Dự buổi làm việc có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Lê Thành Long, Phó Thủ tướng Chính phủ; Phạm Gia Túc, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Lâm Thị Phương Thanh, Phó Chánh Văn phòng Thường trực Văn phòng Trung ương Đảng; Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, Quốc hội; Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Y tế; đại diện các ban, bộ, ngành liên quan.
Theo báo cáo của Bộ Y tế tại buổi làm việc, Việt Nam hiện có hơn 8 triệu người khuyết tật từ 2 tuổi trở lên, chiếm 7,2% dân số; trong đó có 28,3% là trẻ em, 58% là nữ, khoảng 21,4% là người khuyết tật nặng và đặc biệt nặng. Những năm qua, Đảng, Nhà nước có nhiều chủ trương, chính sách quan trọng; nhiều mô hình hỗ trợ, phục hồi chức năng, giáo dục hòa nhập, tạo việc làm... phát huy hiệu quả.
Có hơn 1,7 triệu người khuyết tật được hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng. Người khuyết tật đặc biệt nặng và nặng được hưởng chế độ trợ cấp xã hội hằng tháng, cấp thẻ bảo hiểm y tế, hỗ trợ chi phí giáo dục, học tập. Cả nước có 165 cơ sở trợ giúp xã hội chăm sóc người khuyết tật (104 cơ sở công lập và 61 cơ sở ngoài công lập) đang chăm sóc khoảng 25 nghìn người khuyết tật, tâm thần và quản lý trường hợp khoảng 80 nghìn người khuyết tật, người tâm thần tại cộng đồng. Nhiều người khuyết tật đã nỗ lực vươn lên, học tập, lao động, đóng góp giá trị cho xã hội.
Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, phần lớn người khuyết tật còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống hằng ngày. Việc tiếp cận giao thông chưa phù hợp với việc di chuyển của người khuyết tật và sử dụng các thiết bị trợ giúp là một trong những vấn đề khó khắc phục nhất hiện nay. Nhiều công trình xây dựng trước đây chưa tuân thủ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật bảo đảm tiếp cận cho người khuyết tật.
Số lượng người khuyết tật được chăm sóc tại các cơ sở trợ giúp xã hội còn ít. Các trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập hoặc trường chuyên biệt dành cho trẻ khuyết tật còn thiếu về số lượng, thiếu các dịch vụ hỗ trợ. Người khuyết tật còn gặp khó khăn trong tìm kiếm việc làm, tạo sinh kế, tiếp cận các hoạt động văn hóa, giải trí, thể dục thể thao…
Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh ý nghĩa của Ngày Quốc tế Người khuyết tật (3/12) và khẳng định, việc chăm lo cho người khuyết tật là trách nhiệm rất lớn của cả hệ thống chính trị. Đây không chỉ là trách nhiệm đạo lý, mà còn là thước đo của sự văn minh, hiện đại, là yêu cầu của phát triển bền vững.
Tổng Bí thư nêu rõ quan điểm phải tạo một bước chuyển mới, hành động mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn để nâng cao chất lượng cuộc sống của người khuyết tật trong cả nước. Các ban, bộ, ngành cần tập trung nghiên cứu sâu hơn, phân tích đầy đủ, xác định rõ những khó khăn, vướng mắc trong chính sách và thực tiễn, các nội dung còn chồng chéo giữa các chương trình, đề ra các giải pháp mới thiết thực, khả thi, có tác động rõ rệt, phù hợp với điều kiện đất nước và nhu cầu thực tế của người khuyết tật, bảo đảm mọi người khuyết tật đều được sống an toàn, được chăm sóc, học tập, làm việc, hòa nhập và phát triển bình đẳng như mọi công dân khác.
