Sáng 12/8, tại Seoul, trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế Việt Nam-Hàn Quốc “Hợp tác phát triển chuỗi sản xuất trong kỷ nguyên mới”, Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Hàn Quốc Kim Min-seok cùng các đại biểu cấp cao hai bên đã chứng kiến lễ trao thỏa thuận hợp tác giữa nhiều tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam và Hàn Quốc.

Trong số những hợp tác mà Việt Nam ký kết với đối tác Hàn Quốc hôm đó, Tập đoàn FPT có hai ký kết quan trọng. Đó là hợp tác nghiên cứu, thiết kế và phát triển chip bán dẫn với ABOV Semiconductor - công ty hàng đầu về bán dẫn tại Hàn Quốc, chuyên thiết kế và sản xuất chip vi điều khiển (microcontrollers) và chip nhớ. Cụ thể, hai bên sẽ sử dụng các con chip do FPT thiết kế, đặc biệt tại thị trường Hàn Quốc; triển khai dự án hợp tác nghiên cứu, thiết kế và phát triển các dòng chip thế hệ mới, đồng thời phát triển các sản phẩm có tính cạnh tranh và các hợp tác khác linh hoạt theo từng dự án và nhu cầu thực tế.

Và hợp tác giữa Trường Đại học FPT với Đại học Gachon - một trong các trường đại học hàng đầu Hàn Quốc để đào tạo nhân lực công nghệ cao, thúc đẩy kết nối học thuật và trao đổi tri thức giữa Việt Nam và Hàn Quốc.

Khi được hỏi về cảm xúc của người đứng đầu doanh nghiệp trong những lần ký kết hợp tác với nước ngoài mà đằng sau lưng mình có sự chứng kiến của lãnh đạo cao cấp của Việt Nam, ông Nguyễn Văn Khoa, Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT xúc động chia sẻ: "Cảm xúc lúc đó, đầu tiên là sự tự hào. Tự hào vì những bước đi của FPT ngày càng được Đảng, Nhà nước, Chính phủ công nhận và ủng hộ mạnh mẽ, đặc biệt là trong bối cảnh ngoại giao kinh tế đang được đẩy mạnh".

"Cảm xúc tiếp theo là sự ghi nhận. Sau hơn 25 năm toàn cầu hóa, những nỗ lực của chúng tôi đã được quốc gia, cộng đồng ghi nhận. FPT đã nhiều lần có mặt trong các hoạt động ngoại giao và cảm nhận được sự quan tâm đặc biệt, sự dõi theo đầy tin tưởng từ lãnh đạo cấp cao của Việt Nam. Điều đó khiến chúng tôi thấy mình không bao giờ đơn độc khi mang khát vọng công nghệ Việt ra thế giới".

"Sự ghi nhận luôn đi cùng với niềm tự hào. Nhưng càng tự hào, chúng tôi càng thấy trách nhiệm với đất nước càng lớn hơn. Bởi lúc này, một thỏa thuận hợp tác giữa hai doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là chuyện làm ăn, mà còn đại diện cho “màu cờ sắc áo của Việt Nam” trên thương trường quốc tế", Tổng Giám đốc FPT nhấn mạnh.

Theo ông, các ký kết của FPT với khách hàng có hai hình thức, một là hợp đồng và hai là biên bản ghi nhớ. Hợp đồng thì rõ ràng về quy mô, giá trị; còn biên bản ghi nhớ, về lý thuyết là không mang tính ràng buộc nhưng với FPT lại có giá trị gần như 99% của một hợp đồng.

"Bởi chúng tôi hiểu rằng, khi đứng trên bục ký kết dưới sự chứng kiến của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, thì lúc đó mình không chỉ đại diện cho FPT, mà còn đại diện cho uy tín, hình ảnh của quốc gia", ông Nguyễn Văn Khoa chia sẻ.

Nhiều năm tham gia thị trường công nghệ trên thế giới, không đếm xuể những đơn hàng đã ký kết với đối tác nước ngoài, trong đó có nhiều đơn hàng được ký trong các chuyến đi tháp tùng lãnh đạo cao cấp của Việt Nam, ông Khoa tâm sự, chưa bao giờ cảm xúc tự hào trong ông giảm đi.

