Khơi dậy sức trẻ vùng cao trước thách thức khí hậu

Theo khảo sát mới nhất của Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc - UNICEF Việt Nam năm 2025, hơn 78% trẻ em ở Việt Nam tham gia trả lời khảo sát đã cho biết, trong ba năm qua, cộng đồng của các em đã chịu ảnh hưởng bởi thời tiết cực đoan.

Thanh niên không chỉ là nạn nhân mà còn là tác nhân của thay đổi. Ảnh: UNICEF
Thanh niên không chỉ là nạn nhân mà còn là tác nhân của thay đổi. Ảnh: UNICEF

Khu vực trung du và miền núi phía bắc chịu tác động rõ rệt nhất từ biến đổi khí hậu như: sạt lở, lũ quét, hạn hán… Song, phần lớn trẻ em ở nơi đây vẫn chưa được tiếp cận đầy đủ kiến thức về nguyên nhân, hậu quả và cách thích ứng biến đổi khí hậu.

Theo UNICEF, trẻ em là đối tượng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất từ biến đổi khí hậu và sẽ là lực lượng chính đưa ra những giải pháp, cách thức để chống chọi với sự thay đổi khôn lường của thời tiết, của môi trường trong tương lai gần. Vậy nên việc tham gia từ sớm không chỉ giúp trẻ em hiểu được bản chất, tác động của biến đổi khí hậu, mà còn trao quyền cho các em được đóng góp vào các giải pháp cho một môi trường an toàn, sạch sẽ, bền vững của chính bản thân và cộng đồng.

“Trước đây, em chỉ nghĩ nóng hơn là do thời tiết thất thường, giờ mới hiểu ra đó là biến đổi khí hậu, và nó ảnh hưởng đến cây ngô, con lợn, đến cả cuộc sống của mình”, em Lầu Thị Mỵ, học sinh trường nội trú ở Mù Cang Chải (Yên Bái) chia sẻ sau một buổi truyền thông cộng đồng do nhóm thanh niên địa phương tổ chức với sự hỗ trợ của dự án Youth4Climate (UNDP Việt Nam).

Chính những khoảng trống về thông tin và nhận thức khiến trẻ em vùng cao chưa thấy rõ vai trò của mình trong ứng phó biến đổi khí hậu. Do đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các tổ chức thanh niên, như UNICEF Việt Nam, đã khởi động nhiều chương trình bồi dưỡng kỹ năng truyền thông khí hậu cho học sinh, sinh viên miền núi.

Trong Báo cáo quốc gia về khí hậu năm 2025 được công bố mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh: giáo dục và truyền thông cho thanh niên là chìa khóa để đạt các mục tiêu thích ứng. Khi người trẻ hiểu, họ sẽ lan tỏa tinh thần hành động đến gia đình và cộng đồng, nhất là ở vùng sâu vùng xa, nơi thông tin chính thống còn hạn chế.

Một trong những sáng kiến tiêu biểu gần đây là Toà soạn Tiếng Xanh, dự án do UNICEF Việt Nam phối hợp Báo Thiếu niên Tiền phong & Nhi đồng và Doanh nghiệp xã hội Tòhe triển khai từ tháng 8/2025. Sáng kiến tạo không gian để chính thanh thiếu niên trở thành “phóng viên khí hậu”, kể những câu chuyện môi trường qua góc nhìn của mình.

Nhiều nhóm thanh niên miền núi cũng đã tự khởi xướng các hoạt động cộng đồng có ý nghĩa. Tại Thái Nguyên, nhóm Green Youth đã biến sân trường thành “vườn ươm xanh” với hàng trăm chậu cây dược liệu tái sinh từ rác thải hữu cơ. Hay ở Lào Cai, câu lạc bộ Thanh niên thích ứng khí hậu phối hợp chính quyền xã phổ biến kiến thức về tiết kiệm nước và cảnh báo sạt lở cho học sinh tiểu học vùng cao.

Đây là những minh chứng cho thấy, khi nhận thức được nâng cao, niềm tin và trách nhiệm được khơi dậy, những bản làng ở các vùng chịu tác động của biến đổi khí hậu đều có thể trở thành điểm khởi nguồn cho hành động xanh của Việt Nam trong tương lai.

