Đây là kỳ đại hội chuyển tải thông điệp rõ ràng về thể thao khu vực với các kỷ lục Olympic và thế giới được thiết lập, cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ.
Tại kỳ SEA Games lần này, Trưởng đoàn Thể thao Việt Nam Nguyễn Hồng Minh nhấn mạnh, thành công chính là việc hoàn thành các mục tiêu trọng tâm mang nhiều ý nghĩa, cho thấy thể thao Việt Nam đang từng bước tiệm cận các chuẩn mực cao hơn của thể thao châu lục và thế giới.
Những điểm nhấn ấn tượng của thể thao Việt Nam
Một trong những điểm sáng lớn nhất là môn bắn súng, nơi xạ thủ Trịnh Thu Vinh bắn 10m súng ngắn hơi nữ giành Huy chương Vàng với điểm số chung kết 242,7 - vượt xa mức điểm 241,3 của Huy chương Bạc Olympic Paris, cho thấy năng lực chuyên môn và sức vươn mạnh mẽ của nữ xạ thủ Việt Nam. Thu Vinh còn góp công lớn cùng Nguyễn Thùy Trang, Triệu Thị Hoa Hồng, Hà Minh Thành giúp bắn súng Việt Nam phá loạt kỷ lục SEA Games ở các nội dung 10m súng ngắn hơi, 25m súng ngắn bắn nhanh.
Đội chạy tiếp sức 4x400m hỗn hợp nam, nữ cũng phá sâu kỷ lục đại hội. Tính tổng thể, bắn súng và điền kinh đã phá 6 kỷ lục SEA Games, cho thấy sự ổn định trong đầu tư, huấn luyện và chiều sâu thành tích bền vững ở các môn trọng điểm của thể thao Việt Nam.
Một điểm nhấn nổi bật của thể thao nước ta ở kỳ SEA Games này là tấm Huy chương Vàng của đội tuyển bóng đá nam U22 sau màn ngược dòng ngoạn mục trước đối thủ Thái Lan trong trận chung kết để giành chiến thắng chung cuộc 3-2, thể hiện bản lĩnh, ý chí kiên cường, thi đấu đến cùng vì màu cờ, sắc áo của các cầu thủ trẻ dưới sự dẫn dắt giàu kinh nghiệm của huấn luyện viên Kim Sang-sik. Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam cho thấy sức mạnh về kỹ chiến thuật đã và đang vươn tầm châu lục trong những trận đấu áp đảo đối phương.
Tinh thần của các cầu thủ bóng đá nam, nữ Việt Nam không chỉ mang vinh quang về cho Tổ quốc mà còn nhận được sự thừa nhận của người hâm mộ khu vực về một nền bóng đá đang được đầu tư bài bản, đúng hướng và có nền tảng vững chắc.
Bên cạnh các kỷ lục, SEA Games 33 còn là kỳ đại hội của những “lần đầu” đoạt Huy chương Vàng ở môn futsal (bóng đá trong nhà) nữ, cầu mây nam và bowling - những môn thể thao vốn không phải thế mạnh truyền thống, nhất là Huy chương Vàng bowling đơn nam của VĐV 16 tuổi Trần Hoàng Khôi, là tín hiệu tích cực cho sự mở rộng bản đồ thành tích của thể thao Việt Nam.
Bơi lội cũng ghi dấu ấn khi lần đầu đội tuyển bơi nữ Việt Nam có huy chương (Huy chương Đồng) ở nội dung tiếp sức 4x200m tự do nữ, nhất là trong bối cảnh bơi Việt Nam đang xây dựng lại lực lượng kế cận sau “kình ngư” Ánh Viên. Ở môn golf, các vận động viên trẻ tiếp tục trưởng thành khi giành 3 huy chương, đáng chú ý là Huy chương Đồng cá nhân nữ đầu tiên trong lịch sử SEA Games của Việt Nam do Lê Chúc An lập công.
Bên cạnh những gương mặt trẻ, sự ổn định của các VĐV kỳ cựu vẫn là trụ cột vững chắc. Nguyễn Thị Oanh tiếp tục khẳng định vị thế “tượng đài” của điền kinh Việt Nam và của cả Đông Nam Á với cú “hat-trick” HCV chạy: 5.000m, 10.000m và 3.000m vượt chướng ngại vật, kéo dài chuỗi thành tích suốt 4 kỳ SEA Games liên tiếp. Các đô vật kỳ cựu Việt Nam vẫn thi đấu áp đảo dù bị cắt bớt nhiều nội dung thế mạnh và xuất sắc giành 10/12 HCV của kỳ đại hội.
SEA Games 33 chứng kiến sự “ra mắt” đầy thuyết phục của thế hệ kế cận. “Kình ngư” Nguyễn Quang Thuấn (em trai của Ánh Viên) lần đầu giành HCV đại hội bơi 400m hỗn hợp cá nhân nam.