Chúng tôi hiểu rằng, khi đứng trên bục ký kết dưới sự chứng kiến của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, thì lúc đó mình không chỉ đại diện cho FPT, mà còn đại diện cho uy tín, hình ảnh của quốc gia.

Ông Nguyễn Văn Khoa
Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT

"Càng tham gia các hoạt động đối ngoại của quốc gia, chúng tôi càng thấy trách nhiệm lớn hơn. FPT mang khát vọng toàn cầu, nhưng gốc rễ của chúng tôi luôn là Việt Nam. Mỗi bước tiến ra thế giới, chúng tôi luôn muốn lan tỏa cùng trách nhiệm, trí tuệ và giá trị Việt. Và tôi tin rằng, với sự hậu thuẫn của quốc gia, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ sẽ có thêm sức mạnh để hội nhập sâu và toàn diện", ông Nguyễn Văn Khoa chia sẻ.

Cũng giống FPT, CT Group có hai đơn hàng "khủng" được ký kết trong chuyến đi Hàn Quốc vừa qua cùng Tổng Bí thư Tô Lâm. Đó là đơn hàng xuất khẩu 5.000 máy bay vận tải không người lái (UAV) hạng nặng có tải trọng từ 60 đến 300 kg và đơn hàng xuất khẩu 100 triệu chip bán dẫn sang Hàn Quốc.

Ngày 13/8, ngay ngày hôm sau khi từ "xứ sở kim chi" trở về với những đơn hàng "nặng ký", lãnh đạo CT Group đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính mời đến trụ sở Chính phủ làm việc. Bên cạnh những lời hoan nghênh, chúc mừng CT Group đã chủ động nghiên cứu những sản phẩm công nghệ phù hợp với chiến lược phát triển công nghệ lõi của Việt Nam, xuất khẩu thành công những sản phẩm công nghệ cao, Thủ tướng đã yêu cầu các cơ quan quản lý xem xét, giải quyết, hỗ trợ, tiếp sức thêm cho CT Group.

Chủ tịch CT Group Trần Kim Chung kể, đến bây giờ, nhiều người vẫn hoài nghi khi tập đoàn của ông ký kết được những đơn hàng khủng đến như vậy. Ông cho biết 5 nhà máy của CT Group đang ráo riết chuẩn bị để hoàn thành các đơn hàng này.

"Để có được ngày hôm nay, chúng tôi đã phải trải qua nhiều ngày tháng vô cùng vất vả, bao nhiêu mồ hôi nước mắt của một tập thể lớn, thậm chí phải bán rất nhiều tài sản bởi vì làm khoa học-công nghệ rất tốn kém. Không ít người phải hy sinh thời gian cho gia đình.... Thành công này không phải là sự may mắn mà là kết quả được tạo nên bằng chính sức lao động, bằng chất xám và cả ý chí của một tập thể kiên cường", ông Trần Kim Chung tâm sự.

"Chính vì vậy, khi có được thành công bước đầu, niềm hạnh phúc của chúng tôi lớn lao hơn rất nhiều so với những người khác, xen lẫn còn là niềm tự hào dân tộc và lòng biết ơn vô hạn với các nhà lãnh đạo đất nước đã đưa cả dân tộc tiến vào kỷ nguyên vươn mình ra thế giới", Chủ tịch CT Group Trần Kim Chung xúc động bày tỏ.

Cũng trong chuyến đi Hàn Quốc của Tổng Bí thư, Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội (Viettel) và Tập đoàn KT về hợp tác chiến lược phát triển giải pháp AI, nền tảng AX đóng góp cho chiến lược AI và chuyển đổi số của Việt Nam. Ngoài ra, còn hàng chục đơn hàng khác liên quan đến khoa học, công nghệ đã được ký kết giữa đơn vị, doanh nghiệp hai nước.

Tại Tọa đàm về khoa học công nghệ Việt Nam-Hàn Quốc, Tổng Bí thư khẳng định, rất coi trọng hợp tác với các đối tác nước ngoài như Hàn Quốc để tiếp cận công nghệ tiên tiến, học hỏi kinh nghiệm, bắt kịp sự phát triển của thế giới; dành nguồn lực tài chính đáng kể cho nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ, nhằm tạo ra những đột phá; khuyến khích sự kết nối và hợp tác giữa các trường học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và chính phủ, tạo điều kiện thuận lợi để các sáng kiến và công trình nghiên cứu đi vào thực tiễn, sản xuất và kinh doanh.