Theo bà Michaela Bauer, Phó Trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam, việc trao cho thanh thiếu niên công cụ, kỹ năng để tự kể câu chuyện của mình “là cách để tiếng nói của các em được lắng nghe và truyền tải đến những người ra quyết định”.

Có thể bạn quan tâm

Diện mạo mới của thị trấn Mường Chà trong xây dựng nông thôn mới nâng cao.

100%

Là tỷ lệ số lượng địa bàn các huyện (trước sáp nhập)ược tỉnh Điện Biên hỗ trợ đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội liên kết vùng, phục vụ dân sinh, sản xuất, thương mại, lưu thông hàng hóa và cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản.

Các y, bác sỹ đầu ngành thực hiện phẫu thuật miễn phí cho trẻ em tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ.

Tin tức

• Tại Bệnh viện đa khoa Hòa Bình, Sở Y tế tỉnh Phú Thọ phối hợp với Trung tâm II – trực thuộc Hội Cứu trợ Trẻ em tàn tật Việt Nam tổ chức khai mạc Chương trình khám và phẫu thuật miễn phí cho trẻ em khuyết tật có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh Phú Thọ năm 2025.

Ngày càng nhiều thanh thiếu nhi tham gia chơi cờ vua tại Cao Bằng. Ảnh: Cờ vua CB

Lan tỏa từ sân chơi trí tuệ

Vùng biên cương giữa núi non hùng vĩ Cao Bằng không chỉ giàu cảnh sắc và văn hóa, mà còn đang từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ cờ vua Việt Nam. Những năm gần đây, phong trào cờ vua tại tỉnh này phát triển mạnh mẽ, với lực lượng kỳ thủ trẻ ngày càng đông, thành tích thi đấu ngày càng ấn tượng.

Nhiều đoàn khách đến tham quan, chiêm ngưỡng cá mát được bảo vệ trên suối Nặm Cướm. Ảnh: Bé Vinh

Giữ nguồn cá mát, hồi sinh dòng Nặm Cướm

Đứng trên chiếc cầu treo bản Cướm (xã Hùng Chân, tỉnh Nghệ An), phóng tầm mắt xuống dòng suối Nặm Cướm nước trong veo, chúng tôi bắt gặp từng đàn cá mát thân bạc lấp lánh bơi lượn.

Người dân bản Phụ Mẫu trồng vườn rừng 7 tầng ở Suối Piu. Ảnh: Pv

Phục hồi sinh thái gắn liền sinh kế cộng đồng

Từ những khó khăn sinh kế ở bản Phụ Mẫu đến nỗ lực phục hồi rừng và mở hướng làm ăn mới, mô hình vườn rừng 7 tầng tại Suối Piu (Sơn La) đang trở thành điểm tựa cho cộng đồng: Vừa cải tạo đất, chống sạt lở, vừa tạo sinh kế và kết nối du lịch.

Tập huấn nâng cao kiến thức về trợ giúp pháp lý cho già làng, trưởng bản, người có uy tín và cán bộ cơ sở tại xã Thung Nai. Ảnh: Ngọc Thảo

Sao cho “thấu lý, đạt tình”

Từ lâu, người dân xóm Tiềng, xã Thung Nai, tỉnh Phú Thọ đều biết ông Bùi Văn Thao, 65 tuổi, Bí thư chi bộ, là người có uy tín trong cộng đồng, đồng thời là một hòa giải viên dày dạn kinh nghiệm, đặc biệt trong giải quyết những vụ việc tranh chấp đất đai, vốn được coi là nhạy cảm và phức tạp ở cơ sở.

Một buổi luyện tập của các võ sinh CLB Taekwondo Sông Mã. Ảnh : BSL

Từ vùng cao Tây Bắc vươn tầm châu lục

So với các môn võ đang dần phổ biến tại Sơn La - vùng đất Tây Bắc với địa hình núi non hiểm trở, taekwondo là bộ môn được lựa chọn tập luyện phổ biến. Và nhờ sự quan tâm của tỉnh, ngành thể thao, tâm huyết của đội ngũ huấn luyện và nỗ lực của các VĐV, taekwondo Sơn La đã đạt được nhiều thành tích đáng tự hào những năm gần đây.

