Ngành y tế đang tăng tốc chuyển đổi số. Những kết quả đạt được rất đáng khích lệ trong hiện thực hóa mô hình “bệnh viện không giấy tờ”, nhưng chưa đạt được sự đồng bộ trên toàn quốc. Mức độ ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng đều giữa các bệnh viện, việc kết nối liên thông dữ liệu còn khó khăn; nhân lực công nghệ thông tin trong ngành y còn mỏng; vấn đề bảo mật thông tin y tế ngày càng đáng lo ngại.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin y tế ở các đơn vị, địa phương đã có bước chuyển biến mạnh mẽ, cho đến nay tỷ lệ bao phủ hệ thống thông tin bệnh viện là 100%.
Tiến sĩ Nguyễn Lê Phúc, Phó Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế cho biết, đến nay đã có 100% các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế triển khai phần mềm quản lý thông tin bệnh viện HIS. Trong đó 3 bệnh viện tự phát triển phần mềm HIS (chiếm 7,7%); 36 bệnh viện (chiếm 92,3%) dùng phần mềm HIS của các doanh nghiệp công nghệ thông. Có 36 bệnh viện (chiếm 92,3%) trang bị phần mềm LIS; 52,6% bệnh viện đã trang bị hệ thống lưu trữ và truyền tải hình ảnh (RIS-PACS).
Về triển khai phần mềm quản lý điều hành (văn bản điện tử, thư điện tử), đã có 34 bệnh viện đã triển khai phần mềm (chiếm 87,2%); khoảng 92,3% các bệnh vện hạng I có cổng hoặc trang thông tin điện tử bệnh viện.
Mô hình bệnh viện không giấy tờ giúp nâng cao dịch vụ y tế và tiết kiệm chi phí khám chữa bệnh.
Mô hình bệnh viện không giấy tờ giúp nâng cao dịch vụ y tế và tiết kiệm chi phí khám chữa bệnh.
Cả nước đã có 23 bệnh viện triển khai thành cổng hệ thống RIS-PACS không sử dụng phim; hơn 99,7% cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tại 34 tỉnh, thành phố trên toàn quốc đã kết nối liên thông với hệ thống giám định của Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Đến nay, đã có hơn 1.100/1.650 (chiếm hơn 67%) cơ sở triển khai bệnh án điện tử, giúp giảm hàng triệu hồ sơ giấy mỗi năm, rút ngắn thời gian khám chữa bệnh, và hướng tới mô hình “không giấy tờ-không phim ảnh-không tiền mặt”. Một số bệnh viện triển khai EMR tương đối tốt.
Tiến sĩ Nguyễn Lê Phúc cho biết, đối với các bệnh viện, viện có giường trực thuộc Bộ Y tế, hiện nay chỉ còn 3 bệnh viện chưa công bố triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, nguyên nhân chủ yếu do chưa hoàn thiện công tác nghiệm thu, chưa đáp ứng kinh phí triển khai.
Hầu hết các địa phương trước đây và hiện nay đều đã ban hành kế hoạch triển khai hồ sơ bệnh án điện tử tại địa bàn quản lý. Đến nay, một số Sở Y tế đã hoàn thành 100% các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập triển khai như: An Giang, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Ngãi, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng,....
Theo Tiến sĩ Nguyễn Lê Phúc, Bộ Y tế đang xây dựng Trung tâm dữ liệu y tế quốc gia, đầu tư hạ tầng phòng máy chủ đạt tiêu chuẩn Tier2 trở lên; hình thành trục tích hợp cho các hệ thống thông tin quy mô quốc gia; hoàn thiện hệ thống dịch vụ công trực tuyến; đưa vào vận hành hệ thống thống kê y tế điện tử và hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân;...
Ngành y tế đã tiếp cận các công nghệ số như vạn vật y tế kết nối, trí tuệ nhân tạo trong y tế, thực tế ảo, điện toán đám mây, di động, phân tích dữ liệu lớn. Bên cạnh đó, hệ thống y tế từ xa, Telemedicine từ các bệnh viện hạt nhân đến các bệnh viện vệ tinh được triển khai hiệu quả. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo, ứng dụng ra quyết định lâm sàng trong các hệ thống thông tin bệnh viện, cảnh báo tương tác thuốc bệnh viện; hỗ trợ tư vấn-Chatbot; nhận dạng tiếng nói đề nhập dữ liệu vào hệ thống thông tin bệnh viện cũng đã được thí điểm tại một số cơ sở y tế với những kết quả bước đầu rất khả quan.