Chỉ ra mục tiêu không để bất kỳ người khuyết tật nào bị bỏ lại phía sau, Tổng Bí thư yêu cầu các bộ, ngành nghiên cứu giải pháp để người khuyết tật được tiếp cận các dịch vụ y tế, phục hồi chức năng; mọi trẻ khuyết tật đều được can thiệp sớm, được đến trường, học hòa nhập. Mở rộng cơ hội việc làm, sinh kế cho người khuyết tật; hỗ trợ họ tự chủ, sống độc lập, đóng góp cho xã hội. Hạ tầng, giao thông, công trình công cộng, dịch vụ công trực tuyến phải thực sự không rào cản, thân thiện với người khuyết tật. Tăng cường ứng dụng công nghệ trợ giúp, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người khuyết tật. Huy động sức mạnh của toàn xã hội cùng chăm lo, hỗ trợ người khuyết tật một cách bền vững.
Tổng Bí thư nhấn mạnh, đằng sau con số hơn 1 triệu người khuyết tật nặng và đặc biệt nặng, khoảng 600 nghìn trẻ em ở các mức độ khuyết tật khác nhau đang có nhu cầu can thiệp sớm, giáo dục đặc thù hoặc giáo dục hòa nhập là những mảnh đời, những gia đình đang từng ngày đối mặt với rất nhiều khó khăn trong cuộc sống. Không ít người khuyết tật, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, vẫn đối mặt với nguy cơ bị bạo lực, bị bỏ rơi, bị phân biệt đối xử. Do vậy, các nội dung liên quan người khuyết tật về y tế, giáo dục, việc làm, hạ tầng, công nghệ, phòng ngừa rủi ro, nâng cao nhận thức cộng đồng đều là những vấn đề vừa cấp bách, vừa lâu dài.
Tổng Bí thư đề nghị Bộ Y tế rà soát, cụ thể hóa các mục tiêu đến năm 2030 mà Bộ đang xây dựng; nghiên cứu mô hình chăm sóc liên tục, phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng, mở rộng can thiệp sớm; tiếp tục nghiên cứu các giải pháp mạnh mẽ để mọi trẻ khuyết tật đều được phát hiện sớm, can thiệp kịp thời để được đến trường, được học, hòa nhập bởi giáo dục là chìa khóa để trẻ khuyết tật không bị bỏ lại phía sau.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các địa phương rà soát hệ thống trung tâm hỗ trợ giáo dục hòa nhập; ưu tiên địa phương còn thiếu hoặc chưa có trung tâm; phát triển học liệu cho trẻ khiếm thị, khiếm thính; đào tạo giáo viên hỗ trợ.
Các bộ, ngành đề xuất giải pháp thiết thực để mở rộng cơ hội việc làm, sinh kế cho người khuyết tật; có mô hình dạy nghề thích ứng, hỗ trợ việc làm tại cộng đồng, khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã sử dụng lao động là người khuyết tật; nghiên cứu các giải pháp căn bản để hạ tầng, giao thông công trình công cộng, dịch vụ công trực tuyến thân thiện, dễ tiếp cận hơn.
Lưu ý công nghệ là một trong những hướng đột phá để người khuyết tật hòa nhập tốt hơn, Tổng Bí thư đề nghị nghiên cứu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trợ giúp và chuyển đổi số để nâng cao chất lượng cuộc sống người khuyết tật; đơn giản hóa thủ tục hành chính, bỏ những rào cản khiến người khuyết tật khó tiếp cận quyền lợi chính đáng. Tiếp tục nghiên cứu các giải pháp phòng ngừa, phát hiện và xử lý bạo lực, bỏ rơi, phân biệt đối xử đối với người khuyết tật.
Có cơ chế báo cáo thân thiện, hỗ trợ kịp thời tại cơ sở; chú trọng nhóm phụ nữ và trẻ em khuyết tật, là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Cùng với đó, các ngành, các cấp tăng cường truyền thông và nâng cao nhận thức xã hội, lan tỏa tinh thần tôn trọng, sẻ chia, đồng hành cùng người khuyết tật.
Tổng Bí thư giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan xây dựng, hoàn thiện các đề án, chương trình, kế hoạch hành động cụ thể để báo cáo Bộ Chính trị xem xét, cho ý kiến trong quý II/2026.