Vẻ đẹp hùng vĩ của thác Bản Giốc - thác nước nằm trên đường biên giới lớn thứ tư trên thế giới.

Cao Bằng - “mỏ vàng” du lịch văn hóa vùng Đông Bắc

Cao Bằng không chỉ được biết đến với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn được ví như một “mỏ vàng” với trữ lượng vô tận, kết tinh những giá trị văn hóa đặc sắc của nhiều dân tộc giúp tạo nên một bản sắc độc đáo, riêng biệt cho một dải biên cương vùng Đông Bắc của Tổ quốc.

Các tác phẩm nghệ thuật được thể hiện trên giấy dứa.

Lá dứa lên tranh

Tầm cuối năm âm lịch cữ tháng 10 tháng 11, bà con người H’Mông ở thung lũng Hang Kia, Pà Cò (huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình cũ - nay là xã Pà Cò, tỉnh Phú Thọ) lại vào mùa làm giấy giang.

Tại dự án Đồng Đăng - Trà Lĩnh, các nhà thầu đang triển khai 276 mũi thi công, với 3.332 nhân sự và 1.500 thiết bị.

Tin tức

• Tại dự án cao tốc Đồng Đăng-Trà Lĩnh (đi qua Lạng Sơn, Cao Bằng), các nhà thầu triển khai 276 mũi thi công, 3.332 nhân sự và 1.500 thiết bị; sản lượng dự án đạt 4.988 tỷ đồng, tương đương 44% giá trị hợp đồng.

Thu hoạch quả cà-phê tại Hợp tác xã Cà-phê Bích Thao.

Phát triển sản phẩm nông nghiệp theo hướng đi “xanh”

Nông nghiệp Sơn La đang chuyển mình mạnh mẽ, hiện là tỉnh có diện tích cây ăn quả lớn nhất miền bắc với tổng diện tích là 85 nghìn ha, sản lượng quả năm 2025 ước đạt 510 nghìn tấn. Từ những vùng đất đồi trơ trụi, nay đã được phủ xanh bởi những nương cây ăn quả, vùng chè, cà-phê, rau an toàn đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP.

Công trình đập Sabo đầu tiên của Việt Nam tại bản Piệng, tỉnh Sơn La. Ảnh: Bình Minh

Phát triển trong rủi ro

Những năm gần đây, thiên tai và biến đổi khí hậu đang trở thành “phép thử” khắc nghiệt đối với tiến trình phát triển bền vững của Việt Nam, đặc biệt ở khu vực trung du và miền núi phía Bắc nơi địa hình chia cắt, độ dốc lớn, cơ sở hạ tầng yếu và điều kiện ứng phó còn hạn chế.

Mô hình trồng băng cỏ xen ngô giúp hạn chế sạt lở, xói mòn. Ảnh: Đức Bình

Mô hình canh tác bền vững

Biến đổi khí hậu khiến nhiều cây trồng truyền thống ở vùng trung du và miền núi Bắc Bộ liên tục mất mùa. Người dân buộc phải đổi cách làm nông, chuyển sang mô hình canh tác bền vững. Nhưng hành trình thích ứng ấy chưa bao giờ dễ dàng.

Bản làng giờ không chỉ an toàn hơn trước thiên tai, mà còn trở thành điểm đến sinh thái hấp dẫn. Ảnh: Nam Nguyễn

Vùng cao xanh hơn sau những mùa mưa lũ

Sau những mùa mưa lũ dữ dội, nhiều nơi đã thay đổi cách sống và hướng phát triển. Người dân học cách làm nhà an toàn, trồng rừng giữ đất, phát triển du lịch sinh thái, biến thiên nhiên từ thử thách thành nguồn sống bền vững.

Công an tỉnh Phú Thọ kiểm tra cầu Sông Lô (Ảnh: Công an Phú Thọ).

Tin tức

• Cầu Sông Lô bắc qua sông Lô thuộc huyện tỉnh Phú Thọ, có tổng mức đầu tư 215 tỷ đồng, được đưa vào sử dụng ngày 21/3/2015.

