Sagrada Familia không giống bất cứ thánh đường nào tôi từng đặt chân tới. Vẻ uy nghi, tráng lệ của kiến trúc gothic tại đây không hề mang đến cảm giác xa lạ, lạnh lùng. Thay vào đó, du khách như lạc vào khu rừng thần tiên tràn ngập sức sống.
Những tòa tháp hình ngọn măng tây được chạm trổ các biểu tượng con suốt, bông lúa hay chùm nho... phía trên đỉnh. Từng cột trụ chẳng khác nào những thân cây cổ thụ sừng sững, vươn tay nâng đỡ cánh đồng hoa rực rỡ trên mái vòm. Song, ẩn sau vẻ đẹp tráng lệ làm bất cứ ai cũng phải sững sờ, điều khiến bất cứ ai cũng phải suy ngẫm lại là hành trình xây dựng dài đằng đẵng.
Bắt đầu từ năm 1882, Sagrada Familia đã trải qua hơn 140 năm thi công mà vẫn chưa hoàn thành. Xuyên suốt hơn bốn thập kỷ, Gaudí đã ở lỳ trong xưởng thiết kế, để toàn tâm toàn ý với đứa con tinh thần này. Dù biết rằng bản thân không thể chứng kiến ngày thánh đường được hoàn thiện, người kiến trúc sư tài ba vẫn quyết tâm đặt những viên gạch đầu tiên và không ngừng hoàn thiện những bản phác thảo chi tiết đến từng đường nét. Chính tầm nhìn vượt thời gian ấy đã chắp cánh cho sự hình thành của một di sản.
Nhưng cũng giống như tất cả những tuyệt tác nhân loại khác, xưởng thiết kế của Gaudí từng bị phá hủy trong cuộc nội chiến Tây Ban Nha. Các bản vẽ đã bị đốt cháy. Những mô hình thạch cao bị đập vụn. Đã có lúc, giấc mơ Sagrada Familia tưởng chừng như sẽ không bao giờ có thể hoàn thành.
Dẫu vậy, những người học trò từng làm việc bên ông không chấp nhận bỏ cuộc. Họ đã thu thập từng mảnh vỡ nhỏ, kiên nhẫn ghép chúng lại với nhau trong nhiều năm trời. Giống như những người thợ làm vườn cố gắng cứu sống những hạt mầm quý giá trong khu vườn tan hoang, tất cả không quản ngại khó khăn để tiếp tục hiện thực hóa tầm nhìn của người thầy vĩ đại.
Domenec Sugrañes đã tiếp quản dự án sau ngày mất của thầy mình vào năm 1926, để hoàn thành ba ngọn tháp còn lại trên mặt tiền Chúa Giáng sinh. Nhà điêu khắc Nhật Bản Etsuro Sotoo tới Barcelona vào năm 1978 để làm việc tại Sagrada Familia. Và sau hơn 40 năm chìm đắm vào tác phẩm nghệ thuật của Gaudí, sự kết nối sâu sắc với tầm nhìn tôn giáo của kiến trúc sư đã khiến nghệ nhân châu Á cải đạo sang Công giáo.
Nối tiếp tư tưởng của Gaudí, các học trò đã nỗ lực hết sức để duy trì nguyên tắc: Chỉ xây dựng thánh đường bằng tiền quyên góp và tiền bán vé tham quan, chứ nhất quyết không sử dụng ngân sách nhà nước. Dù có tốc độ xây dựng rất chậm, Sagrada Familia cũng trở thành công trình hiếm hoi được tạo nên nhờ sự đóng góp của hàng triệu người.
Đắm chìm trong không gian cổ tích của Sagrada Familia, tôi bỗng nhận ra: Mỗi ngọn tháp, những bức tường, từng họa tiết điêu khắc tại đây không chỉ là tuyệt tác nghệ thuật đơn thuần, mà còn là sự kiên trì và niềm tin của biết bao thế hệ. Cuộc sống, suy cho cùng, cũng là hành trình xây dựng. Ở đó, ta có thể là Gaudí - người đặt những viên gạch đầu tiên, nhen nhóm một ước mơ. Cũng có lúc, ta sẽ là một trong những người học trò của ông, nỗ lực phục dựng một di sản, ghép lại những mảnh vỡ, bước tiếp trên con đường dang dở của thế hệ đi trước.
Quan trọng hơn cả, mỗi người cần phải giữ trong mình sự kiên định, không ngừng tin tưởng và chiến đấu vì khát vọng chung. Để rồi khi công trình hoàn thành, đó không phải chiến thắng của riêng ai mà là thành quả chung, sau cả một hành trình tưởng chừng bất tận.
