Năm 2025 là dịp kỷ niệm nhiều ngày lễ lớn của dân tộc, và cũng là dịp công chúng thấy được sự trở lại của dòng nhạc yêu nước, đặc biệt là những sản phẩm âm nhạc do thế hệ trẻ thực hiện. Điều này đã cho thấy tình yêu nước, lòng tự hào dân tộc luôn là dòng chảy không bao giờ ngừng qua mọi thế hệ, và điều quan trọng là cần khơi mạch nguồn dòng chảy đó như thế nào. Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông chia sẻ những suy nghĩ, quan điểm, cũng như định hướng của Bộ trong việc giữ gìn và khơi nguồn sự sáng tạo để giữ dòng chảy yêu nước và tự hào dân tộc trong âm nhạc của thế hệ trẻ.

Phóng viên: Thưa Thứ trưởng Tạ Quang Đông, xin ông cho một vài đánh giá về các chương trình nghệ thuật đặc biệt tổ chức nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 vừa qua?

Thứ trưởng Tạ Quang Đông: Có thể nói, các chương trình nghệ thuật đặc biệt nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 năm nay đã thực sự trở thành những dấu ấn văn hóa giàu ý nghĩa, lan tỏa tinh thần yêu nước và niềm tự hào dân tộc sâu sắc do các bộ, ban ngành tổ chức trong đó có Báo Nhân Dân.

Với vai trò là cơ quan chủ trì, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ động từ sớm, từ xa phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành, đoàn thể Trung ương và địa phương như:  Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh… đã tổ chức nhiều chương trình nghệ thuật chính luận đặc biệt, quy mô lớn, công phu, mang đậm giá trị tư tưởng, nghệ thuật và bản sắc văn hóa dân tộc.

Điểm nhấn của năm nay là chương trình quốc gia đặc biệt Concert “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” sự kiện nhằm tuyên truyền sâu rộng về 80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc của đất nước vào đúng tối 1/9 tại Sân vận động quốc gia Mỹ Đình - Hà Nội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9 cho đến hàng loạt chương trình nghệ thuật, cầu truyền hình, tọa đàm, phim tài liệu, phóng sự do các cơ quan báo chí và đơn vị nghệ thuật tổ chức, tất cả đã tạo nên một không khí lễ hội tri ân và tôn vinh lịch sử vô cùng xúc động.

Đây cũng là dịp để công chúng trong và ngoài nước cùng hòa chung niềm vui, niềm tự hào dân tộc, lan tỏa tình yêu Tổ quốc, khẳng định một Việt Nam trẻ trung, sáng tạo và đầy khát vọng trong thế kỷ XXI.

Chúng tôi muốn các sự kiện không chỉ trang trọng mà còn sáng tạo, gần gũi, để người dân dễ dàng tham gia, cảm nhận niềm tự hào dân tộc. Trong bối cảnh tình yêu nước đang dâng cao, các chương trình sẽ là cơ hội để lan tỏa tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, hướng tới một Việt Nam giàu mạnh, văn minh, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch chỉ đạo với tinh thần thần tốc, quyết liệt, bảo đảm mọi hoạt động diễn ra an toàn, hiệu quả và để lại dấu ấn sâu đậm.

Bên cạnh đó, thông điệp nhân văn mà Bộ muốn lan tỏa là “Nghệ thuật không chỉ là nghệ thuật giải trí, mà còn là ngôn ngữ chung để gắn kết tinh thần dân tộc, khơi dậy tự hào và khát vọng dựng xây đất nước trong thời kỳ đất nước bước vào kỷ nguyên mới”.

Mục tiêu đặt ra cho mỗi chương trình là phải mang tính lan tỏa cao, từ nội dung đến hình thức thể hiện để tạo nên những sản phẩm văn hóa thực sự có giá trị, không chỉ về hình thức mà còn về nội dung và thông điệp. Đó là sự kết hợp giữa giá trị truyền thống và hơi thở hiện đại, giữa chính luận sâu sắc và nghệ thuật sáng tạo, nhiều chương trình đã tái hiện hành trình đấu tranh giành độc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tôn vinh Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh, và khơi dậy khát vọng về một Việt Nam hùng cường, phồn vinh trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vương mình của dân tộc.

