Trong tầm nhìn mới của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Hòn Khoai không chỉ là chứng nhân của quá khứ, mà được xem là “bệ phóng” chiến lược, đưa con tàu kinh tế Cà Mau và Đồng bằng sông Cửu Long rẽ sóng ra khơi, hiện thực hóa khát vọng làm giàu từ biển.
Ngọn lửa không bao giờ tắt
Giữa biển trời mênh mông của vùng cực nam Tổ quốc, Hòn Khoai sừng sững như một trạm gác tiền tiêu, xanh thẳm và kiêu hãnh. Với người dân Cà Mau, cụm đảo này không chỉ là một danh thắng, mà là chứng tích thiêng liêng của lịch sử.
Ngược dòng thời gian về 85 năm trước, đêm 13/12/1940, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của thầy giáo-chiến sĩ Phan Ngọc Hiển, cuộc khởi nghĩa Hòn Khoai đã nổ ra. Đó là một đêm không ngủ, khi những người cộng sản kiên trung, dũng cảm đã biến lòng yêu nước thành hành động, tiêu diệt tên sếp đảo Olivier, thu vũ khí và làm chủ tình hình.
Dù cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ khi ấy gặp nhiều khó khăn, nhưng chiến thắng Hòn Khoai đã trở thành “tiếng súng báo hiệu” đầu tiên cho sự trưởng thành vượt bậc của Đảng bộ Cà Mau.
Lịch sử đã khắc ghi hình ảnh thầy giáo Phan Ngọc Hiển và 9 đồng chí của mình hiên ngang trước họng súng quân thù tại bãi biển Khai Long, và sau đó là pháp trường thị xã Cà Mau.
Câu nói bất hủ của người chiến sĩ cộng sản trước lúc hy sinh: “Chúng tôi sẵn sàng chết để đấu tranh cho đồng bào được ấm no... Nhất định nước Việt Nam sẽ hoàn toàn độc lập!” đã trở thành lời thề sông núi, hun đúc nên hào khí Cà Mau qua bao thế hệ cho đến ngày nay.
Cuộc khởi nghĩa Hòn Khoai được các nhà nghiên cứu ví như “phát súng cuối cùng của Khởi nghĩa Nam Kỳ”, nhưng lại là khởi đầu rực rỡ nhất cho truyền thống cách mạng của vùng đất cực nam Tổ quốc. Chính ý nghĩa to lớn ấy, ngày 13/12 hằng năm đã trở thành Ngày truyền thống của Đảng bộ, quân và dân tỉnh Cà Mau.
85 năm đã trôi qua, thời gian có thể làm phai mờ bia đá, nhưng ký ức về thầy giáo Hiển và các đồng đội vẫn vẹn nguyên trong tâm thức người Cà Mau. Ngọn lửa ấy vẫn cháy trong những bài học lịch sử, trong những tên trường, tên đường và trong cả ý chí kiên cường bám biển, giữ rừng của người dân Đất Mũi hôm nay.
Đánh thức tiềm năng “kho báu” giữa trùng khơi
Nếu lịch sử chọn Hòn Khoai làm nơi thử thách lòng yêu nước, thì hiện tại và tương lai đang chọn Hòn Khoai làm đòn bẩy để cất cánh, vươn mình.
Trong chuyến công tác đặc biệt vào ngày 19/11/2025 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đặt chân lên Hòn Khoai, mang theo tầm nhìn chiến lược của Trung ương Đảng về hòn đảo này. Không còn là một hòn đảo xa xôi, cách trở, Hòn Khoai trong kỷ nguyên mới được định vị là một trọng điểm chiến lược quốc gia.
Vị thế của Hòn Khoai là độc nhất vô nhị. Nằm án ngữ cửa ngõ kết nối Việt Nam với Đông Nam Á lục địa và hải đảo, gần như sát vách tuyến hàng hải quốc tế, Hòn Khoai sở hữu những điều kiện lý tưởng mà thiên nhiên ban tặng để trở thành một cảng nước sâu tầm cỡ.
Chủ trương xây dựng Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai và tuyến đường cầu vượt biển nối đảo với đất liền không chỉ đơn thuần là một dự án kinh tế. Đó là một nước cờ chiến lược “hai trong một”.
Về kinh tế, đây sẽ là cửa ngõ giao thương quốc tế mới, giúp hàng hóa nông, thủy sản của Đồng bằng sông Cửu Long đi thẳng ra thế giới mà không cần phải trung chuyển ngược về Thành phố Hồ Chí Minh và Đông Nam Bộ, giảm chi phí logistics và mở ra không gian phát triển mới.
Về quốc phòng-an ninh, cảng và đảo sẽ là “tuyến trụ” vững chắc bảo vệ chủ quyền vùng biển Tây Nam, hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn và khẳng định thế đứng của Việt Nam trên biển lớn.
