Bản đồ 3D chi tiết về dải ngân hà

Để lập nên bản đồ 3D chi tiết và quy mô chưa từng có về dải ngân hà - nơi hội tụ của hàng tỷ ngôi sao, trong đó có cả Mặt trời, các nhà thiên văn học đã tập trung quan sát một nhóm gồm hơn 2.400 ngôi sao sáng chói nhất của dải ngân hà (còn được giới khoa học gọi là biến quang Cepheid) với kính viễn vọng Warsaw tại Đài thiên văn Las Campanas trên đỉnh Andes ở Chile.

Biến quang Cepheid là những thiên thể có độ sáng thay đổi đều đặn theo chu kỳ đều thời gian. Những ngôi sao này đặc biệt lớn và sáng gấp Mặt trời từ 100 - 10.000 lần và chúng có thể được quan sát từ khắp dải ngân hà, qua các đám mây khí và bụi. Đặc biệt, đây là những ngôi sao trẻ với tuổi đời chưa đầy 400 triệu năm, do đó chúng vẫn còn ở rất gần nơi chúng đã được sinh ra.

Các nhà thiên văn học đã tính toán khoảng cách của chúng thông qua việc so sánh độ sáng thật sự mà chúng phát ra với độ sáng của chúng đo được từ Trái đất, đồng thời sử dụng các phương pháp đo đạc thiên văn khác, từ đó xác định vị trí của chúng trên mô hình 3D của dải ngân hà.

Trưởng nhóm nghiên cứu, nhà thiên văn học Dorota Skowron thuộc Trường đại học Warsaw (Ba Lan) khẳng định: “Đây là lần đầu chúng ta có thể sử dụng phương pháp đo đạc mới để xác định vị trí của các thiên thể riêng lẻ và hiển thị trong không gian ba chiều. Nghiên cứu mới giúp chúng ta nhìn nhận dải ngân hà theo một cách hoàn toàn mới và cụ thể hơn so sự hiểu biết trước đây về hình dạng và cấu trúc xoắn ốc của dải ngân hà”.

Theo bà Dorota, lâu nay, sự hiểu biết về hình dạng của dải ngân hà được dựa trên phép đo gián tiếp các thiên thể, sau đó kết hợp với suy luận từ cấu trúc quan sát được của các thiên hà khác trong vũ trụ. Do đó, nghiên cứu mới đã mở ra bước tiến mới trong ngành thiên văn học, giúp giới khoa học hiểu rõ và đầy đủ hơn về cấu trúc vũ trụ phức tạp này.