Phát huy giá trị hát then, đàn tính

Tây Nguyên là khu vực có đông đồng bào dân tộc thiểu số và một bộ phận đồng bào cư trú, sinh sống ở các vùng sâu, vùng xa. Rất nhiều người bị hạn chế về trình độ dân trí, nhận thức, hiểu biết về pháp luật.

Trong nhiều năm qua, nhất là giai đoạn từ năm 2015 đến nay, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở các tỉnh Tây Nguyên đã từng bước được đẩy lùi.

Tại các tỉnh Tây Nguyên, những năm vừa qua, đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo đã được kiện toàn, từng bước phát huy vai trò, mang lại những kết quả tích cực. Tuy nhiên, trong công tác này vẫn còn nhiều khó khăn cần sớm được giải quyết.

Tại Tây Nguyên, nơi có hàng chục dân tộc thiểu số sinh sống với kho tàng văn hóa giàu có, đặc sắc và độc đáo, sự nghiệp bảo tồn văn hóa truyền thống trong những năm qua gặp không ít thách thức.

Cùng với các cấp, các ngành, nhiều năm qua, với vai trò và trách nhiệm của mình, đội ngũ những người có uy tín trên địa bàn Tây Nguyên đã đóng góp không nhỏ trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa của các tộc người. Nhờ sự tham gia tích cực của đội ngũ này mà nhiều giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc được gìn giữ, phát huy.

Theo các nhà quản lý và chuyên gia, du lịch cộng đồng được nhận định sẽ là xu hướng nhiều triển vọng, thay đổi tư duy làm kinh tế cho người dân ở những vùng, miền còn nhiều khó khăn nhưng giàu vốn di sản văn hóa, thiên nhiên.

Tình trạng lãng phí tài nguyên đất đai không chỉ làm thất thoát nguồn lực quốc gia, mà còn bóp nghẹt dòng chảy đầu tư, kìm hãm tăng trưởng bền vững. Khắc phục triệt để “điểm nghẽn” này sẽ khơi thông “mạch ngầm” phát triển, tạo dư địa mới cho nền kinh tế phát triển.

Là khu vực có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, các tỉnh Tây Nguyên luôn đẩy mạnh phong trào thi đua “Dân vận khéo”. Nhiều năm qua, phong trào đã được các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn, vận động và tổ chức thực hiện.

Những năm gần đây, Tây Nguyên đã hình thành nhiều vùng chuyên canh tập trung với nhiều loại giống cây trồng, vật nuôi được chọn tạo, khảo nghiệm và du nhập.

Tại Tây Nguyên những năm gần đây xuất hiện nhiều mô hình du lịch cộng đồng mang lại hiệu quả kinh tế-xã hội rõ nét. Các mô hình này góp phần cải thiện sinh kế, giáo dục về nền sản xuất lành mạnh, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.

Tại các tỉnh Tây Nguyên, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật từng bước được chỉ đạo, triển khai một cách khá bài bản, đổi mới không ngừng và hướng đến đúng các nhóm đối tượng đặc thù.

Trong cộng đồng các dân tộc thiểu số Tây Nguyên, sự biến đổi không gian sinh tồn, phương thức mưu sinh và tác động của các tín ngưỡng du nhập là những lý do quan trọng nhất dẫn đến sự phá vỡ không gian văn hóa bản địa vốn hình thành trong môi trường thiết chế xã hội bộ tộc và kéo dài sang xã hội hiện đại.

Cùng với cả nước, sau khi mô hình chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, đồng bào dân tộc Tây Nguyên có nhiều thuận lợi khi thực hiện các thủ tục hành chính ngay tại xã. Tuy nhiên, vẫn còn những khó khăn vì nhiều nguyên nhân, trong đó có sự hạn chế về tiếp cận công nghệ.

Những năm qua, nhiều chương trình, kế hoạch về phát triển thanh niên tại các khu vực Tây Nguyên đã được ban hành, triển khai hiệu quả. Trong đó, các tỉnh đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng đào tạo nghề, tạo việc làm bền vững, tìm kiếm cơ hội sinh kế, lập nghiệp, phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao.

