Cảnh báo này cũng không hề lạc hậu, nếu ta thử thay “điện ảnh” bằng lần lượt 11 “miếng ghép” đa sắc làm nên bức tranh toàn cảnh của ngành công nghiệp văn hóa nước nhà. Chẳng thế mà sau 28 năm trời lăn lộn hoạt động trong lĩnh vực truyền thông, phân phối và hợp tác sản xuất các chương trình truyền hình, điện ảnh, bà Ngô Thị Bích Hạnh, Phó Chủ tịch Công ty BHD, công ty đầu tiên ở Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực này, rút ra một kết luận: Chọn hướng đi tiềm ẩn rất nhiều rủi ro này đồng nghĩa với “kinh doanh những giấc mơ”.
Dám mạo hiểm chọn lối đi mới
BHD luôn là cái tên tiên phong, với những dấu mốc “đầu tiên” đặc biệt ấn tượng. Đây là “đơn vị tư nhân đầu tiên” có khả năng sản xuất chương trình cho Đài Truyền hình Việt Nam từ năm 1996. Cũng từ năm 2000 trở về trước, đây là đơn vị mang phim truyền hình Hàn Quốc về Việt Nam, đưa kênh truyền hình âm nhạc MTV từ Vương quốc Anh đến với công chúng yêu âm nhạc Việt Nam, sáng tạo gameshow trên truyền hình, thông qua các kênh sóng của Đài Truyền hình Việt Nam. Không chỉ có vậy, đây cũng là một trong số ít những cái tên đầu tiên hợp pháp hóa dịch vụ VOD có thương hiệu và cũng là người đi đầu ra mắt gameshow tương tác trực tiếp trên điện thoại di động tại Việt Nam từ năm 2018.
Đạo diễn Lương Đình Dũng quyết định khởi nghiệp trong lĩnh vực sáng tạo phim quảng cáo (TVC) và phim tài liệu giới thiệu doanh nghiệp từ năm 2001. Nhận thấy nhiều tên tuổi nổi tiếng của điện ảnh thế giới từng có điểm xuất phát là làm phim quảng cáo, ông quyết định chọn học hỏi lĩnh vực mới mẻ này ở Việt Nam bằng mọi cách có thể. “Từ cày phim, đọc tài liệu đến học ké các lớp đào tạo, từ bám đuôi các đoàn làm phim đến làm thuê cho các công ty lớn để tích lũy kinh nghiệm”, ông Dũng nhớ lại. Ông bảo: “phải chuẩn bị cẩn thận lắm, vì chỉ cần một TVC không được nghiệm thu là có thể phá sản”.
Nguyễn Châu Á là cái tên luôn được gắn với những sản phẩm du lịch mạo hiểm hấp dẫn, giúp vẻ đẹp thiên nhiên Việt Nam vươn mình ra ngoài biên giới. Cũng chính thương hiệu Oxalis (Công ty TNHH MTV Chua me đất) mà ông giữ vai trò Tổng Giám đốc đã bắc nhịp cầu kết nối những đoàn làm phim truyện, phim tài liệu hàng đầu thế giới tới dải đất hình chữ S thân yêu.
Vào thời điểm năm 2011, khi Oxalis “chào đời”, du lịch mạo hiểm còn là khái niệm khá lạ lẫm. Khác với hai doanh nghiệp kể trên, Oxalis không định vị một thành tố của công nghiệp văn hóa (ngành du lịch văn hóa) làm hướng đi xuyên suốt ngay từ ban đầu. Nhưng trong quá trình thiết kế tour tuyến, đơn vị đã có công lớn trong bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa địa phương; những tập tục, sinh kế, tinh hoa văn hóa bản địa của hai cộng đồng dân tộc thiểu số được nâng niu, gìn giữ vẹn nguyên và trở thành những sản phẩm du lịch vô cùng hấp dẫn. Có thể kể đến bản Đoòng, điểm dừng chân trên lộ trình thám hiểm hai hang động lớn Sơn Đoòng và hang Én, làng Tân Hóa, tỉnh Quảng Bình nằm trên cung đường giải mã hệ thống hang động Tú Làn.
 |
| Cha cõng con - Phim dài đầu tay đã mang lại cho đạo diễn Lương Đình Dũng nhiều giải thưởng điện ảnh trong nước và quốc tế. Ảnh: NVCC |
Phần thưởng dành cho người dũng cảm
Bà Ngô Thị Bích Hạnh chia sẻ, “chúng tôi chỉ dựa vào niềm tin để quyết định đầu tư. BHD chọn hướng đi cài răng lược, cứ vài phim thiên về giải trí sẽ có một dự án đề cao tính nghệ thuật. Và chúng tôi cũng muốn tạo điều kiện để các nghệ sĩ được cất lên tiếng nói riêng, được hiện thực hóa những ý tưởng mà họ tâm huyết “dù chưa chắc đã đạt hiệu quả kinh doanh như mong muốn vào thời điểm đó”.