Tiến sĩ Nguyễn Lê Phúc đánh giá, sự chuyển đổi tích cực này của ngành y tế giúp cung cấp thông tin, dữ liệu lâm sàng nhanh chóng, kịp thời cho các cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác; tiết kiệm được chi phí duy trì các kho lưu trữ hồ sơ bệnh án giấy; công khai, minh bạch trong khám chữa bệnh về tiền thuốc, vật tư tiêu hao sử dụng, tiền giường hay chi phí thực hiện các cận lâm sàng.
"Điều này cũng giúp cho ngành có được dữ liệu về sức khỏe của người dân đầy đủ, chính xác và kịp thời. Đây là cơ sở dữ liệu về sức khỏe rất lớn (big data) của ngành mà việc tổng hợp, phân tích dữ liệu thông tin sẽ giúp ngành y tế có các chỉ đạo rất kịp thời về phòng, chống dịch bệnh nói riêng và có được các dự báo, hoạch định chính sách về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe người dân tốt hơn vì có những bằng chứng thực tiễn, có cơ sở khoa học hơn. Khi thông tin về khám chữa bệnh của người bệnh thông suốt, minh bạch, giúp cho việc quản lý chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế dễ dàng hơn, góp phần hạn chế việc lạm dụng thuốc và xét nghiệm nếu có", Tiến sĩ Phúc chia sẻ.
Việc triển khai ký số toàn trình là bước đi then chốt trong lộ trình số hóa toàn diện của Bệnh viện Bạch Mai.
Việc triển khai ký số toàn trình là bước đi then chốt trong lộ trình số hóa toàn diện của Bệnh viện Bạch Mai.
Bộ Y tế đang xây dựng Trung tâm dữ liệu y tế quốc gia, đầu tư hạ tầng phòng máy chủ đạt tiêu chuẩn Tier2 trở lên; hình thành trục tích hợp cho các hệ thống thông tin quy mô quốc gia; hoàn thiện hệ thống dịch vụ công trực tuyến; đưa vào vận hành hệ thống thống kê y tế điện tử và hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân;...
Tiến sĩ Nguyễn Lê Khuê, Phó Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế
Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực, nhưng chuyển đổi số trong ngành y tế chưa đồng bộ. Để triển khai điều này, theo lãnh đạo Bộ Y tế, việc chuyển đổi số không phải là "tin học hóa" bệnh viện mà cần phải có sự vào cuộc mạnh mẽ của lãnh đạo cơ sở y tế.
Tiến sĩ Nguyễn Lê Phúc cho hay, mặc dù Chính phủ, Bộ Y tế đã chỉ đạo, hướng dẫn rất quyết liệt về công tác triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, tuy nhiên về nhận thức của nhiều lãnh đạo, thủ trưởng/Giám đốc cơ sở khám bệnh, chữa bệnh còn hạn chế, chưa quyết liệt, quan tâm và quán triệt đây đủ triển khai chuyển đổi số và bệnh án điện tử tại đơn vị.
Một vấn đề lớn chính là nguồn kinh phí, bao gồm cả nguồn ngân sách nhà nước và nguồn kinh phí tự chủ của đơn vị. Các nguồn lực khác để triển khai chuyển đổi số, hồ sơ bệnh án điện tử tại các đơn vị còn nhiều khó khăn, đặc biệt đối với các bệnh viện công lập tự chủ nhóm 3, nhóm 4 tại các địa phương.
Việc triển khai lập, thẩm định, phê quyệt, tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà cung cấp sản phẩm công nghệ thông tin ở nhiều địa phương, đơn vị gặp khó khăn khi triển khai. Vấn đề về bố trí, sắp xếp, tuyển chọn, đào tạo nhân lực ứng dụng công nghệ thông tin chuyên trách và nhân lực chuyên môn tại các đơn vị để đáp ứng triển khai chuyển đổi số và bệnh án điện tử gặp thách thức lớn.
“Toàn quốc có khoảng hơn 18 nhà cung cấp phần mềm bệnh án điện tử, do đó việc đáp ứng, lựa chọn, hỗ trợ các bệnh viện triển khai hồ sơ bệnh án điện tử nhiều đơn vị còn chưa đáp ứng được cho các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Ngoài ra, trình độ sử dụng, ứng dụng phần mềm, hồ sơ bệnh án điện tử của nhân viên y tế, người bệnh trên hồ sơ bệnh án điện tử còn tương đối hạn chế, dẫn đến thời gian phải tập huấn, hướng dẫn triển khai gặp nhiều khó khăn”, Tiến sĩ Phúc cho hay.
