Bỏ thói quen cũ
Ghim mãi vào ký ức nhiều ngư dân ở Khánh Hòa, Phú Yên là… khói thuốc lá. Vươn khơi xa, buồn hút, vui hút. Hút mãi thành quen, nghiện. Khi lao động trên bờ, bến cảng, điếu thuốc cũng luôn đỏ lửa… Khoe đôi tay cuồn cuộn cơ bắp và khuôn ngực vạm vỡ, hân hoan sau chuyến đi biển bội thu ngày cuối năm, ngư dân Nguyễn Cư (Phước Đồng, Nha Trang) thổ lộ: Từ bỏ hết thói quen cũ hút thuốc lá, thuốc lào triền miên rồi. Thân thể cường tráng hẳn lên. Hàng nghìn ngư dân cũng đã cai thuốc lá nên bớt ám ảnh vào viện trị bệnh phổi rồi. Cả Khánh Hòa có khoảng 3.400 tàu vươn khơi xa. Xuân 2023 này hứa hẹn nhiều chuyến đánh bắt thắng lợi.
Rèn thành thói quen, mỗi sáng mai thức dậy, ngư dân Nguyễn Hậu (Vạn Ninh, Khánh Hòa) cùng nhiều bạn thuyền tự nhắc “biển khơi đang chờ đợi. Đừng để làn khói thuốc kéo giảm sức khỏe”. “Có những ngày áp Tết, tôi trực tiếp đi thăm bạn ngư phủ nằm thở khò khè trong bệnh viện. Giờ đáng mừng là không chỉ trung niên mà nhiều trai tráng cũng giảm bớt tình trạng… nghiện thuốc lá”, Nguyễn Hậu tâm tình.
“Thương người như thể thương thân” ngư dân Trương Văn Phú (Quy Nhơn, Bình Định) quả quyết rằng, thời tiết có lúc khắc nghiệt nhưng ngư dân tỉnh này hay tỉnh khác khi gặp nhau đều sẵn sàng đỡ đần, không sợ bất cứ hiểm nguy gì cả. Cuối năm 2022, giữa những con sóng đang bồn lên dữ dội, ông Phú cũng đã xông vào cứu nhiều đồng nghiệp trên các tàu cá của Khánh Hòa là tàu KH 97768TS và tàu KH 90971TS rồi đưa vào Cảng Quy Nhơn an toàn. Trong những cuộc hàn huyên đêm xuân, những lúc nông nhàn, ngư dân giàu kinh nghiệm lại ân cần khuyên nhủ người trẻ, người đánh bắt gần bờ hãy cẩn trọng khi sử dụng những chiếc ghe (tàu) nhỏ. Gần nửa thế kỷ bám biển, ngư dân Huỳnh Thanh (Vạn Ninh, Khánh Hòa) đúc rút, những chiếc ghe nhỏ khi gặp thời tiết không thuận lợi tiềm ẩn nguy cơ rất lớn. Chỉ cần sóng cao 2-3m cũng làm chìm, lật ghe ngay. Khi đó nếu người trên ghe không mặc đầy đủ áo phao dễ gặp nạn.
 |
| Các tàu vào vạch xuất phát chuẩn bị cho chuyến vươn khơi đầu năm mới 2023. |
Bắt nhịp công nghệ
Những ngư phủ với nước da sạm đen nắng gió đã chuyển mình mạnh mẽ trong hành trình vươn khơi. Bước vào chuyến vươn khơi đầu xuân 2023, ngư dân Nguyễn Văn Kình
(Nha Trang, Khánh Hòa) chia sẻ, trước mình cứ phải dùng kinh nghiệm để mò mẫm luồng cá đi. Nhưng nay đầu tư thêm máy dò cá và học cách sử dụng thành thục loại máy này. Nhiều đồng nghiệp của ông ở tận Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên… cũng đã biết sử dụng máy móc này. Nhờ ứng dụng các loại máy móc, công nghệ mới mà đã tăng năng suất trong những chuyến đánh bắt. Công nghệ ướp cá hiệu quả nhất, an toàn nhất cho người sử dụng cũng đã và đang được các ngư dân tiếp cận sử dụng.
Vừa tất bật đưa những con cá ngừ tươi rói từ khoang tàu lên bờ, ngư dân Nguyễn Hạnh (Phước Đồng, Nha Trang, Khánh Hòa) vừa cười vang, khoe “khỏe mạnh và thoát nghèo đều nhờ bám biển, vươn khơi cả. Thay đổi tư duy, đánh bắt thắng lợi hơn. Có công nghệ rồi ngư dân còn có liên kết nữa nên người tiêu dùng được sử dụng sản phẩm ngon nhất”. Xa dần kiểu buôn bán nhỏ lẻ, các tổ nghề cá ở Khánh Hòa (tập hợp các chủ tàu) như: Tổ hợp tác nghề cá Phước Đồng, Tổ hợp tác nghề cá Vĩnh Phước, Tổ hợp tác nghề cá Trường Sa… đã kết nối chặt chẽ với các doanh nghiệp hình thành nên các chuỗi liên kết giữa “Khai thác, thu mua, chế biến, tiêu thụ”. Bám trụ buôn bán quanh cảng Hòn Rớ nhiều năm, thương lái Nguyễn Thanh Hà cũng chia vui trước những chuyển biến của ngư dân. Bà Hà tâm tình, mình chưa thành lập được công ty lớn nhưng thu mua lượng không nhỏ nên sẵn sàng đặt hàng trước với các ngư dân. Tàu họ cập cảng là sản phẩm được mình nhận mang đi các thị trường ngay. Những ngày áp Tết 2023, hàng chục tấn cá ngừ tươi ngon cũng sẽ được phân bổ đến các chợ đầu mối kịp thời.
Thế hệ này nối tiếp thế hệ khác bám biển, vươn khơi xa, với các ngư phủ, có vui, có buồn nhưng khí thế những chuyến vươn biển đầu năm luôn hừng hực khát vọng. Khát vọng thắng lợi, khát vọng giữ ngư trường Hoàng Sa-Trường Sa. Và với họ, sự an toàn luôn được coi trọng nên các tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên đều được lắp thiết bị giám sát hành trình. Nhiều chủ tàu giãi bày: Lắp đặt thiết bị giám sát là cần thiết để bảo đảm độ an toàn cho tàu, tránh những thiệt hại về người và tài sản, phòng tránh những trường hợp xấu về bão lũ, mất phương hướng. Bất thường nào xảy ra cũng được báo về đất liền và các tổng đài cứu hộ để có biện pháp xử lý kịp thời. Thiết bị này còn quản lý toàn bộ thông tin tàu cá về: Nhật ký khai thác, chống khai thác bất hợp pháp, định vị rõ ranh giới các vùng lãnh hải.
Sau bao ngày mưa gió, nắng ấm đã tỏa khắp các cảng cá Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định… Những con tàu lại vào “vạch” xuất phát để vươn khơi trong khí thế hào hứng với niềm tin cá lại đầy khoang. Mỗi bậc cửa ở các làng chài không khí vui tươi ngày xuân cũng đã kịp ùa về.
