Chuyển đổi số trong y tế không chỉ là câu chuyện ứng dụng công nghệ mà là hành trình hiện đại hóa toàn ngành để sau mỗi cú nhấp chuột, mỗi dòng dữ liệu được kết nối là hàng triệu người dân được chăm sóc kịp thời và tốt hơn.
Xanh hóa không gian y tế với chuyển đổi số
Ở một bệnh viện có quy mô lớn như Bạch Mai, hồ sơ lưu trữ thông tin bệnh nhân từng là cả một “núi giấy tờ”: Thông tin xét nghiệm, kết quả chụp chiếu, đơn thuốc, phiếu theo dõi, hồ sơ nội trú...
Với khoảng 10.000 bệnh nhân đến viện mỗi ngày, khối lượng giấy tờ khổng lồ ấy trở thành gánh nặng thực sự cho toàn hệ thống từ khâu tiếp đón, chẩn đoán, điều trị đến thanh toán bảo hiểm y tế.
Chỉ trong một thời gian ngắn sau khi hệ thống bệnh án điện tử được áp dụng, diện mạo quản lý khám chữa bệnh ở tại Bệnh viện Bạch Mai đã thay đổi gần như hoàn toàn.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học nhiệt đới Bạch Mai, Bệnh viện Bạch Mai kể lại những trải nghiệm “bước ngoặt” khi bệnh viện bước vào giai đoạn vận hành hoàn toàn trên nền tảng số: "Giờ đây “ai cũng có thể biết hết bệnh nhân”, mọi diễn biến, kết quả xét nghiệm, đơn thuốc, chữ ký đều thể hiện minh bạch, công khai trên hệ thống, dễ dàng truy vết được lịch sử điều trị".
"Giờ đây “ai cũng có thể biết hết bệnh nhân”, mọi diễn biến; kết quả xét nghiệm, đơn thuốc, chữ ký đều thể hiện minh bạch, công khai trên hệ thống, dễ dàng truy vết được lịch sử điều trị".
Từ góc nhìn người trong cuộc, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Duy Cường mô tả, khi mở hồ sơ của một bệnh nhân, trên màn hình hiện ra đầy đủ lịch sử khám, ngày giờ từng lần khám, các xét nghiệm, siêu âm, nội soi, điện tim,... chỉ cần bấm vào là thấy ngay kết quả. Thay vì in cả chồng phiếu rồi lại phải đi tìm, bác sĩ giờ chỉ cần ngồi tại chỗ để tra cứu; hội chẩn có thể thực hiện từ xa vì mọi người đều có thể xem chung một nguồn dữ liệu.
Những diễn biến lâm sàng, đồ thị theo dõi chỉ số (men gan, chức năng thận…) được hệ thống tự động vẽ sẵn, dễ theo dõi, dễ so sánh giữa các lần khám, giúp ra quyết định điều trị chính xác và kịp thời hơn.
Từ hiệu quả thực tế, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Cường nhấn mạnh thêm một lợi ích rõ rệt, đó là giảm trùng lặp xét nghiệm.
Khi kết quả đã có trên hệ thống, bác sĩ phía sau sẽ nhìn thấy ngay, không bắt bệnh nhân làm lại, tiết kiệm chi phí cho người bệnh. Trước đây, muốn biết bệnh nhân đã khám những ngày nào, ai khám, phải lục tìm trong cả tủ hồ sơ; bây giờ chỉ cần gõ tên, mọi lịch sử hiện ra rõ ràng. Bên cạnh đó, tính pháp lý và truy vết trên hệ thống ghi rõ thời gian trả kết quả, ai ký, ở thời điểm nào, điều đó giúp rà soát nhanh khi có sai sót hoặc khi cần đối chiếu trong các vụ khiếu nại, tố tụng.
Ngày trước, mỗi lần cần hội chẩn, bác sĩ hay điều dưỡng phải cầm từng chồng hồ sơ chạy từ phòng này sang phòng khác. Không chỉ mất thời gian, công sức mà còn dễ thất lạc, nhầm lẫn trong quá trình lưu trữ và đối chiếu.
Thực tế cho thấy, hồ sơ giấy truyền thống có nhiều hạn chế như cồng kềnh, dễ hư hỏng, khó lưu trữ lâu dài, mất nhiều thời gian tra cứu và đặc biệt là thiếu tính kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ sở y tế.
