Lữ đoàn 189: Phát huy truyền thống 39 năm của lực lượng tàu ngầm Hải quân, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao

Trang sử vẻ vang của lực lượng tàu ngầm Hải quân

Thời điểm sau ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước, chúng ta có chương trình phát triển Hải quân Việt Nam, trong đó có phát triển lực lượng tàu ngầm. Trước yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra phải tuyển chọn thủy thủ tàu ngầm để đào tạo và sẵn sàng tiếp nhận tàu ngầm, tháng 1/1982, Bộ Tư lệnh Hải quân thành lập đoàn công tác đi các đơn vị của Hải quân, tuyển chọn cán bộ, chiến sĩ cho khung tàu ngầm đầu tiên để chuẩn bị sang Liên Xô huấn luyện.

Ngày 1/6/1982, Tư lệnh Hải quân ký quyết định thành lập đơn vị khung tàu ngầm đầu tiên với mật danh là “Đoàn 682”, trực thuộc Bộ Tham mưu Hải quân. Nhiệm vụ của đoàn là quản lý học viên, bồi dưỡng sức khỏe, rèn luyện thể lực, học tiếng Nga để sẵn sàng đi huấn luyện.

Tháng 6/1984, Tư lệnh Hải quân đã ký quyết định thành lập Hải đội 182 trực thuộc Bộ Tư lệnh Hải quân với 3 thành phần: Cơ quan Hải đội, Khung tàu ngầm 1, Trạm nổi. Tháng 7/1984, khung tàu ngầm đầu tiên đi huấn luyện tại Trung tâm Huấn luyện tàu ngầm tại Riga thuộc Cộng hòa Latvia (Liên Xô).

Ngày 28/4/1986, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam ra quyết định về việc thành lập Hải đội đặc biệt thuộc Quân chủng Hải quân, phiên hiệu Hải đội 182. Đây là Hải đội tàu ngầm đầu tiên của Hải quân Việt Nam, đặt nền móng cho sự ra đời, phát triển của binh chủng tàu ngầm.

Kíp tàu ngầm Hải đội 182 nhận chứng chỉ huấn luyện về tàu ngầm tại Cộng hòa Latvia

Giữa năm 1986, khi kíp tàu ngầm đầu tiên về nước cũng là thời điểm đất nước khó khăn chồng chất, cơ sở bảo đảm về kỹ thuật, hậu cần cho tàu ngầm còn nhiều hạn chế, vì vậy việc trang bị tàu ngầm cho Quân chủng Hải quân chưa thực hiện được. Trong quá trình chờ tiếp nhận tàu ngầm, tháng 8/1987, Bộ Tư lệnh Hải quân ra quyết định điều động các đồng chí thuộc Hải đội 182 về các đơn vị từ Đà Nẵng trở vào để rèn luyện, huấn luyện, sẵn sàng gọi trở lại khi có nhiệm vụ mới.

Bước sang năm 1996, sau 10 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội… nên các nhu cầu củng cố quốc phòng, an ninh, cải thiện đời sống lực lượng vũ trang được đáp ứng tốt hơn. Để nâng cao sức mạnh tổng hợp, ngày 2/8/1996, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ký quyết định về việc thành lập Trung đoàn 196 trực thuộc Bộ Tư lệnh Hải quân, tạo bước khởi đầu cho quá trình xây dựng, phát triển lực lượng mới của Quân chủng Hải quân.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm soát vùng biển và bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc, đặc biệt ở các vùng biển xa, tháng 12 năm 2009, Việt Nam đã ký hợp đồng mua tàu ngầm Kilo 636 của Liên bang Nga biên chế cho Quân chủng Hải quân.

Trước đó, từ năm 2008, Quân chủng Hải quân đã chủ động đi trước một bước trong việc chuẩn bị nguồn lực, tổ chức khám sức khỏe tuyển chọn lực lượng tàu ngầm, chọn nguồn cán bộ, sắp xếp các kíp tàu, gửi cán bộ, học viên đi đào tạo ở trong nước và nước ngoài. Trên cơ sở kết quả khám tuyển sức khỏe thủy thủ tàu ngầm, ngày 17/9/2010, Tư lệnh Hải quân ra quyết định về việc thành lập Đoàn 189 và giao nhiệm vụ cho các đồng chí sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp được tuyển chọn vào lực lượng tàu ngầm chiến dịch đi bồi dưỡng ngoại ngữ, tham gia học tập chuyên ngành tàu ngầm, lực lượng nòng cốt để tiếp nhận tàu ngầm tại Liên bang Nga.