Đồng chí Sùng A Hồ - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh trao Bằng khen cho các tập thể.

Tin tức

Tỉnh ủy Lai Châu tổ chức Hội nghị tổng kết phong trào thi đua, biểu dương điển hình “Dân vận khéo” giai đoạn 2020-2025.

Những giải đấu được tổ chức thường xuyên thu hút nhiều lứa tuổi tham gia. Ảnh: LĐCTVN

Điểm sáng cờ tướng trẻ Lạng Sơn

Lạng Sơn, vùng đất biên cương phía bắc, đang từng bước khẳng định vị thế là một điểm sáng của phong trào cờ tướng toàn quốc. Với chiến lược phát triển bài bản, trọng tâm vào thế hệ trẻ, đến nay môn thể thao trí tuệ này tại địa phương đã gặt hái được những thành tích ấn tượng.

Cây quế được đồng bào ở Lào Cai xem như “vàng xanh”, giúp thoát nghèo. Ảnh: Thiên An

“Mỏ vàng xanh” của Lào Cai

Từ chỗ chỉ “giữ rừng” để phủ xanh đất trống, Lào Cai nay đang biến rừng thành một ngành kinh tế có sức bật mạnh mẽ. “Vàng xanh” không chỉ là những tán quế thơm mà còn là sinh kế bền vững, là tầm nhìn phát triển hài hòa giữa kinh tế và sinh thái nơi miền biên viễn.

Toàn cảnh khu vực trung tâm hành chính tỉnh Lai Châu. Ảnh: UBND tỉnh Lai Châu

Hơn 905 tỷ đồng

Là mức tổng đầu tư dự kiến cho dự án Khu Nhà ở xã hội Đoàn Kết Lai Châu (thuộc phường Đoàn Kết) vừa được UBND tỉnh Lai Châu chấp thuận, nhằm đáp ứng chỗ ở cho khoảng 3.000 người.

CBCS Công an xã Chi Lăng hỗ trợ người dân di dời tài sản đến nơi an toàn.

Điểm tựa vững chắc của người dân

Ngày 1/7/2025, xã Chi Lăng (mới), tỉnh Lạng Sơn được thành lập, địa hình chủ yếu là đồi, núi, dân cư phân bố không đồng đều, nhận thức pháp luật của một số người dân còn hạn chế, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra các loại tội phạm liên quan đến an ninh trật tự (ANTT).

Những hàng rào đá bền bỉ qua năm tháng tạo cảnh quan độc đáo.

Hồn quê từ hàng rào đá Phúc Sen

Phúc Sen (xã Quảng Uyên, Cao Bằng), nằm dọc theo con đường quanh co uốn lượn giữa núi đá vôi. Giữa khung cảnh thanh bình, những hàng rào đá xếp chồng nối tiếp nhau, ôm ấp từng ngôi nhà, từng thửa ruộng như những nét chạm khắc bình dị của thời gian lên hồn quê miền sơn cước.

Đồi chè La Bằng.

Đồi chè truyền thống thành điểm hẹn văn hóa

La Bằng từ lâu đã được biết đến là vùng chè trọng điểm của Thái Nguyên. Không chỉ là cây kinh tế chủ lực, cây chè còn gắn bó với đời sống, văn hóa và cả khát vọng đổi thay của người dân nơi đây.

Dự án tuyến cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh.

Tin tức

• Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn vừa ký Công điện số 197/CĐ-TTg yêu cầu đẩy nhanh tiến độ các dự án cao tốc: Tuyên Quang - Hà Giang, Đồng Đăng - Trà Lĩnh và Hữu Nghị - Chi Lăng.

Toàn bộ thực phẩm đều do dân làng nuôi, trồng. Ảnh: Làng Thái Hải

Trong gian khó vẫn biết cho đi

5h, căn bếp tổng của làng du lịch Thái Hải (Thái Nguyên) đã bắt đầu tấp nập. Hơn 200 người dân của làng xắn tay, đàn ông khỏe mạnh lo thịt lợn, phụ nữ thổi cơm, đồ xôi, nấu nướng.