Ngược lại, bệnh án điện tử mang lại những lợi ích rõ rệt, đặc biệt cho người bệnh: không cần mang theo nhiều giấy tờ khi đi khám, tiết kiệm thời gian chờ đợi nhờ quy trình xử lý tự động, trong khi toàn bộ thông tin bệnh sử, kết quả xét nghiệm, hình ảnh chẩn đoán đều được lưu trữ tập trung.
Chính từ thực tế đó, việc chuyển đổi sang bệnh án điện tử không chỉ là yêu cầu tất yếu, mà còn là bước đi quyết liệt nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giảm tải cho nhân viên y tế và mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người bệnh.
Từ những thay đổi nhỏ trong thao tác thường ngày, Bệnh viện Bạch Mai đang tiến tới một mục tiêu lớn hơn: loại bỏ hoàn toàn giấy tờ in ấn. Mọi giấy ra viện, đơn thuốc, kết quả xét nghiệm, giấy chuyển tuyến đều được quản lý số hóa, có chữ ký điện tử với giá trị pháp lý tương đương bản giấy.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Cường, điều đó đồng nghĩa với tiết kiệm lớn về chi phí và nhân lực, giúp bệnh viện tiết kiệm khoảng 100 tỷ đồng mỗi năm chỉ riêng chi phí giấy tờ, đồng thời giảm tải công việc thủ công cho hàng trăm nhân viên hành chính.
Với khoảng 10.000 bệnh nhân đến bệnh viện Bạch Mai mỗi ngày, lượng hồ sơ lưu trữ thông tin bệnh nhân từng là cả một “núi giấy tờ”: Thông tin xét nghiệm, kết quả chụp chiếu, đơn thuốc, phiếu theo dõi, hồ sơ nội trú... Nếu tính tổng lượng giấy phải sử dụng để lưu thông tin bệnh nhân, mỗi năm bệnh viện phải sử dụng, lưu trữ tới cả chục tấn giấy. Lượng hồ sơ lưu trữ này cũng chiếm một diện tích không nhỏ.
Tuy nhiên, khi hệ thống bệnh án điện tử được áp dụng, các thông tin này được số hóa, lưu trữ trong các ổ đĩa cứng, máy chủ. Chỉ cần khoảng vài chục chiếc ổ cứng bình thường cũng đã đủ khả năng lưu trữ lượng dữ liệu số hóa từ hàng chục tấn giấy kia.
Trước đây, mỗi lần cần hội chẩn, bác sĩ hay điều dưỡng phải cầm từng chồng hồ sơ chạy từ phòng này sang phòng khác. Không chỉ mất thời gian, công sức mà còn dễ thất lạc, nhầm lẫn trong quá trình lưu trữ và đối chiếu. Thực tế cho thấy, hồ sơ giấy truyền thống có nhiều hạn chế như cồng kềnh, dễ hư hỏng, khó lưu trữ lâu dài, mất nhiều thời gian tra cứu và đặc biệt là thiếu tính kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ sở y tế.
Còn giờ đây, khi mở hồ sơ điện tử của một bệnh nhân, trên màn hình hiện ra đầy đủ lịch sử khám, ngày giờ từng lần khám, các xét nghiệm, siêu âm, nội soi, điện tim,... chỉ cần bấm vào là thấy ngay kết quả. Thay vì in cả chồng phiếu rồi lại phải đi tìm, bác sĩ giờ chỉ cần ngồi tại chỗ để tra cứu; hội chẩn có thể thực hiện từ xa vì mọi người đều có thể xem chung một nguồn dữ liệu.
Thiếu tướng, Giáo sư - Tiến sĩ Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thông tin, Bệnh viện 108 trong những năm qua đã chủ động triển khai và đẩy mạnh công tác chuyển đổi số.
Lấy ví dụ, hoạt động đặt lịch trực tuyến và ưu tiên bệnh nhân qua hệ thống đăng ký giúp giảm tình trạng chen lấn, xếp hàng, rút ngắn thời gian chờ đợi và tăng năng suất khám chữa bệnh cũng như dịch vụ cho người dân được thực hiện nâng cao.
Số hóa hệ thống đăng ký, quản lý cho phép thầy thuốc nắm trước lịch bệnh nhân, sắp xếp thời gian hợp lý, đồng thời tối ưu hóa quản lý khám chữa, tránh tình trạng phải di chuyển, giảm sai sót y khoa và minh bạch hóa công tác thanh quyết toán bảo hiểm y tế.