Trong bối cảnh hiện nay, khi tình yêu nước đang dâng cao và niềm tự hào dân tộc được khơi dậy mạnh mẽ thì vai trò của văn hóa càng trở nên quan trọng. Văn hóa phải là sức mạnh mềm của quốc gia, là chất keo gắn kết lòng dân, là ngọn lửa truyền cảm hứng cho sự phát triển bền vững. Các chương trình này được kỳ vọng không chỉ dừng lại ở những lễ hội hoành tráng mà sẽ để lại dấu ấn tinh thần lâu dài, khơi dậy niềm tin, khát vọng vươn lên, góp phần định hình văn hóa Việt Nam trong thời kỳ mới: Hội nhập nhưng không hòa tan, phát triển nhưng không xa rời cội nguồn và văn hóa sẽ tiếp tục là sức mạnh mềm, là chất keo gắn kết dân tộc, cùng đưa Việt Nam phát triển bền vững, khẳng định vị thế trên trường quốc tế và hướng đến vì một Việt Nam thịnh vượng - thể hiện niềm tin vào tương lai đất nước, cổ vũ tinh thần đoàn kết, sáng tạo trong sự nghiệp đổi mới và hội nhập. Nhấn mạnh giá trị của “Độc lập - Hạnh Phúc - Tự do” như là cốt lõi của mọi thành tựu cách mạng. Truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ - lực lượng nòng cốt của tương lai - về lòng yêu nước và trách nhiệm công dân.

Trong bối cảnh hiện nay, khi tình yêu nước đang dâng cao và niềm tự hào dân tộc được khơi dậy mạnh mẽ thì vai trò của văn hóa càng trở nên quan trọng. Văn hóa phải là sức mạnh mềm của quốc gia, là chất keo gắn kết lòng dân, là ngọn lửa truyền cảm hứng cho sự phát triển bền vững.

Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông

Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông

Phóng viên: Thưa Thứ trưởng, theo ông, yếu tố nào đã khiến cho khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ yêu thích và lan tỏa những nội dung của các chương trình này?

Thứ trưởng Tạ Quang Đông: Có nhiều yếu tố khiến các chương trình nghệ thuật kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 năm nay được khán giả, đặc biệt là giới trẻ, đón nhận nồng nhiệt và lan tỏa mạnh mẽ trên các nền tảng truyền thông.

Trước hết, sức hấp dẫn đến từ cách tiếp cận mới trong kể chuyện lịch sử bằng ngôn ngữ nghệ thuật hiện đại. Thay vì chỉ tái hiện quá khứ bằng những hình thức truyền thống, nhiều chương trình đã chọn cách kể chuyện bằng góc nhìn trẻ trung, sáng tạo - thông qua âm nhạc, sân khấu hóa, công nghệ trình chiếu, kỹ xảo ánh sáng và các hình thức trình diễn tương tác. Những thước phim tài liệu được dựng xen kẽ với phần trình diễn trực tiếp, kết hợp giữa tư liệu lịch sử và nghệ thuật đương đại đã mang đến cảm xúc vừa thiêng liêng, vừa gần gũi. Giới trẻ thấy lịch sử không còn xa xôi, mà là câu chuyện sống động về lý tưởng, niềm tin và trách nhiệm hôm nay.

Thứ hai, nội dung tư tưởng của các chương trình được truyền tải bằng tinh thần nhân văn, tích cực, chạm đến cảm xúc cá nhân. Thông điệp về lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, sự tri ân các thế hệ cha anh được thể hiện không sáo mòn, mà giàu cảm xúc, có chiều sâu, gắn liền với hơi thở của thời đại. Những hình tượng người trẻ - sinh viên, trí thức, nghệ sĩ, chiến sĩ hôm nay - được khắc họa như sự tiếp nối tự nhiên của tinh thần Cách mạng Tháng Tám, khiến khán giả trẻ tìm thấy chính mình trong đó.

Thứ ba, sức lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội là một điểm cộng rất đáng chú ý. Các cơ quan báo chí và đơn vị nghệ thuật đã làm rất tốt công tác truyền thông đa nền tảng, biến các trích đoạn, ca khúc, clip hậu trường, phỏng vấn nghệ sĩ… thành những sản phẩm truyền thông hấp dẫn, gần gũi, dễ chia sẻ. Nhờ vậy, không chỉ khán giả trong rạp hay trước màn hình truyền hình, mà cả cộng đồng mạng – đặc biệt là giới trẻ - đều có thể tiếp cận, tương tác, và lan tỏa thông điệp của chương trình một cách tự nhiên.

Cuối cùng, sự xuất hiện của nhiều nghệ sĩ trẻ, nổi tiếng, được giới trẻ yêu mến cũng là yếu tố quan trọng tạo nên sức hút. Họ mang hơi thở đương đại vào những tác phẩm mang tính lịch sử, giúp kết nối cảm xúc giữa các thế hệ, giữa quá khứ hào hùng và hiện tại năng động.