Như lời Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Hòn Khoai không chỉ là một công trình - đó là lời thề của quốc gia, là bước tiến của một Việt Nam khát vọng và tự cường”. Việc đánh thức Hòn Khoai cũng chính là hiện thực hóa giấc mơ bao đời của người dân Cà Mau: Biến bất lợi về khoảng cách địa lý thành lợi thế về kinh tế biển.
Xây cảng nhanh hơn sóng, bắc cầu vững hơn đá
Không khí trên công trường Hòn Khoai những ngày cuối năm 2025 hừng hực khí thế, hòa chung với niềm vui kỷ niệm ngày truyền thống của Đảng bộ, quân và dân Cà Mau. Những kỹ sư, công nhân và chiến sĩ đang ngày đêm “vượt nắng, thắng mưa” để kiến tạo nên hình hài của một siêu cảng trong tương lai.
Lời hiệu triệu của người đứng đầu Đảng ta như tiếp thêm sức mạnh cho đại công trường giữa trùng khơi: “Xây dựng cảng nhanh hơn sóng, bắc cầu vững hơn đá, mở lối ra khơi bằng ý chí thép của người Việt Nam”. Đây không chỉ là khẩu hiệu, mà là mệnh lệnh từ trái tim.
Dự án Cảng Hòn Khoai và cầu vượt biển là những công trình có độ khó cao, thi công trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Nhưng chính tại nơi đầu sóng ngọn gió này, phẩm chất của người Cà Mau - những con người hào sảng, dũng cảm, “nói ít làm nhiều” lại càng được phát huy mạnh mẽ.
Sự quan tâm của Trung ương dành cho Cà Mau là rất lớn. Văn phòng Trung ương Đảng đã truyền đạt ý kiến chỉ đạo, yêu cầu các bộ, ngành phối hợp chặt chẽ, tháo gỡ vướng mắc về vốn, thủ tục, quy hoạch để dự án về đích đúng hẹn. Mục tiêu không chỉ là hoàn thành một công trình xây dựng, mà là củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng. Mỗi nhịp cầu vươn ra biển, mỗi cọc bê-tông cắm xuống lòng đại dương đều mang theo khát vọng đổi đời của vùng đất cực nam Tổ quốc.
Mũi tàu Cà Mau - khát vọng vươn ra biển lớn
85 năm trước, Cà Mau là “điểm cuối” của những cuộc hành quân gian khổ. Hôm nay, trong tư duy chiến lược mới, “Cà Mau là đất cuối trời nam nhưng chưa bao giờ là điểm cuối của khát vọng Việt Nam”.
Với vị thế là tỉnh duy nhất có ba mặt giáp biển, Cà Mau đang được quy hoạch để trở thành trung tâm kinh tế biển, trung tâm năng lượng tái tạo và xuất khẩu điện của cả nước. Hòn Khoai chính là “trái tim” của chiến lược ấy. Khi cảng Hòn Khoai hoàn thành, Cà Mau sẽ không còn là “ngõ cụt” của hạ tầng giao thông, mà sẽ trở thành “mũi của con tàu Việt Nam vươn ra biển lớn”.
Những thành tựu mà Đảng bộ tỉnh đạt được trong nhiệm kỳ qua, từ việc tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I (nhiệm kỳ đầu tiên của tỉnh hợp nhất) theo hướng số hóa, đến việc duy trì tăng trưởng GRDP 8% trong bối cảnh khó khăn, đã tạo nên nền tảng vững chắc. Phong trào “180 ngày tăng trưởng 8,8%” hay nỗ lực xóa nhà tạm cho người nghèo là minh chứng cho thấy một Cà Mau năng động, nghĩa tình và đầy trách nhiệm.
Giữa trùng khơi, ngọn hải đăng Hòn Khoai vẫn đêm ngày tỏa sáng, như ánh mắt của cha ông dõi theo bước chân thế hệ mới. 85 năm đã đi qua, “ngọn lửa” cách mạng năm xưa nay đã hóa thành động lực để Cà Mau bứt phá mới trên mặt trận kinh tế. Không còn là hòn đảo lẻ loi nơi đầu sóng, Hòn Khoai hôm nay đang vươn mình trở thành biểu tượng của một Việt Nam tự cường. Và Cà Mau, với tư duy “mở đất” táo bạo, sẽ viết tiếp bản hùng ca của mình bằng những hải trình vươn xa, xứng đáng với niềm tin và kỳ vọng của cả nước.
Trong chuyến làm việc tại Cà Mau vào tháng 11/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, Hòn Khoai là “trọng điểm chiến lược quốc gia”. Mục tiêu xây dựng Cảng tổng hợp lưỡng dụng và cầu vượt biển để vừa phát triển kinh tế biển, vừa bảo đảm quốc phòng-an ninh. Thông điệp hành động của lãnh đạo cao nhất Đảng ta rất rõ ràng: “Xây cảng nhanh hơn sóng, bắc cầu vững hơn đá, mở lối ra khơi bằng ý chí thép của người Việt Nam” - Biến Cà Mau thành “mũi của con tàu Việt Nam vươn ra biển lớn”.