Hoạt động kiểm tra công tác cải cách hành chính và chuyển đổi số tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Hoạt động kiểm tra công tác cải cách hành chính và chuyển đổi số tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Hoạt động chuyện chuyển đổi số trở thành bước đệm không chỉ là tối ưu hóa quy trình hành chính mà còn tạo nền tảng để triển khai các chuyên môn kỹ thuật sâu, từ ghép tạng, tim mạch, y học hạt nhân đến sinh học phân tử và chẩn đoán hình ảnh.
Việc số hóa quy trình khám chữa giúp bác sĩ ra quyết định nhanh và chính xác hơn, nâng cao trải nghiệm người bệnh, đồng thời tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa nguồn lực.
Thiếu tướng, Giáo sư - Tiến sĩ Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Thiếu tướng, Giáo sư - Tiến sĩ Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Như vậy, từ bệnh viện Bạch Mai đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, những bước đi về chuyển đổi số thể hiện rõ mục tiêu hiện đại hóa y tế, xây dựng nền tảng y tế thông minh và hướng tới chăm sóc người bệnh toàn diện, hiệu quả, đồng thời chứng minh rằng ứng dụng công nghệ không chỉ là giải pháp hành chính mà còn là công cụ nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và phát triển chuyên môn sâu.
Hoạt động này giúp tối ưu nguồn lực, nâng cao chất lượng khám chữa và tạo nền tảng cho y tế thông minh, hướng tới chăm sóc người bệnh một cách toàn diện và hiệu quả.
Từ thành phố đến vùng cao:
Chuyển đổi số giúp người dân được chăm sóc y tế tốt hơn
100%
bệnh viện tuyến tỉnh và
HƠN 70%
đơn vị tuyến huyện, trung tâm y tế đã triển khai thanh toán viện phí không dùng tiền mặt.
Không chỉ diễn ra tại các bệnh viện tuyến Trung ương như Bạch Mai, Trung ương Quân đội 108, xu hướng chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ đến các địa phương. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và chăm sóc sức khỏe đang giúp người dân được thụ hưởng dịch vụ y tế thuận tiện và chất lượng hơn.
Tại tỉnh Tuyên Quang, công tác chuyển đổi số trong ngành y tế được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, gắn với triển khai Đề án 06 của Chính phủ và thực hiện Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị. Việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử được xem là một bước tiến quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số y tế của tỉnh.
Bệnh viện đa khoa Tuyên Quang.
Bệnh viện đa khoa Tuyên Quang.
Tính đến giữa năm 2025, Bệnh viện đa khoa tỉnh và Trung tâm Y tế Tuyên Quang đã trở thành hai đơn vị trọng điểm triển khai bệnh án điện tử, bảo đảm kết nối và chia sẻ dữ liệu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Các cơ sở y tế đã từng bước triển khai việc tiếp đón và xác thực thông tin bệnh nhân bằng thẻ căn cước công dân gắn chip, góp phần đồng bộ dữ liệu y tế - dân cư, phục vụ xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân, tạo nền tảng cho việc xây dựng chính quyền số và xã hội số trong lĩnh vực y tế. Tỉnh cũng đã triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân, gắn mã định danh cá nhân, cho phép theo dõi sức khỏe thường xuyên, đặc biệt hữu ích tại vùng sâu, vùng xa.
"Một trong những kết quả nổi bật là việc triển khai bệnh án điện tử tại các cơ sở y tế".
Trong lĩnh vực thanh toán, 100% bệnh viện tuyến tỉnh và trên 70% đơn vị tuyến huyện, trung tâm y tế đã triển khai thanh toán viện phí không dùng tiền mặt qua mã QR, POS hoặc ví điện tử, phối hợp với các ngân hàng và doanh nghiệp viễn thông để mở rộng tiện ích thanh toán trực tuyến tại bệnh viện và nhà thuốc.
Cùng với đó, ngành y tế đã cấp mã định danh y tế cho hơn 80% dân số toàn tỉnh, bảo đảm dữ liệu được quản lý tập trung, phục vụ tốt công tác theo dõi, chăm sóc sức khỏe liên tục.
Bà Vàng Thị Mai, người dân xã Sơn Vĩ chia sẻ: “Do nhà ở thôn vùng cao nên từ trước đến nay rất ít khi đi khám sức khỏe tại các bệnh viện. Nay chương trình khám bệnh và cấp thuốc miễn phí tổ chức ngay tại xã nên cả gia đình tôi đi khám. Tôi rất yên tâm vì được các bác sỹ thăm khám cẩn thận, được thụ hưởng các dịch vụ y tế hiện đại”.
