Tầm quan trọng của chuyển đổi số
Ngành truyền thông đang phải đối mặt những thách thức to lớn: Tình trạng suy giảm doanh số bản in và sự cạnh tranh từ các nền tảng trực tuyến. Độc giả ngày càng chuyển hướng từ việc mua báo in đến việc đọc tin tức trực tuyến. Các tờ báo và tạp chí buộc phải thích ứng để giữ chân độc giả trong thế giới truyền thông số. Ngày nay, độc giả muốn có được tin tức và thông tin ngay lập tức, từ bất kỳ nơi đâu và bằng mọi thiết bị. Chính vì vậy, việc xây dựng mô hình tòa soạn số là hết sức cấp thiết.
Hội thảo báo chí quốc tế “Quản trị tòa soạn báo chí số: Lý luận, thực tiễn, kinh nghiệm ở khu vực ASEAN” vừa diễn ra tại Hà Nội với sự tham dự của bảy đoàn: Lào, Campuchia, Thailand, Malaysia, Indonesia, Philippines, Singapore, các cơ quan quản lý báo chí, cơ quan báo chí, cơ sở đào tạo báo chí. Sự kiện này đã đưa ra nhiều kinh nghiệm, giải pháp nhằm quản lý hiệu quả tòa soạn số.
Theo ông Atal S Depari, Chủ tịch Liên đoàn Báo chí ASEAN, hợp tác và chia sẻ tài nguyên là một trụ cột quan trọng để đối diện với sự phát triển nhanh của công nghệ số. Kiến thức và tài nguyên của mỗi nước sẽ cho phép các nhà báo trong ASEAN mở rộng kỹ năng, đặc biệt trong sử dụng công nghệ thông tin để tiếp tục phát triển. Điều đó đem lại sức mạnh để tập hợp, biên soạn và trình bày tin tức theo cách thú vị hơn, nhiều thông tin hơn cho công chúng. Thứ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cho biết, chuyển đổi số trong báo chí đã có sự quan tâm đặc biệt với việc Chính phủ ban hành Quyết định số 348 ngày 6/4/2023 phê duyệt Chiến lược “Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. “Cuối năm nay, Bộ sẽ công bố mức độ trưởng thành về chuyển đổi số của các cơ quan báo chí. Nhiều cơ quan đã mạnh dạn đưa sản phẩm báo chí của mình lên không gian mạng, xuyên biên giới, đem lại trải nghiệm mới, bài học mới trong quá trình làm báo trên không gian mạng”, Thứ trưởng nhận xét.
Lợi ích tòa soạn số
Xây dựng mô hình tòa soạn số không chỉ nhằm thích ứng với thách thức, mà còn tạo ra cơ hội mới và bền vững trong thế giới truyền thông ngày nay; chuyển đổi số không chỉ để tồn tại mà còn để tiến bộ, truyền tải thông điệp và nội dung một cách hiệu quả và linh hoạt. Một trong những lợi ích lớn nhất của mô hình tòa soạn số là khả năng tiếp cận độc giả toàn cầu. Tối ưu hóa chi phí cũng là một lợi ích quan trọng. Với việc giảm các chi phí in ấn và phân phối, các tổ chức truyền thông có thể dành nhiều nguồn lực hơn cho việc tạo ra nội dung chất lượng và tương tác với độc giả, giúp tăng cường uy tín và giữ chân độc giả trong thời đại thông tin phồn thịnh. Bên cạnh đó, tòa soạn số cũng tạo ra cơ hội cho sự đổi mới và sáng tạo trong việc trình bày nội dung. Video, podcast… và các hình thức tương tác mới có thể mang lại trải nghiệm đọc độc đáo, thu hút mọi giới độc giả và tạo ra một không gian tương tác đa chiều. Cuối cùng, sự linh hoạt và độ tương tác cao của mô hình tòa soạn số giúp xây dựng một cộng đồng trực tuyến mạnh mẽ. Người đọc không chỉ là người tiêu thụ mà còn là những người đóng góp vào cuộc trò chuyện.
Chia sẻ trong hội thảo, nhà báo WU Rui Ming - báo Shin Ning Daily News, Hiệp hội Truyền thông và Xuất bản Singapore cho rằng, với internet, truyền thông số đòi hỏi người làm phải phản ứng nhanh với tin nóng và thời gian cấp bách hơn so với việc làm truyền thống. Người làm cũng tự học cho mình thêm nhiều kỹ năng để thích ứng với các dạng tin tức mới như kỹ năng quay dựng video, phát trực tiếp trên các nền tảng… Sử dụng công nghệ không chỉ giúp chúng ta đi nhanh hơn trong việc sản xuất bản tin mà còn cải thiện hiệu suất công việc, quản lý dữ liệu và sử dụng các phản hồi của độc giả trong nội bộ tòa soạn.
Các đại biểu Việt Nam và quốc tế đều nhất trí rằng, chuyển đổi số là xu thế toàn cầu có tác động sâu rộng lên các lĩnh vực của nền kinh tế - chính trị - xã hội các quốc gia... Một mô hình tòa soạn số, với báo chí đa nền tảng, đa phương tiện, báo chí dữ liệu và báo chí tự động cần các điều kiện kỹ thuật công nghệ, nguồn nhân lực và sự đổi mới phương thức tổ chức, quản trị tòa soạn.
Đoàn kết để phát triển
Thực tế cho thấy, khả năng tương tác và tham gia của độc giả trên các nền tảng số cao hơn nhiều so với bản in. Điều này không chỉ tạo ra một cộng đồng độc giả tích cực mà còn làm tăng khả năng lan truyền thông tin. Tuy nhiên, song song với đó còn vô vàn thách thức như độ chính xác của thông tin, tin tặc, việc lợi dụng không gian mạng truyền bá sai trái… Do đó cần tới sự đoàn kết của tất cả các nước trên thế giới và trong khu vực. “Tôi muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đoàn kết, hợp tác và mối liên kết mạnh mẽ trong cộng đồng báo chí ASEAN, đặc biệt là khi đối mặt với những thách thức nảy sinh trong thời đại công nghệ số”, ông Atal S Depari nhấn mạnh.
Chia sẻ kinh nghiệm quản lý báo chí số tại quốc gia mình, Chủ tịch Hội đồng báo chí quốc gia Thailand Chavarong Limpattamapanee cho rằng, đang có một cuộc cạnh tranh rất gay gắt giữa các cơ quan báo chí chính thống và truyền thông mạng xã hội. Báo chí phải tạo ra các nền tảng tin tức, duy trì được chuyên nghiệp, tính chính xác, cạnh tranh với các truyền thông mạng xã hội. Trong khi đó công nghệ thay đổi nhanh, các cơ quan báo chí phải tìm cách hòa nhập, tiếp thu được các thành quả công nghệ, ứng dụng trong hoạt động... Còn theo ông Atal S Depari, điều quan trọng hơn bao giờ hết là các nhà báo phải hợp nhất lại. Sự đoàn kết sẽ khuyến khích việc trao đổi ý kiến, chiến lược và sự thực hành tốt nhất trong nền báo chí. Điều này không chỉ liên quan đến việc đưa tin mà còn ở việc giữ đạo đức nghề báo, sự thật và tính chính trực trong mỗi bài báo.
Việc đẩy mạnh chuyển đổi số và xây dựng tòa soạn số không chỉ là một sự lựa chọn, mà là sự cần thiết. Điều này đòi hỏi sự cam kết, sáng tạo và linh hoạt từ các tổ chức truyền thông để có thể xây dựng nên một tương lai sáng tạo và phát triển trong thế giới truyền thông ngày nay.
