đổ. (Ảnh: NGUYỄN TÂN/Báo Nhân Dân)

Thiên tai đã làm 419 người chết, mất tích, 587 người bị thương; 4.485 nhà sập đổ, 337.110 nhà bị hư hỏng, tốc mái; 874.187ha lúa, hoa mầu, cây trồng khác bị ngập úng; 59.125ha nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại... Tổng thiệt hại ước tính khoảng 97.064 tỷ đồng. So với năm 2024, số người chết do thiên tai có giảm hơn (419/519), nhưng thiệt hại kinh tế lại cao hơn (97.063/91.622 tỷ đồng).

Thực tế cho thấy, trong ứng phó thiên tai, công tác dự phòng luôn đóng vai trò then chốt, trước hết là năng lực giám sát, dự báo và cảnh báo sớm. Những năm gần đây, Nhà nước cùng các doanh nghiệp, tổ chức xã hội và cộng đồng quốc tế đã đầu tư nâng cao năng lực quan trắc, dự báo. Cùng với đó, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học-công nghệ, nhất là công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, đang mở ra cơ hội mới để nâng cao hiệu quả dự báo.

Ngoài dữ liệu vệ tinh, nhiều thiết bị tự động đo mưa, radar, cảm biến đo nhiệt độ, gió, mực nước, lưu tốc hay dịch chuyển đất đá đang được triển khai, cho phép tích hợp thông tin nhanh hơn, mô phỏng chính xác hơn theo từng địa bàn và truyền tải kịp thời đến người dân. Tuy nhiên, do thiên tai ngày càng khó lường và đa dạng, công tác giám sát và cảnh báo vẫn còn những hạn chế so với yêu cầu thực tiễn.

Do đó, để nâng cao hiệu quả phòng, chống thiên tai, ngoài sự đầu tư của Nhà nước, việc đẩy mạnh triển khai xã hội hóa, lựa chọn những doanh nghiệp có đủ điều kiện, tiềm lực để đầu tư ứng dụng khoa học kỹ thuật xây dựng các mô phỏng cảnh báo cụ thể là cần thiết.

Đồng thời, các địa phương cần nghiên cứu xây dựng mô phỏng rủi ro ngập lụt và sạt lở theo từng vùng, từng cấp độ, từng bước hoàn thiện để phục vụ cảnh báo chủ động. Những công nghệ này chỉ phát huy hiệu quả khi đi cùng đầu tư thiết bị quan trắc, hệ thống cảnh báo và một bộ máy vận hành ổn định, được duy trì lâu dài.

Một thí dụ điển hình là 17 năm qua, Quỹ Cộng đồng Phòng, tránh thiên tai đã huy động nguồn lực xã hội để lắp đặt gần 1.000 trạm đo mưa và cảnh báo lũ tự động; hiện tiếp tục phối hợp hỗ trợ thiết bị đo mặn, cảnh báo sạt lở, xây dựng hệ thống cảnh báo số và đội xung kích phòng, chống thiên tai ở cơ sở; tích hợp quản lý trên các ứng dụng điện thoại thông minh, máy tính thông qua các phần mềm.

Để nâng cao hiệu quả phòng, chống thiên tai, ngoài sự đầu tư của Nhà nước, việc đẩy mạnh triển khai xã hội hóa, lựa chọn những doanh nghiệp có đủ điều kiện, tiềm lực để đầu tư ứng dụng khoa học kỹ thuật xây dựng các mô phỏng cảnh báo cụ thể là cần thiết.

Về lâu dài, các bên liên quan cần tăng đầu tư cho nghiên cứu cơ bản về các loại hình thiên tai, xây dựng cơ sở khoa học và các mô hình dự báo tiên tiến; hiện đại hóa hệ thống quan trắc, giám sát đa tầng; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ viễn thám, ảnh vệ tinh, máy bay không người lái (UAV), mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) và khoa học máy tính phân tích dữ liệu lớn trong dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát, quản lý rủi ro thiên tai; cần tiến tới hoàn thiện, vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về thiên tai và biến đổi khí hậu; xây dựng nền tảng quản lý thiên tai trên môi trường số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, đánh giá, phân vùng rủi ro, cập nhật bản đồ rủi ro thiên tai phục vụ công tác chỉ đạo, chỉ huy trong phòng, chống thiên tai; tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa trong đầu tư trang thiết bị, phương tiện hiện đại, vật tư thiết yếu phù hợp với yêu cầu công tác cứu nạn, cứu hộ trong từng tình huống thiên tai, từng vùng, từng địa phương, nhất là cho cấp xã khu vực có nguy cơ cao, thường xuyên bị chia cắt.

Có thể bạn quan tâm

Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy trình vận hành hồ chứa nhằm bảo đảm an toàn công trình, an toàn hạ du và chủ động ứng phó thiên tai trong thời gian tới.

Rà soát quy trình vận hành các hồ chứa thủy lợi quan trọng đặc biệt, liên tỉnh

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa có văn bản gửi các đơn vị quản lý, khai thác hồ chứa thủy lợi quan trọng đặc biệt và hồ chứa thủy lợi liên tỉnh, yêu cầu khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy trình vận hành hồ chứa nhằm bảo đảm an toàn công trình, an toàn hạ du và chủ động ứng phó thiên tai trong thời gian tới.