Bên cạnh đó, có những VĐV trẻ tuy chỉ đoạt Huy chương Bạc, nhưng cho thấy tiềm năng lớn như Nguyễn Quốc bơi 200m tự do nam, hay nữ VĐV Cẩm Tú ở điền kinh phá kỷ lục quốc gia chạy 200m nữ sau 15 năm. Nổi bật là nữ VĐV sinh năm 2006 Kim Anh giành Huy chương Vàng nhảy cao ở mức xà 1m86, trong khi ở nội dung nhảy xa, Trần Thị Loan giành Huy chương Vàng với thành tích 6,53m, người đồng đội 19 tuổi Hà Thị Thúy Hằng cũng giành luôn HCB với thành tích 6,29m... cho thấy nguồn lực trẻ của Việt Nam đang sẵn sàng gánh vác trách nhiệm trong tương lai.
Nhìn tổng thể, thành công của thể thao Việt Nam ở nhóm môn trọng điểm trong chương trình Olympic tại SEA Games 33 không nằm ở một vài khoảnh khắc đơn lẻ, mà ở bức tranh toàn cảnh: kỷ lục được nâng tầm, cùng những cột mốc lịch sử thành tích, trong khi các VĐV kỳ cựu duy trì phong độ, đã xuất hiện lớp trẻ kế cận. Đó là nền tảng quan trọng để thể thao Việt Nam tự tin hướng tới những mục tiêu cao hơn sau SEA Games.
Vẫn còn nhiều điều đáng lo
Khép lại SEA Games 33, thể thao Việt Nam đứng trước một thực tế không dễ né tránh: 87 Huy chương Vàng là con số chưa đạt ngưỡng tối thiểu 90 Huy chương Vàng đã đề ra. Dù vẫn giữ vị trí trong nhóm ba đoàn dẫn đầu khu vực, việc không hoàn thành chỉ tiêu cho thấy đây là một kỳ đại hội chưa trọn vẹn, thậm chí có thể xem là một bước chững lại đáng lo ngại nếu nhìn từ góc độ chiến lược dài hạn.
Nếu không sớm rà soát lại hệ thống đào tạo, phân bổ nguồn lực và chiến lược đầu tư theo hướng trọng điểm-dài hạn, khoảng cách với các đối thủ khu vực sẽ ngày càng thu hẹp, thậm chí đảo chiều. Thất bại lần này, nhìn ở góc độ tích cực, cần được xem như một cú chạm cần thiết để thể thao Việt Nam điều chỉnh trước khi bước vào những sân chơi lớn hơn.
Tiến bộ và sự bất cập của SEA Games 33
Hai tuần đua tài ở SEA Games 33 đã phản ánh rõ nét tiến bộ vượt bậc về thành tích của thể thao Đông Nam Á. Trung tâm của sự bứt phá ấy là cử tạ. Tại hạng cân 60kg nam, đô cử Theerapong Silachai của Thái Lan đã tạo nên lịch sử khi nâng thành công mức tạ 173kg ở phần thi cử đẩy-vượt qua kỷ lục thế giới cũ (172kg). Nhà vô địch Olympic Paris 2024 Rizki Juniansyah của Indonesia cũng là minh chứng khi nâng thành công mức tạ 205kg ở nội dung cử đẩy và cũng là một kỷ lục thế giới với tổng cử 365kg ở hạng cân 79kg nam. Điều đó cho thấy SEA Games đã trở thành một phần trong lộ trình đỉnh cao toàn cầu, thay vì chỉ là sân chơi khu vực như trước.
Không chỉ cử tạ, điền kinh SEA Games 33 cũng chứng kiến bước nhảy vọt mang tính lịch sử. “Thần đồng” Puripol Boonson của Thái Lan đã trở thành VĐV Đông Nam Á đầu tiên chạy 100m dưới 10 giây, với thành tích 9,94 giây ở vòng loại, được Liên đoàn Điền kinh thế giới công nhận lọt tốp 5 VĐV trẻ lứa U20 chạy nhanh nhất thế giới, tốp 3 VĐV chạy nhanh nhất châu Á.
Bên cạnh những thành tích chuyên môn được nâng tầm, SEA Games 33 cũng tồn tại không ít vấn đề về công tác tổ chức. Nổi cộm nhất nằm ở khâu lập kế hoạch và điều phối tổng thể khi thay đổi lịch thi đấu, địa điểm tổ chức và cả một số quy định chuyên môn ở vài môn thể thao sát ngày khai mạc đã gây khó khăn cho các đoàn tham dự, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình chuẩn bị chuyên môn, chu kỳ tập luyện và tâm lý thi đấu của VĐV.
Tuy còn những vấn đề nêu trên, nhưng nhìn chung SEA Games 33 là một kỳ đại hội thành công với mục tiêu thúc đẩy thể thao khu vực phát triển và gắn kết tình hữu nghị ASEAN. Đây cũng là dịp quan trọng để thể thao Việt Nam có dịp nhìn lại trình độ của mình so với khu vực, qua đó vạch ra lộ trình và chiến lược phát triển hợp lý trong tương lai.