Bóng đá hiện đại ngày càng quá tải

Mặt trái của sự phát triển

Tính đến hết trận bán kết EURO vừa qua, Foden đã thi đấu chính thức 72 trận trong màu áo câu lạc bộ và đội tuyển quốc gia xuyên suốt mùa giải 2023-2024. Con số này chưa bao gồm năm lần ra sân từ băng ghế dự bị.

Mọi chuyện bắt đầu gần một năm trước khi Foden xuất hiện trong cả ba cuộc đọ sức ở chuyến du đấu mùa hè của Man City tại Hàn Quốc và Nhật Bản vào tháng 7/2023. Bây giờ, Foden sẽ nghỉ ngơi sau khi kỳ EURO khép lại để rồi sẽ tiếp tục guồng quay kể trên.

Man City có thể thi đấu tới 75 trận trong mùa giải 2024-2025, sau khi FIFA cải tổ Club World Cup và đưa vào thể thức mở rộng Champions League. Điều này rõ ràng sẽ tạo ra thách thức thật sự với khả năng duy trì phong độ của các cầu thủ. Liên đoàn cầu thủ toàn cầu (FIFPro) và Hiệp hội các giải đấu thế giới (WLA) thậm chí còn đe dọa sẽ kiện Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) trước tình hình tồi tệ này.

“Mọi người đều hiểu rằng đây là vấn đề của ngành công nghiệp bóng đá hiện đại. Chúng ta đang ở trong tình huống chưa từng có trước đây. Vấn đề không nằm ở cầu thủ, hay của các công đoàn mà xuất phát từ chính nhu cầu phát triển không bền vững của ngành công nghiệp bóng đá”, Maheta Molango, Giám đốc điều hành Hiệp hội cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp, Công đoàn cầu thủ tại Anh và là thành viên hội đồng quản trị FIFPro, nhận định.

Sau EURO, Foden sẽ tiếp tục tham gia tour du đấu hè cùng Man City. (Ảnh: ESPN)

Theo phân tích của giới chuyên môn, các cầu thủ giờ không cố gắng để chơi 100% sức lực như trước nữa. Họ chỉ thi đấu với khoảng 60-70% khả năng và rồi nỗ lực giảm thiểu rủi ro chấn thương xảy ra với cơ thể. Thế nhưng, đây là điều không công bằng nếu đứng từ góc nhìn của người hâm mộ. Điều này chẳng khác nào khán giả đã trả đủ tiền vé nhưng không được chứng kiến toàn bộ phần biểu diễn mà đáng lẽ họ xứng đáng được nhận.

“Bóng đá đang nuốt chửng tôi”

Khi tuyên bố giã từ sự nghiệp thi đấu quốc tế vào tháng 2 năm ngoái, trung vệ Raphael Varane của Đội tuyển Pháp đã viết một bài bình luận về những yêu cầu mà các cầu thủ ưu tú phải đáp ứng trong bóng đá hiện đại. “Bóng đá hiện đại ở cấp độ cao nhất giống như một chiếc máy giặt. Bạn phải chơi liên tục và không bao giờ dừng lại. Ngay lúc này, tôi cảm thấy như mình đang ngạt thở và bóng đá đang nuốt chửng tôi”.

Ở tuổi 29, Varane đã cống hiến hết mình để giúp Đội tuyển Pháp vô địch World Cup 2018 và bước tới trận chung kết năm 2022. Tuy nhiên, chín ngày sau trận chung kết với Argentina, Varane đã trở lại chơi cho Manchester United tại Premier League.

Sự nghiệp của Varane tại Manu bị ảnh hưởng rất nhiều bởi chấn thương. (Ảnh: Getty)

Chấn thương đã cản trở Varane trong ba mùa giải thi đấu ở Old Trafford. Anh chỉ có 95 lần ra sân cho Man United. Đồng đội khác của Varane - Bruno Fernandes cũng là một trong số những người thi đấu liên tục không ngừng nghỉ cho cả câu lạc bộ lẫn đội tuyển quốc gia. Nếu tính cả ba kỳ nghỉ hè từ mùa giải 2020-2021, Bruno góp mặt trong một trận đấu cứ sau trung bình khoảng 5,2 ngày.

“Apple bán iPhone, còn FIFA bán bóng đá. Nhưng FIFA lại quên rằng các cầu thủ là tài sản của ngành công nghiệp này. Và nếu bạn không thể chăm sóc hay bảo vệ tài sản của mình, bạn sẽ mất tất cả”, Maheta Molango giải thích.

Một cuộc khảo sát của FIFPro năm 2022 đã nêu chi tiết rằng 50% số thành viên cảm thấy kỳ nghỉ theo mùa bị xâm phạm bởi nghĩa vụ thi đấu trong nước hoặc quốc tế. Các Liên đoàn ở châu Âu từ lâu đã kêu gọi thời gian nghỉ bắt buộc là 28 ngày sau khi kết thúc một mùa giải, nhưng phần lớn đều bị bỏ qua. Một hợp đồng cầu thủ tiêu chuẩn nêu rõ rằng các câu lạc bộ phải cho cầu thủ nghỉ khoảng năm tuần, với kỳ vọng rằng ít nhất ba trong số đó diễn ra liên tiếp.