Quốc hội yêu cầu cấp bách kiểm soát, ngăn chặn ô nhiễm không khí do bụi mịn tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh

Quốc hội yêu cầu cấp bách kiểm soát, ngăn chặn ô nhiễm không khí do bụi mịn tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh

Quốc hội yêu cầu trong năm 2026 cần thực hiện ngay các biện pháp cấp bách kiểm soát, ngăn chặn và khắc phục, cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh; phấn đấu đến năm 2030, tại Hà Nội, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm giảm khoảng 20% so với mức trung bình năm 2024.

Mùa đông "ngạt thở" ở Hà Nội

Mùa đông "ngạt thở" ở Hà Nội

Ứng dụng theo dõi chất lượng không khí Hà Nội (số liệu từ trang AirIQ) cho thấy, trong 30 ngày qua, có đến 22 ngày chất lượng không khí ở Hà Nội ở mức kém và xấu (bấm xem trong bài).

[Video] Bờ kè sông Thạch Hãn sạt lở nghiêm trọng

[Video] Bờ kè sông Thạch Hãn sạt lở nghiêm trọng

Do ảnh hưởng của các đợt mưa lũ liên tục trong thời gian qua, tuyến bờ kè sông Thạch Hãn đoạn đi qua khu phố Lập Thạch, phường Nam Đông Hà, tỉnh Quảng Trị sạt lở nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng chục hộ dân và tuyến đường Trần Thánh Tông vừa được đầu tư xây dựng.

Tình trạng ô nhiễm không khí trên địa bàn thành phố Hà Nội tiếp tục gia tăng từ đầu tháng 12 đến nay.

Ô nhiễm không khí đe dọa sức khỏe cộng đồng

Từ đầu tháng 12 đến nay, tại các tỉnh, thành phố phía bắc, nhất là thành phố Hà Nội đang đối mặt với tình trạng chất lượng không khí (AQI) ở mức xấu, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân. Để giảm thiểu tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe, người dân cần thực hiện đúng khuyến cáo của ngành y tế đưa ra.

Hà Nội đang phải chịu áp lực từ "vành đai ô nhiễm" phía đông.

Hà Nội: Ô nhiễm không khí và áp lực từ khu vực phía đông Thủ đô

Nhiều ngày qua, Hà Nội liên tục vào nhóm thành phố ô nhiễm nhất thế giới, chỉ số AQI nhiều thời điểm ở mức xấu lên rất xấu, nồng độ bụi mịn PM2.5 vượt xa khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới. Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên có ảnh hưởng không nhỏ từ khu vực phía đông thành phố.

Hà Tĩnh tan hoang sau khi bão số 5 đổ bộ.

Ứng phó biến đổi khí hậu: Xây dựng kịch bản cho từng địa phương

Biến đổi khí hậu đang làm gia tăng hiện tượng thời tiết cực đoan, gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Do đó, xây dựng kế hoạch quản lý rủi ro thiên tai cho từng địa phương là yêu cầu cấp bách, giúp chủ động thích ứng, giảm thiểu tổn thất, hướng tới phát triển bền vững.

Các đại biểu tham gia phiên thảo luận cấp cao “Xem xét lại các quan hệ đối tác nhân đạo trong kỷ nguyên tái thiết nhân đạo” ngày 9/12.

Tái định hình nhân đạo trước biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai

Với chủ đề “Tái định hình nhân đạo trong một thế giới đổi thay”, Tuần lễ Đối tác nhân đạo khu vực (RHPW) châu Á-Thái Bình Dương 2025 quy tụ hơn 1.000 đại biểu và 150 tổ chức quốc tế, khu vực và địa phương, thảo luận các giải pháp tái định hình nhân đạo trong bối cảnh biến đổi khí hậu và rủi ro thiên tai gia tăng.

Thực hành, huấn luyện chữa cháy rừng tại xã Bằng Vân. (Ảnh: TUẤN SƠN).

Thái Nguyên chủ động phòng, chống cháy rừng

Hiện nay đã bước vào mùa khô, nguy cơ cháy rừng đã hiển hiện ở Thái Nguyên, nhất là ở các xã phía bắc của tỉnh. Tỉnh Thái Nguyên đã chỉ đạo các địa phương và lực lượng kiểm lâm tăng cường các biện pháp phòng chống, chữa cháy rừng.

Ảnh minh họa: Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.

Cảnh báo triều cường vùng ven biển Bắc Bộ, đông Nam Bộ

Trong 24 giờ qua, mực nước cao nhất ngày tại trạm Hòn Dáu đang có xu hướng giảm dần. Đỉnh triều cao nhất tại trạm Hòn Dáu (thành phố Hải Phòng) đạt 4,06m lúc 7 giờ 20 phút. Mực nước cao nhất tại trạm Vũng Tàu đạt 4,20m lúc 3 giờ 15 phút ngày 9/12.

Tình trạng ô nhiễm không khí tiếp tục gia tăng trên địa bàn Thành phố Hà Nội từ đầu tháng 12 đến nay.

Bộ Y tế khuyến cáo các biện pháp bảo vệ sức khoẻ khi không khí bị ô nhiễm

Từ đầu tháng 12 trở lại đây, khu vực miền bắc, nhất là khu vực thành phố Hà Nội đối mặt với chỉ số chất lượng không khí (AQI) mức xấu, mức kém, ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động kinh tế, xã hội và sức khỏe cộng đồng, đặc biệt, là đối với nhóm trẻ em, người già, phụ nữ mang thai và người mắc bệnh hô hấp.