Ngày 25/3/2011, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam ra quyết định thành lập Phòng Tàu ngầm trực thuộc Bộ Tham mưu Hải quân và bổ sung chức danh đối với cơ quan, đơn vị thuộc Quân chủng Hải quân để chỉ đạo và bảo đảm cho lực lượng tàu ngầm. Ngày 23/5/2013, tại Hải Phòng, Quân chủng Hải quân tổ chức Lễ công bố quyết định thành lập Phòng Tàu ngầm.

Trước đó, ngày 20/6/2011, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ra quyết định về việc thành lập Lữ đoàn Tàu ngầm 189 trực thuộc Quân chủng Hải quân. Đây là Lữ đoàn tàu ngầm hiện đại, có nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, hiệp đồng với các lực lượng bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Phát huy truyền thống, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao

Trải qua gần 14 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn Tàu ngầm 189 đã giữ gìn và phát huy truyền thống của lực lượng tàu ngầm. Lữ đoàn đã hoàn thành toàn bộ nhiệm vụ huấn luyện tiếp nhận, chuyển giao, huấn luyện làm chủ và đưa các tàu ngầm Kilo 636 vào đội hình chiến đấu chính thức của Quân chủng Hải quân sớm hơn so với kế hoạch, tiết kiệm rất nhiều nhân lực và kinh phí.

Quang cảnh lễ công bố quyết định thành lập Lữ đoàn 189

Cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 189 luôn nêu cao tinh thần chủ động, sáng tạo, khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Tổ chức cho các tàu ngầm và tàu mặt nước thực hiện nhiều chuyến đi biển, với hàng trăm nghìn hải lý trên các vùng biển, bảo đảm bí mật, an toàn tuyệt đối, SSCĐ cao.

Cùng với đó, Lữ đoàn đã tổ chức các hội thi, hội thao để nâng cao chất lượng huấn luyện, trong đó có những hội thi mới, có tính đột phá như: hội thao kíp chiến đấu, hội thi sĩ quan trực canh giỏi, hội thi sĩ quan vũ khí giỏi, hội thi sĩ quan cơ điện giỏi, hội thi cán bộ quản lý bộ đội giỏi... Đồng thời tham gia các hội thi, hội thao do Quân chủng Hải quân tổ chức đều đạt giải cao.

Tàu ngầm của Trung đoàn 196 ra khơi thực hiện nhiệm vụ

Song song với nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, Lữ đoàn 189 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trên biển biển. Những hành động dũng cảm, vượt sóng gió, không quản ngại hiểm nguy, khó khăn, hỗ trợ, cứu hộ, cứu nạn trên biển thời gian qua đã để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp, tô thắm thêm phẩm chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ - Người chiến sĩ Hải quân” trong lòng nhân dân.

Đảng uỷ, chỉ huy Lữ đoàn 189 luôn xác định, công tác giáo dục chính trị, lãnh đạo tư tưởng có vị trí, vai trò quan trọng, nhằm bồi đắp cho cán bộ, chiến sĩ lòng yêu nước, tình yêu và sự gắn bó với biển đảo, với lực lượng tàu ngầm. Từ thực tiễn quá trình xây dựng, phát triển và trưởng thành của đơn vị đã xuất hiện nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo như: mô hình “Kíp huấn luyện rút gọn”, “Cặp đôi mẫu mực”, “Văn hóa thủy thủ tàu ngầm”, “3 đặc biệt, 4 tốt, 5 không”... Tuyệt đại đa số cán bộ, chiến sĩ có phương pháp, tác phong làm việc dân chủ, khoa học, sáng tạo, hiệu quả, luôn tận tụy, tận tâm, tận lực với công việc, không đùn đẩy trách nhiệm, không thờ ơ, vô cảm, không thiếu trách nhiệm trước khó khăn của đồng chí, đồng đội và nhân dân.

Công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật luôn được Đảng ủy, chỉ huy Lữ đoàn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, chất lượng, góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu.

Với những thành tích trong huấn luyện tiếp nhận, huấn luyện làm chủ và bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc, Lữ đoàn 189 đã được tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc (hạng Nhất, hạng Ba) và nhiều phần thưởng cao quý khác...

Thời gian tới, yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo ngày càng cao; song trong bất luận hoàn cảnh nào, cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 189 cũng nguyện giữ gìn, phát huy truyền thống 39 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành của lực lượng tàu ngầm. Toàn đơn vị nêu cao tinh thần đoàn kết, sáng tạo, chủ động khắc phục khó khăn, tự lực, tự cường, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc trong tình hình mới.

(Bài đã đăng Báo Hải quân Việt Nam ngày 27/4/2025)