Nghị quyết số 68-NQ/TW ban hành ngày 4/5/2025 đã tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, bình đẳng cho doanh nghiệp tư nhân phát triển; đây cũng là nghị quyết góp phần tạo động lực, truyền cảm hứng cho doanh nhân, đồng thời phát động toàn dân thi đua làm giàu hợp pháp, xây dựng nền kinh tế năng động, sáng tạo.

Những năm qua, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và vận động nhân dân chấp hành pháp luật ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã có nhiều chuyển biến; tuy nhiên, phối hợp của lực lượng vũ trang với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể và địa phương trong công tác này còn gặp một số khó khăn.

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, các tỉnh Tây Nguyên đã triển khai hiệu quả nhiều dự án, mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp.

Những năm qua, diện mạo vùng dân tộc thiểu số và miền núi Tây Nguyên đã có những thay đổi rõ rệt: Cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch tích cực, sinh kế của người dân ngày càng đa dạng, phong phú; thu nhập được nâng lên; đời sống vật chất và tinh thần không ngừng cải thiện; số hộ nghèo giảm nhanh;

Tây Nguyên là địa bàn có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Trong không gian đại ngàn, các tộc người đã tạo nên sự đa dạng về văn hóa, tôn giáo.

Tây Nguyên là vùng chuyên canh cà-phê lớn nhất cả nước về diện tích và sản lượng. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân giá trị ngành hàng cà-phê tại Tây Nguyên vẫn chưa đạt kỳ vọng.

Thời gian qua, các tỉnh Tây Nguyên thường xuyên quan tâm, chú trọng thực hiện các chương trình, chính sách đào tạo nghề cũng như các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao năng lực nghề nghiệp của thanh niên dân tộc thiểu số, hướng đến cơ hội tiếp cận việc làm.

Những năm qua, cấp ủy, chính quyền các tỉnh Tây Nguyên luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 12/3/2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc trong tình hình mới.

Tảo hôn và hôn nhân cận huyết là hủ tục vẫn tồn tại nhiều nơi ở Việt Nam nói chung, và các tỉnh Tây Nguyên nói riêng, nhất là ở vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Thực trạng này đã và đang là một trở ngại đối với sự phát triển kinh tế-xã hội bền vững, sự tiến bộ của xã hội.

Thời gian qua, ngoài phong trào thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi được các cấp Hội Nông dân đẩy mạnh, nông dân huyện Đạ Huoai còn đặc biệt chú trọng thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm trong sản xuất nông nghiệp hướng đến các tiêu chuẩn an toàn cho sức khỏe, bền vững vì môi trường, hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển.

Tại các địa phương trên địa bàn Tây Nguyên, mặc dù tai nạn đuối nước đã được hạn chế đến mức thấp nhất, tuy nhiên mỗi dịp hè đều xảy ra các vụ việc đuối nước thương tâm ở trẻ em, nhất là vùng miền núi-nông thôn, khu vực có nhiều ao, hồ tưới cà-phê, sông, suối.

Triển khai quyết liệt Nghị quyết số 22/NQ-CP (ngày 1/3/2020) của Chính phủ “Về ổn định dân di cư tự do và quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường”, sau 5 năm, các tỉnh Tây Nguyên đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong việc bố trí, sắp xếp ổn định dân di cư tự do (DCTD).

Hiện nay, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn Tây Nguyên chiếm gần 30% dân số toàn vùng. Những năm qua, tình hình kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn phát triển toàn diện; bộ mặt nông thôn miền núi có nhiều chuyển biến rõ nét.

Khu vực Tây Nguyên có nguồn đa dạng sinh học cao, hệ gen phong phú, giàu cảnh quan thiên nhiên, trong đó hệ sinh thái rừng chiếm diện tích khá lớn. Tây Nguyên có 6 hệ sinh thái tự nhiên, bên cạnh đó là hệ sinh thái đất ngập nước, chủ yếu là hệ sinh thái có dòng chảy nhanh. Việc chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường là vấn đề có ý nghĩa quan trọng, quyết định sự phát triển bền vững của Tây Nguyên.