Với bóng đá Anh, những đội bóng hàng đầu sẽ chơi 38 trận đấu tại Premier League (33 trận vào cuối tuần, bốn trận vào giữa tuần và một trận vào ngày lễ), khoảng sáu trận FA Cup và bảy trận nữa tại Carabao Cup.

Thể thức Champions League sửa đổi sẽ có 36 đội (tăng từ 32 đội). Mỗi câu lạc bộ chơi tám trận vòng bảng, thay vì sáu trận như hiện tại. Đội xếp hạng từ thứ 9 đến 24 sẽ phải tham gia vòng play-off hai lượt để cố gắng giành một suất vào vòng 16 đội cuối cùng. Điều đó có thể khiến các câu lạc bộ chơi tới 17 trận trong Champions League mùa giải tới. Thể thức tương tự cũng sẽ áp dụng cho Europa League nhưng Conference League vẫn sẽ chỉ có sáu trận đấu vòng bảng.

Thể thức mới của Champions League mùa giải tới. (Ảnh: ESPN)

“Máy giặt” - hay guồng quay bóng đá - như cái cách Varane gọi, quay rất nhanh trong những ngày EURO và Copa America diễn ra và có thể còn khốc liệt hơn nữa. Đó là sự tích lũy những tổn thương liên tiếp trong ngắn hạn.

FIFA luôn tuyên bố rằng Club World Cup có ý nghĩa. UEFA cũng khẳng định điều tương tự với EURO và Nation League. Premier League cũng vậy. Ngay cả chuyến du đấu mùa hè của các câu lạc bộ cũng có tầm quan trọng không kém. Đây là cuộc tranh luận mà không ai muốn nhượng bộ.

Vì một tương lai bền vững

“Cuối cùng, mọi người đều cố gắng vắt sữa cùng một con bò. Muốn tìm ra sự cân bằng giữa nhiều bên liên quan rất khó. Và để giải quyết gốc rễ vấn đề cần bắt đầu với các cơ quan quản lý bóng đá trên thế giới”, Maheta Molango khẳng định.

FIFPro, tổ chức đại diện cho hơn 60.000 cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp trên toàn thế giới, đã cố gắng ngăn cản áp lực ngày càng tăng. Các cầu thủ được đề xuất không nên chơi quá năm trận liên tiếp để hạn chế nguy cơ chấn thương và mệt mỏi.

Thế nhưng, những cầu thủ xuất sắc như Foden hay Saka không bao giờ có thể đòi hỏi quãng nghỉ như vậy nếu đội bóng và người hâm mộ cần đến sự phục vụ của họ. Kỷ nguyên bóng đá hiện đại đang đe dọa sẽ làm cạn kiệt năng lượng của những tài năng mới nổi theo thời gian.

"Người sắt" Saka đang gặp nhiều chấn thương hơn trong mùa giải này. (Ảnh: ESPN)

Trong Báo cáo về thời gian chơi bóng của các cầu thủ mùa giải 2022-2023 của FIFPro, Jude Bellingham đã chơi 14.445 phút bóng đá chuyên nghiệp trước sinh nhật lần thứ 20 của mình. Wayne Rooney, một thần đồng người Anh khác từ thời đại trước, chỉ chơi 10.989 phút. Trong khi đó, Kylian Mbappe được cho là đã chơi nhiều hơn 37% so với tiền đạo người Pháp Thierry Henry ở cùng độ tuổi.

Pedri, cậu bé thần đồng của Barcelona và Tây Ban Nha, đã ra sân hơn 200 lần cho câu lạc bộ và đội tuyển quốc gia khi chưa đầy 22 tuổi. Mọi chuyện tưởng chừng như đơn giản nhưng các chấn thương liên tiếp đang cản trở sự phát triển nhanh chóng của cậu ấy. Mới nhất, Pedri cũng gặp phải chấn thương khi đối đầu với Đội tuyển Đức trong trận tứ kết EURO 2024.

Ngay lúc này, mọi ánh mắt đang đổ dồn về ngôi sao trẻ 16 tuổi Lamine Yamal. Thế nhưng, cậu nhóc này cũng đã có tới 65 lần ra sân chính thức (ba lần xuất phát từ băng ghế dự bị) cho câu lạc bộ Barcelona và La Roja (chưa tính đến trận chung kết EURO sắp tới).

Rõ ràng, các cầu thủ cần được khoa học lên tiếng. Các chuyên gia hoàn toàn có thể tính toán số trận đấu tối đa mà một người có thể chơi ở cấp độ đỉnh cao. Con số này có thể thay đổi đôi chút tùy theo độ tuổi, nhưng sẽ dao động trong khoảng 50-60 trận đấu.

Bên cạnh đó, cần xem xét số trận đấu liên tiếp tối đa mà các cầu thủ có thể chơi, số ngày nghỉ tối thiểu cần phải đáp ứng trong một mùa hè. Chỉ khi giải quyết được ba vấn đề này, các cầu thủ mới có thể cống hiến 100% sức lực trong từng màn trình diễn.