Niềm tin ấy đã mang lại những dấu mốc khó quên trên hành trình định vị thương hiệu BHD. Có những tác phẩm gặt hái nhiều giải thưởng trong và ngoài nước như Áo lụa Hà Đông, Vũ khúc con cò... Có phim đạt doanh thu cao như Long Ruồi, Tấm Cám - chuyện chưa kể... Và có nhiều tác phẩm cân bằng được cả hai yếu tố giải trí và nghệ thuật như Những nụ hôn rực rỡ, Cánh đồng bất tận...
Tứ Vân Media mà Lương Đình Dũng là Giám đốc Sáng tạo ra đời khi thị trường quảng cáo còn khá sơ khai, song mức độ cạnh tranh khá căng thẳng. “Giành được một hợp đồng lúc đó vô cùng khó nên trong giai đoạn đầu, chúng tôi xác định cứ hòa vốn là làm, kinh nghiệm vô giá thu được chính là khoản lãi ròng”, ông Dũng chia sẻ. Bền bỉ duy trì và từng bước phát triển, Tứ Vân Media đến nay mang lại cho Lương Đình Dũng cơ hội được tiếp xúc với hàng nghìn giám đốc tiếp thị từ khắp các châu lục, mời gọi được hơn 50 đạo diễn đa quốc tịch cùng hợp tác thực hiện các TVC, định vị thương hiệu uy tín trong lĩnh vực quảng cáo… Tứ Vân Media cũng trở thành bệ phóng hữu hiệu giúp ông hiện thực hóa giấc mơ làm phim điện ảnh, với hai phim ngắn, một phim ca nhạc, ba phim truyện dài cùng bộ sưu tập khá nhiều giải thưởng trong và ngoài nước.
Các sản phẩm du lịch mạo hiểm của Oxalis đã góp phần mang lại một nguồn sinh khí mới cho làng Tân Hóa, nơi từng là “rốn lũ” ở tỉnh Quảng Bình. Nơi đây giờ đã trở thành hình mẫu du lịch thích ứng thời tiết, được Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO) vinh danh là Làng du lịch tốt nhất thế giới. Những ngôi nhà nổi trở thành homestay độc đáo. Đồng bào Nguồn giờ đây biết cách biến sản vật địa phương, như cơm Pồi, ốc tực cùng làn điệu hò thuốc cá, đàn đúm, hát ru… thành những “hàng hóa” đặc biệt, hấp dẫn hàng chục nghìn du khách tới Tân Hóa mỗi năm.
“Chúng tôi vui vì sinh kế của bà con được cải thiện phần nào nhờ hoạt động du lịch nhưng nếp sống muôn đời không bị xáo trộn, di sản văn hóa không bị méo mó, môi trường sống không bị biến dạng. Sự tham gia tích cực của cộng đồng, người dân cùng những ngôi làng đậm sắc mầu bản địa đã mang lại giá trị gia tăng quý báu cho sản phẩm du lịch”, ông Nguyễn Châu Á kết luận.
Thăng trầm, trồi sụt, thất bát, khó khăn trong hoạt động kinh doanh là điều mà hiếm doanh nghiệp nào không phải trải qua, nhất là trong lĩnh vực kinh doanh sản phẩm văn hóa, nơi khoản tiền đầu tư ban đầu thường rất chậm được thu hồi, nơi một dự án thất bại là đủ xóa sổ cả công ty, nơi thực tế luôn khắc nghiệt với những doanh nhân mang trong mình tố chất nghệ sĩ.
Nhưng bởi đã chọn hướng đi cùng với niềm tin vào những giá trị đóng góp lâu dài cho cộng đồng, không thể định lượng bằng vật chất đơn thuần mà còn cần được định tính bằng niềm vui, sự tự tin, sự tin tưởng của cộng đồng dành lại cho họ, những cá nhân tiên phong trong lĩnh vực này vẫn đã và đang kiên định với sự lựa chọn của mình, biến những giấc mơ thành sản phẩm văn hóa.
