Giai đoạn đầu những năm 2000, tôi vẫn nhớ như in cảm giác háo hức mỗi buổi trưa tan học về, được cầm trên tay những tờ báo bóng đá và thể thao. Thông thường, các ấn phẩm sẽ được giao tới nhà tầm 10 giờ sáng, nhưng nhiều hôm chẳng hiểu vì lý do gì mà đã quá trưa vẫn chẳng thấy. Có lần, tôi cứ chày cối ngồi đợi mãi tới mức chẳng thiết tha nhấc đũa ăn cơm, để rồi cứ liên tục đưa mắt theo mỗi bóng người lướt qua cửa.
Ở thời điểm năm 2004, các phương tiện truyền thông đưa tin về thể thao loanh quanh vẫn chỉ có báo giấy, tivi và đài phát thanh. Truyền hình gần như chỉ cập nhật tin tức về "mùa Euro nhạt nhẽo nhất trong lịch sử", với những chiến thắng của Hy Lạp. Trong khi đó, tôi vẫn muốn tìm kiếm thông tin về số phận đội bóng yêu thích của mình. Thể thao Việt Nam thời điểm ấy chứng kiến sự sụp đổ của một tượng đài sau gần nửa thế kỷ tồn tại. Và những bài phân tích hay bình luận chuyên sâu về Thể Công chỉ có thể được tìm thấy trên báo giấy.
Sau đó, khi internet phát triển, các blog hay trang web thể thao dần trở nên thông dụng hơn. Những video ngắn trích đoạn những khoảnh khắc hay nhất của trận đấu (highlight) là thứ cuốn hút hơn cả, và quan trọng là bạn có thể tua đi tua lại bao nhiêu lần tùy thích. Tới năm 2009, tờ báo in thể thao cũng dần biến mất trong nhà, bởi chỉ cần lướt mạng, ta đã có gần như đầy đủ thông tin.
Sự phát triển của internet và đặc biệt là các thiết bị điện tử cầm tay kéo theo sự xuất hiện của nhiều loại hình mới như mạng xã hội hay các ứng dụng thể thao. Báo cáo của Burst Media cho thấy 77,3% số người được hỏi đã sử dụng điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng để theo dõi tin tức thể thao. Không những vậy, việc người dân truy cập vào các thiết bị này với tần suất dày đặc hơn cũng làm tăng kỳ vọng cung cấp tin tức nhiều hơn, ngay cả trong thời điểm sau khi kết thúc các giải đấu.
Báo cáo của Deloitte chỉ ra rằng 95% số người được hỏi muốn tương tác với các giải đấu và đội bóng yêu thích của họ trong suốt cả năm. Hơn 60% số khán giả khẳng định: Một trải nghiệm xuyên suốt sẽ giúp họ gắn bó hơn với đội bóng; và 55% số người hâm mộ nghĩ rằng chính điều này sẽ kích thích nhu cầu mua vé tham dự các sự kiện thể thao trong tương lai.
Với sự gia tăng của các kênh truyền hình 24/7, vô số các trang tin hay các podcast độc lập ra đời, chưa bao giờ báo chí có nhiều cơ hội đến vậy để duy trì sự kết nối với tất cả những người hâm mộ. Song, báo chí thể thao sẽ phải làm gì, vào những thời điểm không có trận đấu nào diễn ra?
Những thay đổi trong việc tiêu thụ nội dung và sự bùng nổ của mạng xã hội đồng nghĩa với việc cơ chế kể chuyện ngày nay bị phân mảnh và phức tạp hơn nhiều so các thời đại trước. Việc thấu hiểu người dùng với tư cách cá nhân, cũng như tối ưu hóa sự kết hợp giữa tần suất, nội dung và kênh cho từng nhóm có thể là mấu chốt.
Tin tức giờ không chỉ gói gọn trong các dòng thống kê và báo cáo, mà bản chất toàn diện của thể thao có nghĩa là các vận động viên phản ánh những giá trị và quan điểm xã hội đang thay đổi. Báo chí hiện đại đã công nhận các vận động viên, huấn luyện viên như những người nổi tiếng có sức ảnh hưởng rõ rệt.
Điều này có thể được thấy như trường hợp của Ánh Viên. Dù nhà cách bể bơi Tân Túc hơn 30km, "Cô gái Vàng" của thể thao Việt Nam vẫn dậy từ sáng sớm, chuẩn bị và chạy xe tới hướng dẫn miễn phí cho các em thiếu nhi. Những hoạt động như vậy không chỉ giúp hình ảnh "Tiểu tiên cá" thêm gần gũi với người hâm mộ, kêu gọi sự chú ý để các gia đình quan tâm hơn tới bộ môn bơi, mà còn góp phần thúc đẩy công tác phòng chống đuối nước, tai nạn, thương tích cho trẻ em trong thời điểm mùa hè tới gần. Và báo chí thể thao cũng chỉ chờ đợi có vậy để phát huy thế mạnh của mình.
Đặc biệt, với sự gia tăng sử dụng thiết bị di động, việc tận dụng sức mạnh truyền thông xã hội giờ được xem như điều kiện cần. Các nhà báo phải luôn cởi mở nhằm học hỏi và ứng dụng các công cụ mới. Không chỉ là khả năng quan sát và phân tích vấn đề, công việc bây giờ còn yêu cầu kỹ năng sử dụng các thiết bị điện tử để quay, chụp và chỉnh sửa những video tin tức trong thời gian ngắn nhất. Tất cả, khi được kết hợp đăng tải trên nhiều nền tảng sẽ giúp các sản phẩm báo chí tiếp cận lượng khán giả đông đảo hơn.
Cách đây ít lâu, tôi hoàn toàn bất ngờ khi người lái xe taxi chăm chú lắng nghe bản thu âm, trong đó phóng viên thể thao lần lượt trả lời đầy đủ những câu hỏi được gửi đến fanpage nhằm thu hút sự tương tác của người hâm mộ. Hay video về những câu chuyện thú vị tại SEA Games 32 được phóng viên Việt Nam sản xuất trên nền tảng TikTok cũng thu hút tới hàng triệu lượt view và hàng nghìn lượt chia sẻ của fan thể thao các nước trong khu vực Đông Nam Á.
Rõ ràng, mức độ vụn vặt và chi tiết của từng loại bản tin đã nói lên sự thay đổi mạnh mẽ của báo chí thể thao nói chung so quá khứ. Giống như kỷ nguyên vàng của truyền hình, những đòi hỏi và yêu cầu ngày càng cao của độc giả cũng tạo nên quãng thời gian làm nghề thật sự thú vị cho những người làm báo hiện giờ.
