Những vụ việc diễn ra trong năm muôn hình vạn trạng, song quanh đi quẩn lại cũng chỉ xoay quanh bốn chuyện đại sự: Đó là đại dịch Covid-19 đi liền với thiên tai; suy thoái kinh tế; sự tranh hùng giữa các nước lớn và cuộc bầu cử Tổng thống dị thường ở Mỹ.
Trong thế kỷ 20, "cúm Tây Ban Nha" năm 1918 là đại dịch lớn nhất nhưng trong 20 năm đầu thế kỷ 21 này thế giới đã phải đối mặt bốn "tiểu dịch" (SARS, H1N1, MERS, Ebola) và kết thúc bằng đại dịch kinh hoàng Covid-19 đã kích hoạt không chỉ khủng hoảng kinh tế mà cả những đảo lộn xã hội và quan hệ quốc tế!
Song hành với dịch bệnh, thiên tai dữ dằn đã nhấn chìm nhiều khu vực rộng lớn cả ở Đông lẫn Tây bán cầu, xóa sổ nhiều khu dân cư, đẩy hàng triệu người vào cảnh màn trời chiếu đất, lâm vào thế trắng tay.
Nguyên nhân những hiện tượng cực đoan ấy có nhiều, trong đó không phải không có lỗi của con người. Làm sao dịch bệnh có thể lây lan với tần suất ngày càng mau, tính khốc liệt ngày càng tăng và phạm vi ngày càng rộng nếu con người không "đánh đổi môi trường lấy phát triển", không quần cư trong những đại đô thị khủng, không đua nhau phá rừng, chặn sông, bạt núi?
Dù quá muộn song đã đến lúc loài người phải hành động quyết liệt để bảo đảm sự phát triển an toàn; thay vì "sống chung với thiên tai, dịch bệnh" cần tích cực, chủ động phòng, chống những mối đe dọa "phi truyền thống" mà nay có thể gây ra những hiểm họa lớn hơn cả những mối đe dọa "truyền thống".
Ngược lại, thế giới sẽ phải gánh chịu thảm họa suy thoái kinh tế trầm kha mà chúng ta đang phải đối mặt. Khác với cuộc suy thoái cách đây hơn một chục năm, cuộc khủng hoảng lần này, ngoài ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh, còn chịu tác động của cả chủ nghĩa bảo hộ và cuộc chiến thương mại làm đứt tung chuỗi sản xuất và phân phối toàn cầu.
Chắc rằng, sự phục hồi sẽ khá trầy trật vì tình trạng suy thoái quá sâu ở tất cả các nền kinh tế hàng đầu, đó là chưa kể mọi chuyện còn tùy thuộc vào khả năng chế ngự Covid-19.
Thật trớ trêu, diễn ra đồng thời với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, dịch bệnh cũng có tác dụng "tích cực" là đã thúc đẩy thêm sự bùng nổ của kinh tế số, mở ra cách sống mới của con người: học hành qua mạng, giao lưu qua mạng, buôn bán qua mạng, họp hành qua mạng… đi đôi với những biểu hiện manh nha của cách sống chậm, sống xanh và sống giãn cách.
Một câu chuyện đại sự khác là cuộc tranh hùng giữa các nước lớn. Trong suốt bốn năm dưới thời Tổng thống Đô-nan Trăm nói chung và Canh Tý nói riêng, cuộc tranh hùng Mỹ - Trung diễn biến đầy kịch tính về mọi mặt: về kinh tế, về thương mại, về tiền tệ, về khoa học - công nghệ, về chính trị an ninh, về khu vực ảnh hưởng…
Thủ thuật cạnh tranh xem ra có nhiều nét mới. Hai phía không chỉ "tiếng bấc tiếng chì" mà liên tục "ăn miếng trả miếng" vây ráp, thế chân nhau theo kiểu "cờ vây" thông qua sự can dự các khu vực cận biên đối thủ, lấy chiến lược "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do rộng mở" chọi với "Vành đai và con đường"…
Nói như vậy không có nghĩa là cạnh tranh Mỹ - Nga, hay nói đúng hơn là Mỹ + châu Âu với Liên bang Nga kém phần gay cấn với những đòn trừng phạt liên tiếp kéo dài suốt từ năm 2014 tới nay, kèm theo những hành động can dự vào không gian hậu Xô-viết bao quanh nước Nga: từ Bê-la-rút tới Môn-đa-vi, Cư-rơ-gư-xtan đến Na-go-rơ-nưi Ca-ra-bắc…
Cục diện này sẽ diễn biến ra sao còn tùy thuộc vào chính quyền Mỹ sau ngày 20-1-2021, khi Tổng thống đắc cử tuyên thệ nhậm chức trước thềm tòa nhà Quốc hội Mỹ trên đồi Ca-pi-tôn. Để có ngày đó, nước Mỹ đã trải qua cuộc chạy việt dã đầy kịch tính, bộc lộ khá đậm nét sự khủng hoảng về thể chế, giá trị mà nước Mỹ vẫn hay phô trương, sự chia rẽ sắc tộc, đảng phái, phe nhóm… ở Mỹ.
Còn quá sớm đề phỏng đoán những gì sẽ xảy ra sau khi ông G.Bai-đơn lên cầm quyền, song căn cứ vào chương trình tranh cử, những tuyên bố ban đầu và quá trình hoạt động của ông trên chính trường trong mấy chục năm qua cũng như đặc tính của đảng Dân chủ mà ông đại diện, những nhân vật mà ông dự định đưa vào chính phủ…, có thể cảm nhận được hơi hướng của phương hướng chính sách sẽ được tiến hành.
Gì thì gì, chí ít trong 100 ngày đầu sau khi nhậm chức, chắc tân Tổng thống sẽ phải tập trung vào việc dọn dẹp không phải mấy "bang chiến trường" mà là cả nước Mỹ bị biến thành chiến trường ngổn ngang.
Trên bình diện quốc tế, xem ra cuộc cạnh tranh chiến lược vẫn sẽ tiếp tục vì Trung Quốc bị Mỹ coi là "đối thủ cạnh tranh chủ yếu" và Nga là "mối đe dọa chủ yếu". Nói vậy không có nghĩa là trong "bình cũ" ấy sẽ không có loại rượu mới, mùi vị mới thể hiện trong những phương thức và biện pháp khác với những gì ông Trăm đã sử dụng. Chí ít thì ông Bai-đơn đã tuyên bố sẽ hàn gắn quan hệ với các đồng minh chủ yếu theo phương châm "muốn đi xa phải đi cùng nhau" chứ không hành xử theo kiểu "đi một mình" như người tiền nhiệm.
Mọi chuyện còn đang ở phía trước, Tân Sửu sẽ ra sao vẫn còn nhiều ẩn số.
Dù cho thế giới có ngả, có nghiêng thì "lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân". Thái độ như vậy không phải là biểu hiện của bệnh "chủ quan tếu" mà dựa trên căn cứ vững chắc được thử thách trong 75 năm qua, bao gồm cả Canh Tý - một năm đầy thử thách, chông gai. Lửa thử vàng, gian nan thử sức, trong bão tố toàn thể dân tộc ta với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị do Đảng vững tay lái đã vượt qua một cách ngoạn mục mọi thác ghềnh, được cả thế giới đánh giá cao.
Năm hết Tết đến, hãy tạm gác lại những ưu phiền của Canh Tý để vui đón Tân Sửu với niềm tin tưởng và lạc quan mới tiếp bước trên chặng đường mới mà Đại hội lần thứ XIII của Đảng vạch ra.