Bệnh viện đa khoa Sơn Tây (Hà Nội) sử dụng cây kiosk trong đăng ký khám chữa bệnh.
Người bệnh chỉ cần quét căn cước công dân để làm thủ tục đăng ký khám chữa bệnh tại Bệnh viện Bạch Mai.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Quý Tường, Chủ tịch Hội Tin học y tế Việt Nam, Việt Nam đang thiếu chuẩn dữ liệu y tế thống nhất. Mỗi bệnh viện, mỗi phần mềm lưu trữ theo định dạng riêng, gây khó khăn cho liên thông và phân tích. Do đó, cần phải sớm xây dựng mô hình kiến trúc dữ liệu y tế quốc gia, làm nền tảng cho kết nối từ Trung ương đến cơ sở. Việc ứng dụng AI, IoT, Big Data trong y tế phải có lộ trình rõ ràng, từ chẩn đoán hình ảnh, quản lý bệnh mạn tính, đến hỗ trợ ra quyết định lâm sàng.
Một rào cản lớn là thiếu hành lang pháp lý cho chia sẻ và bảo vệ dữ liệu y tế. Hiện chưa có cơ chế cụ thể để các đơn vị công-tư chia sẻ dữ liệu an toàn, minh bạch. Chia sẻ về điều này, Thứ trưởng Y tế Nguyễn Tri Thức cho hay, hiện nay, hành lang pháp lý để bảo đảm an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu đã tương đối hoàn thiện. Bộ Y tế đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 102/2025/NĐ-CP ngày 13/5/2025 quy định quản lý dữ liệu y tế.
Trong giai đoạn tiếp theo, Bộ Y tế sẽ tiếp tục tham mưu với Chính phủ, các cơ quan có liên quan để hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin của người bệnh trong môi trường số; xây dựng, hướng dẫn các cơ quan đơn vị trong ngành các giải pháp bảo đảm an toàn thông tin; xây dựng, tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo về an toàn thông tin; tăng cường các giải pháp bảo đảm an toàn thông tin cho các cơ sở y tế; hoàn thiện chính sách thúc đẩy việc bảo đảm an toàn thông tin tại các đơn vị trong ngành.
Theo Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan, để thúc đẩy việc chuyển đổi số đồng bộ trong các cơ sở y tế, hằng năm, Bộ Y tế đã và đang thực hiện đánh giá mức độ chuyển theo tiêu chí chuyển đổi số do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành tại Quyết định số 405/QĐ-BKHCN ngày 3/4/2025 phê duyệt Đề án “Xác định Bộ chỉ số đánh giá chuyển đổi số của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và của quốc gia”, trong đó có tiêu chí về mức độ hài lòng của người dân khi sử dụng các dịch vụ y tế.
Trong lĩnh vực khám, chữa bệnh, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 54/2017/TT-BYT ngày 29/12/2017 ban hành Bộ tiêu chí ứng dụng công nghệ thông tin và hướng dẫn xác định mức ứng dụng công nghệ thông tin tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Trong lĩnh vực đào tạo nhân lực y tế, thực hiện theo Quyết định số 5065/QĐ-BYT ngày 3/11/2025 Ban hành kèm theo Quyết định này “Bộ tiêu chí ứng dụng công nghệ thông tin tại các trường đại học, cao đẳng trực thuộc Bộ Y tế”, làm cơ sở để các cơ sở y tế triển khai chuyển đổi số.
Theo đó, hiệu quả chuyển đổi số tại các cơ sở y tế sẽ được đánh giá dựa trên các tiêu chí như năng suất lao động, hiệu quả hoạt động, chi phí vận hành, trải nghiệm của người dân và doanh nghiệp, mức độ đổi mới sáng tạo, cũng như khả năng tiếp cận thông tin và dịch vụ số. Người dân có thể thấy rõ các lợi ích như tiếp cận dịch vụ công trực tuyến dễ dàng và nhanh chóng, trải nghiệm y tế được nâng cao nhờ công nghệ số, cơ hội bình đẳng về tiếp cận thông tin, và môi trường sống an toàn, văn minh hơn.
Ngày xuất bản: 17/11/2025
Tổ chức thực hiện: NAM ĐÔNG
Nội dung: THIÊN LAM - MINH PHONG TÙNG
Trình bày: NGỌC BÍCH