Cho rằng việc chuyển đổi từ hợp tác gia công sang hợp tác chuyển giao công nghệ, nghiên cứu và phát triển là cần thiết, Tổng Bí thư đề nghị Việt Nam, Hàn Quốc tăng cường phối hợp để tận dụng lợi thế của mỗi bên như nguồn nhân lực trẻ, thị trường lớn của Việt Nam hơn 100 triệu dân và tài chính, công nghệ của Hàn Quốc để cùng phát triển.

Nhờ sự kết nối của Hiệp hội Doanh nhân và Đầu tư Việt Nam-Hàn Quốc, Đoàn đại biểu cấp cao Đảng Cộng sản Việt Nam cũng đã đến thăm và làm việc tại Thung lũng Công nghệ cao Pangyo. Hiệp hội cũng đã hỗ trợ, hướng dẫn một số doanh nghiệp Việt Nam tham quan, tiếp xúc trực tiếp với các tổ chức, viện nghiên cứu, doanh nghiệp hàng đầu tại Hàn Quốc trong lĩnh vực khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Ngoại giao khoa học, công nghệ là khái niệm mới ở Việt Nam, nhưng đã trở thành trụ cột quan trọng trong chiến lược đối ngoại của nhiều quốc gia có tư duy kiến tạo vị thế bằng năng lực công nghệ như Anh, Đan Mạch, Italia, Hàn Quốc, Singapore, Ấn Độ…

Ông Hoàng Hữu Hạnh, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Khoa học và Công nghệ phân tích, trong bối cảnh các nước lớn cạnh tranh và cọ xát về công nghệ ngày càng quyết liệt, chạy đua đầu tư nguồn lực khổng lồ vào các lĩnh vực mũi nhọn. Xu thế chính trị hóa, an ninh hóa hợp tác khoa học, công nghệ ngày càng rõ nét với việc nhiều nước tăng cường kiểm soát công nghệ và nguồn cung nguyên liệu chiến lược nhằm ngăn chặn đối thủ cạnh tranh tiếp cận và vươn lên.

Chính vì vậy, ngoại giao công nghệ hiện là một trụ cột chiến lược để bảo đảm an ninh công nghệ, thu hút nguồn lực chất lượng cao, mở đường cho chuyển giao công nghệ có trách nhiệm và bảo vệ lợi ích quốc gia trong môi trường toàn cầu hóa công nghệ.

"Xu hướng này được các tổ chức quốc tế và nhiều quốc gia coi là phần không thể tách rời của chính sách đối ngoại và phát triển khoa học và công nghệ", ông Hoàng Hữu Hạnh khẳng định.

Trong 7 nhiệm vụ được Bộ Chính trị đưa ra tại Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, nhiệm vụ thứ 7 là: Tăng cường hợp tác quốc tế trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới cũng đã nhấn mạnh, một trong các giải pháp về hội nhập và hợp tác quốc tế là “Đẩy mạnh hội nhập quốc tế về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, mở rộng không gian phát triển bền vững và hiện đại”.

Hiện thực hóa nhiệm vụ trên, ngoại giao khoa học và công nghệ đã và đang được cơ quan quản lý, đơn vị, doanh nghiệp triển khai.

Đại sứ Phạm Quang Vinh, nguyên Thứ trưởng Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ, thành viên Hội đồng cố vấn chính sách của Thủ tướng cho rằng, ngoại giao công nghệ có hai loại. Một là thúc đẩy hợp tác về công nghệ. Đấy là cái phổ cập thông thường mà lâu nay chúng ta vẫn yêu cầu các bộ, ngành đẩy mạnh hợp tác để nâng cao hàm lượng chất xám. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, chúng ta những cần những công nghệ lõi, công nghệ mới nổi như chất bán dẫn, như trí tuệ nhân tạo (AI).

