Phục vụ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân
Phóng viên (PV): Năm 2016, cải cách thủ tục hành chính (TTHC) tiếp tục được ngành BHXH xem là một nhiệm vụ trọng tâm, xin Tổng Giám đốc cho biết chủ trương này đã được toàn ngành triển khai như thế nào?
Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh: Công tác cải cách TTHC được ngành BHXH xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, nhằm tạo thuận lợi tối đa cho người tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT). Đặc biệt là Nghị quyết 19/NQ-CP của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, công tác cải cách TTHC của ngành đã nhận được sự chung tay, góp sức của toàn xã hội.
BHXH Việt Nam sau hơn một năm triển khai Nghị quyết 19, năm 2015, đã giảm từ 115 TTHC xuống còn 33 thủ tục và hiện còn 32 thủ tục. Đến cuối năm 2016, thành phần hồ sơ giảm 38%; các tiêu thức trên tờ khai, biểu mẫu giảm 42%; các quy trình, thao tác thực hiện thủ tục giảm 54%...; thời gian thực hiện các TTHC đã giảm mạnh, được cộng đồng doanh nghiệp (DN) và các tổ chức chuyên ngành trong nước và nước ngoài ghi nhận.
Theo tính toán của BHXH Việt Nam, đến hết năm 2015 đã cắt giảm thời gian giao dịch của doanh nghiệp xuống còn 81 giờ, năm 2016 BHXH Việt Nam cắt giảm còn 52 giờ và phấn đấu đến năm 2020 giảm số giờ giao dịch đối với doanh nghiệp xuống còn 45 giờ ngang bằng với các nước ASEAN 3 theo đúng Nghị quyết 19 của Chính phủ đặt ra.
Những nỗ lực đó phần nào được thể hiện đậm nét qua việc hoàn thành thắng lợi, toàn diện các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao, cụ thể năm 2016, toàn ngành ước thu được 254.657 tỷ đồng, đạt 100,4% kế hoạch giao, tăng 17% so với năm 2015; Số đối tượng tham gia BHXH, bảo hiểm thất nghiệp ngày càng tăng, số đối tượng tham gia BHYT đã đạt gần 81,3% tổng dân số cả nước (tương ứng với 75,1 triệu người), vượt 2,3% so với chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao.
PV: Có thể thấy, đây là những con số thật sự ấn tượng. Nhưng quan trọng hơn là doanh nghiệp, người dân đã và đang được hưởng lợi từ những nỗ lực cải cách TTHC của ngành như thế nào, thưa Tổng Giám đốc?
Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh: Trong cuộc khảo sát về kết quả thực hiện các cải cách TTHC về thu nộp và chi trả BHXH, BHYT, BH thất nghiệp tại tám tỉnh, thành phố lớn vừa qua, chúng tôi đã nhận được những phản hồi tích cực từ các đơn vị sử dụng lao động, nhất là những nỗ lực trong việc ứng dụng công nghệ thông tin.
Đặc biệt là bước đột phá của BHXH Việt Nam trong việc triển khai giao dịch điện tử lĩnh vực thu và cấp sổ BHXH, thẻ BHYT đã mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Cùng với việc thực hiện tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ qua bưu điện, đến nay, DN không phải xếp hàng, chờ lấy số làm thủ tục nộp hồ sơ và nhận kết quả tại cơ quan BHXH như trước đây. Với con số gần 300 nghìn đơn vị tham gia BHXH như hiện nay, nếu tính bình quân mỗi đơn vị bố trí một nhân lực làm chính sách BHXH thì việc giảm giờ giao dịch với cơ quan BHXH giúp doanh nghiệp tiết kiệm được hàng trăm nghìn tỷ đồng/năm.
Bên cạnh đó, đã có 99,5% số đơn vị BHXH các tỉnh, thành phố, các cơ sở khám, chữa bệnh kết nối thành công vào hệ thống thông tin giám định BHYT. Trong bối cảnh thực hiện liên thông tuyến khám, chữa bệnh, hệ thống giám định BHYT điện tử sẽ là công cụ hiệu quả để BHXH Việt Nam ngăn chặn tình trạng lạm dụng, trục lợi chi phí KCB BHYT. Đây là cơ sở để người dân tin tưởng vào hiệu quả sử dụng Quỹ BHYT, yên tâm khi tham gia BHYT, đẩy nhanh thực hiện lộ trình BHYT toàn dân.
PV: Để đạt những mục tiêu của Nghị quyết 19 đặt ra đến năm 2020, môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh đạt mức trung bình của các nước ASEAN 3, trong đó lĩnh vực BHXH đạt 45 giờ/năm đối với các giao dịch BHXH, BHYT, Tổng Giám đốc có thể cho biết, BHXH Việt Nam có những giải pháp, hành động gì?
Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh: BHXH Việt Nam tiếp tục rà soát các TTHC để đơn giản hóa cắt giảm tối đa hồ sơ, quy trình, tiêu thức doanh nghiệp phải kê khai trong các TTHC ở tất cả các lĩnh vực nghiệp vụ. BHXH Việt Nam cũng phối hợp Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội xây dựng dự thảo Nghị định về giao dịch điện tử lĩnh vực BHXH, trình Chính phủ. Song song đó, chúng tôi chủ động xây dựng xong Quy trình nghiệp vụ về giao dịch điện tử đối với các lĩnh vực thu, sổ thẻ, giải quyết và chi trả các chế độ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp để có thể triển khai thực hiện trong toàn quốc ngay khi Nghị định có hiệu lực thi hành. Đồng thời, tích cực vận động, có giải pháp để hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp lựa chọn phương thức giao dịch điện tử và dịch vụ bưu chính khi giao dịch với cơ quan BHXH - là biện pháp tối ưu để tiếp tục cải cách TTHC của ngành.