Toàn bộ dữ liệu khám bệnh trong quá trình này được tích hợp vào hồ sơ sức khỏe điện tử của người dân, giúp theo dõi sức khỏe lâu dài, bảo đảm tính liên tục trong chăm sóc.
Song song với triển khai kỹ thuật, Sở Y tế Tuyên Quang tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực chuyển đổi số cho cán bộ y tế tuyến cơ sở, đồng thời thành lập Tổ công tác chuyển đổi số để giám sát, đánh giá và thúc đẩy tiến độ thực hiện tại các đơn vị. Nhờ những nỗ lực này, Tuyên Quang đang từng bước hình thành nền tảng y tế số đồng bộ, tạo tiền đề cho việc nhân rộng bệnh án điện tử và hoàn thiện hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân giai đoạn 2025-2030.
Ông Nguyễn Văn Giao, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Tuyên Quang nhấn mạnh: “Việc tổ chức khám sức khỏe miễn phí, đưa thông tin người dân vào hệ thống số tại các xã vùng sâu, vùng xa giúp người dân được thụ hưởng dịch vụ y tế chất lượng ngay tại địa phương, giảm chi phí đi lại. Khi người dân vùng cao được phát hiện và quản lý bệnh ngay từ giai đoạn đầu tại tuyến cơ sở, chi phí điều trị dài hạn sẽ giảm đáng kể, đồng thời giảm áp lực cho các bệnh viện lớn”.
Tính đến nay, hơn 406 nghìn người dân vùng cao đã được khám và cấp thuốc miễn phí, trong đó hơn 278 nghìn hồ sơ sức khỏe điện tử đã được tích hợp, giúp theo dõi và quản lý sức khỏe một cách khoa học, bền vững. Tổng kinh phí thực hiện hơn 2,7 tỷ đồng, được huy động từ ngân sách và nguồn xã hội hóa.
Tại tỉnh Bắc Ninh, chuyển đổi số y tế được triển khai đồng bộ và mạnh mẽ, đặc biệt là trong áp dụng bệnh án điện tử và mô hình “bệnh viện không giấy tờ”.
Trung tâm Y tế Tiên Du và Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 là những đơn vị tiên phong, đã số hóa toàn bộ quy trình khám, điều trị, kê đơn, xét nghiệm và quản lý hồ sơ bệnh nhân, giúp tiết kiệm khoảng 2 tỷ đồng mỗi năm từ chi phí in ấn, đồng thời rút ngắn thời gian khám chữa bệnh, giảm sai sót chuyên môn.
Các dữ liệu khám, chữa bệnh được quản lý tập trung qua hệ thống quản lý bệnh viện (HIS), bệnh án điện tử, hệ thống quản lý chẩn đoán hình ảnh (RIS - PACS) và hệ thống quản lý xét nghiệm (LIS).
Tại Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện đa khoa Bắc Ninh số 2, với chiếc máy tính nhỏ kèm theo khi đi thăm buồng, các bác sĩ có thể nắm bắt toàn bộ tình trạng bệnh nhân thông qua bệnh án điện tử.
Phó Giám đốc Bệnh viện đa khoa Bắc Ninh số 2 Nguyễn Xuân Thủy nhìn nhận: “Việc áp dụng bệnh án điện tử và mô hình “bệnh viện không giấy tờ” đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Đối với bệnh nhân, quy trình khám, chữa bệnh trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn; giảm tải thời gian chờ đợi. Đáng chú ý, bệnh án điện tử còn giúp tăng cường khả năng tra cứu, chia sẻ thông tin giữa các khoa, phòng và cơ sở y tế; công tác quản lý, thanh quyết toán bảo hiểm y tế hiệu quả hơn bởi bệnh án điện tử cho phép quản lý việc kê đơn, chỉ định xét nghiệm...”.
Việc áp dụng bệnh án điện tử và mô hình “bệnh viện không giấy tờ” đã mang lại hiệu quả rõ rệt.
Toàn tỉnh hiện có 56 cơ sở y tế triển khai bệnh án điện tử, đạt 103,7% kế hoạch, trong đó 100% đơn vị có giường bệnh đã hoàn thành thẩm định và ứng dụng chữ ký số, trao đổi dữ liệu hoàn toàn trên môi trường điện tử.
Những hoạt động này cho thấy chuyển đổi số không chỉ là công cụ quản lý hiện đại, mà còn là giải pháp nhân văn, giúp rút ngắn khoảng cách tiếp cận dịch vụ y tế giữa miền xuôi và miền núi, giữa người dân thành thị và vùng sâu vùng xa.
