Câu hỏi: Hội chứng sương mù não sau nhiễm Covid-19 là như thế nào, liệu có điều trị dứt điểm được không?
Trả lời:
Thạc sĩ, bác sĩ Trần Đình Văn, Khoa Phẫu thuật Thần kinh 1, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức:
Theo tổ chức Y tế thế giới WHO (2022), hội chứng hậu Covid-19 là các triệu chứng xảy ra ở các bệnh nhân có tiền sử nhiễm Covid-19 kéo dài ít nhất 2 tháng mà không thể giải thích bằng chẩn đoán thay thế. Hội chứng hậu Covid-19 bao gồm hơn 200 triệu chứng, hay gặp chủ yếu là vấn đề hô hấp, vấn đề nhận thức, mệt mỏi.
Theo thống kê, tỷ lệ người nhiễm Covid-19 trên thế giới là hơn 468 triệu người, ở Việt Nam là gần 8 triệu người, trong đó tỷ lệ người nhiễm Covid-19 tử vong trên thế giới hơn là 6 triệu người, ở Việt Nam là gần 42 nghìn người.
Trong đó, ước tính tỷ lệ của các triệu chứng hậu Covid-19 chiếm 62,3%1. Các vấn đề nhận thức như giảm khả năng nhận thức, làm nổi bật tỷ lệ mắc sương mù não là 7,2%, bên cạnh đó còn có giảm tập trung, lú lẫn, các rối loạn tâm lý, như lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ.
Hội chứng hậu Covid-19 gây viêm đa hệ thống (multisystem inflammatory syndrome (MIA-A)), ảnh hưởng đến gây viêm hệ thần kinh, thoái hoá hệ thần kinh, gây ra các vấn đề nhận thức trong đó có biểu hiện của “sương mù não”.
Về cơ chế bệnh sinh “sương mù não”, Covid-19 thông qua tác động trực tiếp, gây căng thẳng dẫn tới ảnh hưởng đến trục dưới đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận, gây viêm vùng dưới đồi thông qua các đại thực bào microglia, quá trình viêm được khuyếch đại hơn bởi tăng tính thấm thành mạch của hàng rào máu não do IL – 6, CRH (corticotropin- releasing hormone) làm tăng sự thâm nhập virus, chất độc, cytokine.
Theo một số nghiên cứu khác: các tế bào thần kinh tại vùng nhận thức) hoạt động có nhu cầu oxy cao, dễ tổn thương khi có tình trạng thiếu oxy; tế bào thần kinh khi bị virus xâm nhập, đặc biệt tải lượng virus cao, gây rối loạn chức năng ty thể và dẫn đến tổn thương.
Các yếu tố nguy cơ cao gây “sương mù não” sau mắc Covid-19 gồm:
- Tình trạng mắc Covid-19 biểu hiện nặng, đặc biệt bệnh nhân phải nằm ICU;
- Có triệu chứng hô hấp khi khởi phát mắc Covid-19;
- Người bệnh nữ.
Không có biện pháp can thiệp triệt để đối với hội chứng hậu Covid-19. Phương pháp ức chế tế bào mast bằng các flavoid tự nhiên liên quan đến cấu trúc: luteolin và quercetin (tìm thấy trong lá, vỏ thân hoặc quả… ở một số loài thực vật có màu vàng xanh như: cần tây, bồng công anh, hạt tiêu xanh, bông cải xanh, hoa cúc, ca rốt, cây thuộc họ Bạc hà, oliu,… có tác dụng ức chế sự xâm nhập virus vào vật chủ, ức chế viêm thần kinh, giảm mức độ suy giảm nhận thức.
Để khắc phục tình trạng sương mù não, người bệnh cần tích cực luyện tập thể dục, ăn đủ chất dinh dưỡng, hạn chế căng thẳng và uống đủ nước mỗi ngày (trung bình 2 lít nước/ngày).