"Theo tôi, muốn chuyển giao công nghệ, trước hết, chúng ta phải xác định cần gì và phải nâng cao năng lực để có khả năng hấp thụ những công nghệ được chuyển giao. Tiếp đến, chúng ta phải đi trao đổi với bạn xem họ có đồng ý chuyển giao hay không? Theo tôi biết, để chuyển giao công nghệ, đòi hỏi một hệ sinh thái, trong đó có bảo vệ bản quyền và bảo vệ bí mật công nghệ là cực kỳ quan trọng. Và nếu chúng ta không bảo đảm được những nguyên tác trên thì phải thương lượng hoặc tìm cách tiếp để có dự án hợp tác", cựu Đại sứ Phạm Quang Vinh chia sẻ.

"Như vậy, ngoại giao công nghệ không còn là hoạt động “phụ trợ” mà phải là một trụ cột chiến lược của chính sách phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Nếu triển khai bài bản, với cơ cấu điều phối liên ngành, đội ngũ ngoại giao khoa học có năng lực, và công cụ pháp lý-kinh tế phù hợp, Việt Nam sẽ biến ngoại giao công nghệ thành kênh thu hút công nghệ lõi, nhân lực chất lượng cao và nâng tầm chuỗi giá trị quốc gia", ông Hoàng Hữu Hạnh khẳng định.

Nhận định về ngoại giao công nghệ, ông Trương Gia Bình, Trưởng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng quản trị FPT cho rằng: "Bây giờ chúng ta thiết lập quan hệ với một nước cụ thể thì câu hỏi là chúng ta sẽ hợp tác với họ trong lĩnh vực công nghệ nào. Nếu mà chúng ta xét họ như là một thị trường thì chúng ta sẽ mở các doanh nghiệp Việt Nam tại thị trường đó.

Nhưng nếu chúng ta xét đấy là một đối tác công nghệ cùng tạo dựng tương lai thì chúng ta phải bàn rất kỹ, nó cần phải có những mục tiêu, những cái đích rất rõ ràng của hai quốc gia, của hệ thống giáo dục và của các doanh nghiệp và của cả cộng đồng nhân dân".

"Trong giai đoạn sắp xếp lại giang sơn, công nghệ trở thành động lực mạnh mẽ để tạo ra sự tăng trưởng bền vững. Việt Nam phải sử dụng công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới và ngược lại Việt Nam cũng phải mang công nghệ của mình ra thế giới. Chúng ta vừa là thị trường, vừa là người bán hàng. Đây là điều quan trọng. Chúng ta đã bán được các giải pháp công nghệ cho các tập đoàn hàng đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực với các hợp đồng quy mô hàng trăm triệu USD. Nhưng hợp tác công nghệ đòi hỏi sự tin cậy. Không có doanh nghiệp nào lớn mà muốn “ăn sổi ở thì”, đã làm thì sẽ làm với nhau vài chục năm trở lên.

Cho nên, cam kết về hỗ trợ ở cấp cao nhất là vô cùng quan trọng, không thể bỏ qua được. Những hỗ trợ này đã được thể hiện trong những chuyến thăm cấp nhà nước của Việt Nam, trong các cuộc gặp gỡ giữa nguyên thủ quốc gia với lãnh đạo cấp cao của các tập đoàn lớn trên thế giới”, Chủ tịch FPT phân tích.

“Trong giai đoạn sắp xếp lại giang sơn, công nghệ trở thành động lực mạnh mẽ để tạo ra sự tăng trưởng bền vững. Việt Nam phải sử dụng công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới và ngược lại Việt Nam cũng phải mang công nghệ của mình ra thế giới. Chúng ta vừa là thị trường, vừa là người bán hàng. Đây là điều quan trọng. Chúng ta đã bán được các giải pháp công nghệ cho các tập đoàn hàng đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực với các hợp đồng quy mô hàng trăm triệu USD. Nhưng hợp tác công nghệ đòi hỏi sự tin cậy. Không có doanh nghiệp nào lớn mà muốn “ăn sổi ở thì”, đã làm thì sẽ làm với nhau vài chục năm trở lên. Cho nên cam kết ở cấp cao nhất, cam kết về hỗ trợ cấp cao nhất là vô cùng quan trọng, không thể bỏ qua được. Những hỗ trợ này đã được thể hiện trong những chuyến thăm cấp nhà nước của Việt Nam, trong các cuộc gặp gỡ giữa nguyên thủ quốc gia với lãnh đạo cấp cao của các tập đoàn lớn trên thế giới”, Chủ tịch FPT phân tích.