Bệnh nhân đăng ký khám tại Bệnh viện đa khoa Bắc Ninh số 2.
Bệnh nhân đăng ký khám tại Bệnh viện đa khoa Bắc Ninh số 2.
Bác sĩ hướng dẫn bệnh nhân tra cứu kết quả khám.
Bác sĩ hướng dẫn bệnh nhân tra cứu kết quả khám.
Đưa chuyển đổi số trở thành trụ cột phát triển ngành y tế theo tinh thần Nghị quyết 72-NQ/TW
Theo thống kê của Bộ Y tế, tính đến ngày 3/10/2025, cả nước có 881 trên tổng số 1.645 bệnh viện đã triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, đạt 53,6% chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao trước thời hạn 2/10/2025.
Trong đó, cơ cấu triển khai cụ thể gồm: 27/45 bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế đạt tỷ lệ 60,0%; 329/492 bệnh viện tuyến tỉnh, đạt 66,9%; 339/684 bệnh viện tuyến huyện, đạt 49,6%; và 147/384 bệnh viện tư nhân, đạt 38,2%.
Cả nước có 881 trên tổng số 1.645 bệnh viện đã triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, đạt 53,6% chỉ tiêu.
Cả nước có 881 trên tổng số 1.645 bệnh viện đã triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, đạt 53,6% chỉ tiêu.
Những con số này cho thấy nỗ lực lớn của toàn ngành trong quá trình số hóa hồ sơ y tế, tạo nền tảng quan trọng để tiến tới hình thành hệ sinh thái y tế số đồng bộ và hiện đại trong thời gian tới.
Tinh thần ấy cũng chính là mục tiêu mà Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị (ban hành ngày 9/9/2025) đặt ra nhằm đẩy mạnh chuyển đổi số, coi đây là giải pháp đột phá, then chốt để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân, góp phần xây dựng Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số ở Việt Nam.
Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc chuyển đổi số trên mọi lĩnh vực, ngành y tế được xác định là một trong những ngành có tác động trực tiếp và sâu rộng nhất đến đời sống người dân.
Sự phát triển của công nghệ số, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và Internet vạn vật đang mở ra cơ hội chưa từng có để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tối ưu hóa nguồn lực và hướng đến nền y tế lấy người dân làm trung tâm.
Từ những mô hình tại các bệnh viện, có thể thấy chuyển đổi số không còn là khái niệm xa vời. Đó là xu thế tất yếu được khẳng định mạnh mẽ trong tinh thần Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị, văn kiện mang tính định hướng cho toàn bộ tiến trình số hóa y tế quốc gia.
Thiếu tướng, Giáo sư - Tiến sĩ Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 chia sẻ niềm tin và sự phấn khởi khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57‑NQ/TW về “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” và Nghị quyết số 72‑NQ/TW về “Một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân”.
Đây là những định hướng quan trọng, tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển khoa học - công nghệ, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đồng thời thúc đẩy bệnh viện tiếp cận và ứng dụng các công nghệ hiện đại, trong đó có chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI), hướng tới y tế thông minh, lấy người bệnh làm trung tâm.
Với đặc thù vừa là cơ sở y tế, vừa là cơ sở đào tạo, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đặc biệt coi trọng hai nghị quyết này. Trên nền tảng gần 75 năm xây dựng và trưởng thành, bệnh viện luôn tiên phong ứng dụng công nghệ mới, được Đảng, Nhà nước và Quân đội quan tâm đầu tư về trang thiết bị, nhân lực và cơ chế.
Song song với đó, để tạo ra năng lực công nghệ cốt lõi tương xứng với tầm vóc của bệnh viện, đội ngũ chuyên gia quốc tếvà định hướng của Đảng và Nhà nước, bệnh viện luôn kiên trì nguyên tắc học thật - nghiên cứu thật - làm thật - tạo ra kết quả thật.
|
|
Câu chuyện chuyển đổi số: Khi núi giấy tờ hóa thành dữ liệu |
|
|
Thách thức tại cơ sở và hướng đi cho chuyển đổi số y tế bền vững |
|
|
Nhiều tiêu chí đánh giá hiệu quả chuyển đổi số bệnh viện |
|
|
Chuyển đổi số ngành y tế hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khoẻ mạnh |
Ngày xuất bản: 11/2025
Tổ chức thực hiện: Nam Đông
Nội dung: Trung Hiếu
Trình bày: N.D, Trung HIếu
Ảnh: Báo Nhân Dân, TTXVN