Có thể nói, các chương trình năm nay thành công không chỉ vì hoành tráng, mà vì đã “chạm được đến trái tim người trẻ”, khơi gợi niềm tự hào, đánh thức trách nhiệm và truyền cảm hứng sống đẹp, sống có lý tưởng cho thế hệ hôm nay.

Phóng viên: Thưa Thứ trưởng, theo ông, những chương trình nghệ thuật chính luận thời gian qua đã tạo ra hiệu ứng xã hội như thế nào, cả về mặt tuyên truyền, giáo dục lẫn khơi dậy lòng tự hào dân tộc? Hiệu quả đó được thể hiện ra sao trong công chúng, nhất là với thế hệ trẻ? 

Thứ trưởng Tạ Quang Đông: Các chương trình nghệ thuật chính luận trong dịp này đã có những đóng góp tích cực, rõ nét trong việc lan tỏa các giá trị truyền thống, khơi dậy tinh thần yêu nước và tạo hiệu ứng xã hội sâu rộng.

Thứ nhất, các chương trình đã tạo được hiệu ứng, không khí phấn khởi, tự hào. Những tiết mục nghệ thuật kết hợp công nghệ hiện đại giúp khán giả cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị của độc lập-tự do và khát vọng vươn lên của dân tộc. Bên cạnh đó, các chương trình còn tạo nên sự gắn kết cộng đồng: Sự kiện thu hút sự quan tâm của đông đảo tầng lớp nhân dân, từ lão thành cách mạng đến thế hệ trẻ, tạo nên một điểm hội tụ tinh thần dân tộc trong thời khắc lịch sử.

Thứ hai, về mặt tuyên truyền và giáo dục chính trị tư tưởng, các chương trình nghệ thuật chính luận đã thể hiện một cách sâu sắc và sinh động những chủ đề lớn của đất nước như: lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, khát vọng phát triển, công cuộc đổi mới, tinh thần đại đoàn kết dân tộc...

Không chỉ đơn thuần là hình thức biểu diễn nghệ thuật, các chương trình này còn giúp chuyển tải một cách hiệu quả những thông điệp lớn của Đảng và Nhà nước về lịch sử, văn hóa, chủ quyền và khát vọng phát triển đất nước. 

Các chương trình nghệ thuật chính luận như một “bài giảng sống động” về lịch sử và lòng yêu nước, nhưng thay giáo điều bằng cách kể chuyện bằng nghệ thuật - khiến người xem không chỉ hiểu mà còn cảm, qua đó khơi dậy lòng tự hào dân tộc, khi những trang sử vẻ vang được tái hiện bằng âm nhạc, hình ảnh, sân khấu, và những câu chuyện đầy cảm xúc, thì lòng tự hào dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý chí vươn lên lại càng được củng cố trong mỗi người dân. Rất nhiều chương trình như đã chạm đến trái tim người xem, lay động cảm xúc và truyền đi năng lượng tích cực trong xã hội.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và bùng nổ thông tin, việc giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ càng trở nên cấp thiết. Các chương trình nghệ thuật chính luận ngày càng có sức hút với lớp trẻ nhờ việc đổi mới cách thể hiện, sự đầu tư về hình thức, công nghệ trình diễn và cách tiếp cận hiện đại, kết hợp giữa yếu tố truyền thống và đương đại. Thông qua nền tảng số, mạng xã hội, các chương trình nghệ thuật chính luận tiếp cận được lượng lớn khán giả trẻ, giúp họ hiểu hơn về lịch sử dân tộc, về giá trị của hòa bình, độc lập. Nhiều chương trình phát trực tuyến thu hút hàng triệu lượt xem, tạo ra các xu hướng tích cực trên mạng xã hội, góp phần khơi gợi niềm tự hào dân tộc, sự trân trọng lịch sử của thế hệ trẻ.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục đồng hành, tạo điều kiện để các chương trình nghệ thuật chính luận tiếp tục được đầu tư, đổi mới, phát triển mạnh mẽ, thực sự trở thành nguồn lực tinh thần to lớn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Các chương trình nghệ thuật chính luận ngày càng có sức hút với lớp trẻ nhờ việc đổi mới cách thể hiện, sự đầu tư về hình thức, công nghệ trình diễn và cách tiếp cận hiện đại, kết hợp giữa yếu tố truyền thống và đương đại. Thông qua nền tảng số, mạng xã hội, các chương trình nghệ thuật chính luận tiếp cận được lượng lớn khán giả trẻ, giúp họ hiểu hơn về lịch sử dân tộc, về giá trị của hòa bình, độc lập.

Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông

Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông

Phóng viên: Xin Thứ trưởng cho biết chủ trương của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc phát triển các chương trình nghệ thuật chính luận theo hướng thu hút khán giả, đặc biệt là giới trẻ? Chủ trương này sẽ được tiến hành theo lộ trình như thế nào, thưa ông?

Thứ trưởng Tạ Quang Đông: Chủ trương của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong thời gian tới là phát triển mạnh mẽ các chương trình nghệ thuật chính luận theo hướng hiện đại, hấp dẫn, gần gũi với công chúng, đặc biệt là giới trẻ, nhằm lan tỏa các giá trị lịch sử, văn hóa và tư tưởng cách mạng một cách sinh động, có chiều sâu và phù hợp với tâm lý thưởng thức của xã hội đương đại.

Thực tế cho thấy, nghệ thuật chính luận luôn giữ vai trò đặc biệt trong đời sống tinh thần của đất nước đó là, loại hình gắn với lịch sử, khơi dậy lòng yêu nước, bồi đắp niềm tự hào dân tộc, định hướng thẩm mỹ và giá trị nhân văn cho công chúng. Tuy nhiên, trong bối cảnh truyền thông số và văn hóa nghe nhìn phát triển mạnh mẽ như hiện nay, việc đổi mới hình thức thể hiện, phương thức tổ chức và ngôn ngữ nghệ thuật là yêu cầu cấp thiết để các chương trình chính luận không chỉ mang tính tuyên truyền, giáo dục mà còn thực sự “Hấp dẫn - chạm đến - lan tỏa”.

Theo định hướng của Bộ, chủ trương này sẽ được triển khai theo một lộ trình có trọng tâm, trọng điểm.

Thứ nhất là tập trung nâng cao chất lượng nội dung và tư duy nghệ thuật trong các chương trình chính luận. Bộ sẽ chỉ đạo các đơn vị nghệ thuật, các cơ quan báo chí, đài truyền hình… phối hợp chặt chẽ trong khâu xây dựng kịch bản, dàn dựng, âm nhạc, hình ảnh, bảo đảm tính chính xác về tư tưởng nhưng giàu cảm xúc, dễ tiếp cận.

Thứ hai là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trình diễn, kỹ thuật số, tương tác đa phương tiện, kết hợp sân khấu truyền thống với công nghệ hiện đại để tạo trải nghiệm mới cho khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ - nhóm công chúng có thói quen tiếp cận nghệ thuật qua nền tảng số.

Thứ ba là hình thành chuỗi chương trình nghệ thuật chính luận có thương hiệu quốc gia, tổ chức định kỳ và lan tỏa trên các phương tiện truyền thông đại chúng, đồng thời khuyến khích xã hội hóa, hợp tác công–tư để tăng tính bền vững trong đầu tư sản xuất và quảng bá.

Bên cạnh đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đang nghiên cứu xây dựng cơ chế khuyến khích sáng tác, biểu diễn và quảng bá tác phẩm chính luận theo hướng mới - ưu tiên các dự án sáng tạo của nghệ sĩ trẻ, những tác phẩm kết hợp giữa tư tưởng chính trị và thẩm mỹ hiện đại, góp phần hình thành thế hệ công chúng yêu nước, có lý tưởng, có văn hóa thưởng thức cao.

Tóm lại, mục tiêu của chủ trương này không chỉ là làm mới nghệ thuật chính luận, mà là làm cho tinh thần chính luận – tinh thần yêu nước, nhân văn, khai sáng – trở thành nguồn cảm hứng tự nhiên trong đời sống tinh thần của người Việt, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Phóng viên: Xin cảm ơn Thứ trưởng!

Tổ chức sản xuất: Hoàng Nhật
Thực hiện: Tuyết Loan, Kim Thoa
Hình ảnh: Thành Đạt, TTXVN

Chuyên đề: Thực thi các Nghị quyết của Đảng trong bảo vệ, phát huy và lan tỏa văn hóa Việt ra quốc tế
Bài 1: Viết tiếp dòng nhạc đỏ
Bài 2: Từ Mưa Đỏ tới cách tiếp cận mới với phim cách mạng
Bài 3: Thứ trưởng Tạ Quang Đông: Khơi mạch nguồn dòng chảy âm nhạc yêu nước
Bài 4: Phát triển sức mạnh mềm thông qua văn hóa, giải trí