Tuy nhiên, theo ông, "Công tư kiến tạo không những cho Việt Nam mà chúng ta cũng phải công tư kiến tạo cho các hợp tác quốc tế giữa các quốc gia để bảo đảm là các nước ấy có nguồn nhân lực tiếp tục vươn lên khi dân số già".

Chủ tịch Trương Gia Bình ví von: "Đây là một hình thức hợp tác hoàn toàn mới và có thể thành những mô hình "Song Tinh cất cánh" của những cặp ngôi sao hoặc là ba sao, chòm sao bay lên. Thí dụ Nhật Bản, Việt Nam có thể cùng nhau để có những kế hoạch như vậy cho tương lai".

Tóm lại, theo ông Trương Gia Bình, khi Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới phối hợp với nhau thì sẽ thành một công thức phát triển mới. Đó là một cách ngoại giao rất khác và vai trò của Nhà nước, vai trò của doanh nghiệp cũng sẽ thay đổi.

Cũng từ góc độ doanh nghiệp tư nhân, ông Trần Kim Chung, Chủ tịch CT Group khẳng định: "Ngay từ khi bắt đầu vào lĩnh vực công nghệ cao, chúng tôi đã xác định rõ chiến lược tự cường, làm chủ công nghệ từ nghiên cứu lý luận đến nghiên cứu và phát triển (R&D), thiết kế, sản xuất thương mại và xuất khẩu. Đây không chỉ đơn thuần là một chiến lược để phát triển doanh nghiệp, mà là một cam kết mạnh mẽ đóng góp vào sự phát triển sức mạnh dân tộc".

"Không có sự lan tỏa nào hiệu quả hơn bằng chính việc sản phẩm của người Việt xuất hiện trên thị trường toàn cầu và được đón nhận. Mỗi sản phẩm công nghệ thành công của Việt Nam là một minh chứng sống động về tiềm lực dân tộc, khơi dậy sự tự hào của nhân dân và sự tôn trọng từ bạn bè quốc tế. Ngoại giao nhân dân là nền tảng mềm cho sự phát triển đa phương của quốc gia. Và ngày nay, công nghệ là vị thế để xây dựng một nền ngoại giao bình đẳng", ông Trần Kim Chung tự hào khẳng định.

Trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Nhân Dân về ngoại giao công nghệ sẽ tác động như thế nào đến vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế trong 5-10 năm tới, Chủ tịch Tập đoàn CT Group Trần Kim Chung đưa ra nhận định: "Tác động của ngoại giao công nghệ không chỉ dừng ở thương mại, mà nó có khả năng tạo ra đòn bẩy công nghệ, chính trị, củng cố ngoại giao quốc phòng, mở rộng không gian hợp tác và tăng sức mạnh mềm quốc gia".

"Khi Việt Nam chứng minh được khả năng tự chủ công nghệ lõi và đóng góp vào chuỗi giá trị toàn cầu, mỗi hợp đồng công nghệ sẽ trở thành một ‘lá phiếu tín nhiệm’ dành cho đất nước, giúp chúng ta gia tăng tiếng nói trong các vấn đề khu vực và thế giới", ông Trần Kim Chung bày tỏ.

NGOẠI GIAO CÔNG NGHỆ LÀ MỘT SỨ MỆNH QUỐC GIA, CÓ VAI TRÒ VÀ SỨ MỆNH TRONG GIAI ĐOẠN MỚI.

Với tầm nhìn dài hạn, ngoại giao công nghệ là một sứ mệnh quốc gia, có vai trò và sứ mệnh mới trong giai đoạn mới, song hành với ngoại giao kinh tế và văn hóa, để biến trí tuệ Việt Nam thành sức mạnh cạnh tranh quốc gia. Nếu làm tốt, Việt Nam không chỉ gia nhập cuộc chơi công nghệ mà còn có thể định hình luật chơi, trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của thế giới.

Ngày xuất bản: 3/9/2025
Thực hiện: HỒNG VÂN - THIÊN LAM
QUỲNH LAN - TỪ ANH TUẤN
Trình bày: NGỌC DIỆP
Ảnh: FPT, CT GROUP