Để thực hiện nhiệm vụ này, ngành BHXH đẩy mạnh hơn nữa việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giao dịch với tổ chức, cá nhân và hoạt động quản lý của ngành. Sau thời gian thí điểm phần mềm quản lý các hoạt động nghiệp vụ của ngành BHXH (phần mềm 3S) tại một số địa phương, thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ triển khai tập trung hóa dữ liệu đối tượng tham gia BHXH, BHYT trên phạm vi toàn quốc và kết nối các phần mềm riêng để phục vụ tốt nhất cho công tác quản lý và cải cách TTHC. Đặc biệt sẽ triển khai hệ thống cấp số định danh và quản lý BHYT hộ gia đình trên toàn quốc, giúp người dân giao dịch dễ dàng với cơ quan BHXH với một mã định danh duy nhất mà không phải thông qua bất kỳ thủ tục xác nhận nào. Ngược lại, mã định danh của người tham gia cũng giúp cho ngành quản lý tốt hơn các đối tượng tham gia và thụ hưởng, kiểm soát thông tin về tình trạng tham gia BHXH, BHYT của người dân, cắt giảm một lượng lớn thời gian cho DN trong kê khai, lập hồ sơ gửi BHXH...
Thực hiện nghiêm chính sách, bảo đảm quyền lợi người tham gia
PV: Luật BHXH sửa đổi năm 2014 đã quy định, cơ quan BHXH có chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Để thực hiện nhiệm vụ mới của ngành trong bối cảnh tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH còn diễn biến phức tạp, ngành BHXH đã chuẩn bị và có những giải pháp gì, thưa Tổng Giám đốc?
Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh: Tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp hiện nay không chỉ làm ảnh hưởng đến Quỹ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp mà còn xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, làm giảm tính nghiêm minh của pháp luật và mục tiêu chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước. Việc Luật BHXH năm 2014 quy định cơ quan BHXH có chức năng thanh tra chuyên ngành đã thật sự trao thêm cho ngành BHXH một “công cụ” pháp luật hữu hiệu. Đây là nhiệm vụ, lĩnh vực hoàn toàn mới, nhưng BHXH Việt Nam đã chủ động chuẩn bị những điều kiện cần thiết để có thể tổ chức tốt ngay khi nhận nhiệm vụ. Hiện nay, toàn ngành BHXH có khoảng 5.500 cán bộ, công chức, viên chức làm công tác kiểm tra và công tác thu. Trong đó, có 1.300 người đã được đào tạo nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành đủ điều kiện để thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Để triển khai thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, BHXH Việt Nam cũng nghiên cứu kỹ các Luật, Nghị định liên quan, bám sát các hoạt động nghiệp vụ của mình để xây dựng Quy trình thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp; đặc biệt sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách TTHC, ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thanh tra.
Tuy nhiên, sau một năm triển khai nhiệm vụ mới, một số khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách cũng phát sinh, như: “Người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành là công chức” trong khi lực lượng chính thực hiện thanh tra chuyên ngành của ngành BHXH là viên chức; chế tài xử phạt vi phạm pháp luật hành chính về đóng BHXH còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe, trong khi đó, việc thanh tra, kiểm tra công tác thu, nộp của các cơ quan có liên quan ở địa phương còn hạn chế, thiếu kiên quyết, ít ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về đóng BHXH; lực lượng về thanh tra còn mỏng nên công tác thanh tra chuyên ngành về BHXH còn chưa thường xuyên... Những khó khăn này sẽ tiếp tục được BHXH Việt Nam giải quyết và có kiến nghị Chính phủ sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
PV: Luật BHXH sửa đổi năm 2014 cũng đã trao quyền khởi kiện cho công đoàn các cấp, thưa Tổng Giám đốc, đây có phải là giải pháp tốt để giảm tình trạng vi phạm chính sách pháp luật BHXH, BHYT hiện nay?
Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh: BHXH Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (LĐLĐ) đã ký kết Quy chế phối hợp về trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu trong việc khởi kiện ra tòa án đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Sau gần bốn tháng thực hiện Quy chế phối hợp, tuy đã có kết quả bước đầu, nhưng số hồ sơ đơn vị sử dụng lao động nợ BHXH chuyển sang tổ chức công đoàn còn quá nhỏ so với thực tế. Số doanh nghiệp do tổ chức công đoàn đứng ra khởi kiện còn quá ít, đa số LĐLĐ tại các địa phương còn chưa tổ chức khởi kiện vụ án nào. Thời gian tới, BHXH Việt Nam và Tổng LĐLĐ Việt Nam sẽ tích cực phối hợp kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện Quy chế phối hợp nói chung, việc khởi kiện của tổ chức công đoàn và BHXH tại một số địa phương nói riêng, trên cơ sở đó kịp thời có những hướng dẫn, điều chỉnh trong việc thực hiện khởi kiện, đồng thời đề xuất với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc gặp phải khi tổ chức công đoàn thực hiện quyền khởi kiện về nợ BHXH.
PV: Trân trọng cảm ơn Tổng Giám đốc.
